İstanbul'da yetişen buyuk velîlerden. İsmi Hasan bin Recep bin Şehîd Muhammed, lakabı Unsî'dir. 1645 (H.1055) senesi Taşkopru'de doğdu. 1723 (H.1136) senesi İstanbul'da BÂbıÂli yakınında Salkım Soğud'de Aydınoğlu DergÂhında vefÂt etti. Ortulu taş turbede medfûndur.

Unsî Hasan Efendi once Bayramiyye yolu buyuklerinden olan babası Recep Efendiden okudu. İlim ve edeb uzere yetişti. Henuz yirmi yaşlarında iken Ayasofya CÂmiinde ders okutmaya başladı. Tefsîr-i BeydÂvî ve Mesnevî okur, kendisine mahsus odasında ikÂmet eder, ilimle meşgûl olurdu. Halvetiyye yoluna girmesini Âlim bir zÂt olan hemşehrisi Ali Efendi şoyle anlatır: "Bir gun Uskudar'da bir hemşehrim ile karşılaştım. Bana; "EskiVÂlide DergÂhında hemşehrimiz Şeyh Karabaş Ali Efendi isminde bir zÂt vardır." dedi ve onun fazîletlerini anlattı. LÂkin ben onunla gidip goruşmedim. Sonra Unsî Hasan Efendinin medresedeki odasına vardım. Sık sık gelir onu ziyÂret ederdim. Bu sefer ona; "Ey Hasan Efendi! Uskudar'daKastamonu'dan bir zÂt gelmiş, ilim ve irfÂn sÂhibi imiş. Nefsin isteklerini yapmayıp, istemediklerini yapan bir zÂt olup, hal ve tasarruf sÂhibi olduğunu oğrendim. İsmine Karabaş Ali Efendi diyorlar. Cok eserler yazmış. Gel ona gidip goruşelim." dedim. Hasan Efendi bu teklifimi kabûl etti. Uskudar'a gectik ve VÂlideAtikDergÂhına geldik. Orada AliEfendiyi ziyÂret icin iceri girdik. KarabaşAliEfendi bizi gorur gormez Unsî HasanEfendiye hitabla; "Hasan Efendi coktan beri senin yolunu gozlerdik. Cok şukur şimdi nasîb oldu." buyurdu ve yanındaki birine; "Osman Efendi sana dediğim bunlardır." deyip, Hasan Efendiye iltifÂt etti. Osman Efendi sonra edeple dışarı cıktı. O zaman ben KarabaşAli Efendi ile bir mikdÂr konuştum. Hasan Efendi sukût etti. Yarım saat kadar bir zaman gecti. Sonra oradan ayrılmak icin Hasan Efendiye; "Kalk gidelim. İkindi olacak." dedim. BerÂberce kalktık. Şeyh Karabaş Ali Efendiden izin istedim. Hasan Efendi, Şeyhin mubÂrek ellerini ve dizini optu. Onun hÂlini değişmiş gordum. Sonra dışarı cıktık. Ona; "Hasan Efendi, şeyhin elini ve dizini optunuz. Senin hic kimseye boyle yaptığın yoktu." dedim. Hasan Efendi sustu ve durdu. Ben; "Buyrun gidelim." dedim. O zaman; "Siz buyurun gidin. Ben gitmeyeceğim. Burada kalacağım." dedi. Hayret ettim ve; "Burada nasıl kalırsınız? Senin medresede odan var. Kitapların ve eşyÂların var. Bunları nasıl fed edersin? Burada kalman olmaz. Gel gidelim. Sonra yine geliriz." dedim. O, buyuk bir kararlılıkla; "Medresedeki odam, butun kitaplarım, hepsi senin olsun." dedi ve anahtarını cıkarıp bana verdi. Sonra da; "Talebelerime soyle kendilerine başka hoca bulsunlar. Bundan sonra ben İstanbul yakasına gitmem. Meğer izin ola." dedi ve hakîkaten Uskudar'da hazret-i Şeyh Karabaş Ali Efendinin dergÂhına gidip hizmetinde kaldı. Cok ısrar ettimse de cÂre olmadı."

Unsî Hasan Efendi, hazret-i Şeyh Karabaş Ali Efendinin dergÂhında mucÂhede ile, nefse zor gelen ve nefsin istemediği şeyleri yapmakla meşgûl oldu. Şeyh Karabaş Ali Efendi onun bu husustaki gayretini gorunce; "Otuz iki bin kişi bizim elimizde tovbe edip yolumuza girdi. Altı yuz seksen beş halîfem, onde gelen talebem var. LÂkin Hasan Efendi gibisi yok. O, Allahu teÂlÂyı bilir ve hakîkatlere ÂşinÂdır." buyurdu.

Bir gun Şeyh Karabaş Ali Efendi, Hasan Efendiyi huzurlarına istedi. Birisi gidip haber verdi. Hasan Efendinin o esnÂda başında siyah sarık vardı. O; "Hocamın huzûruna boyle girmek, yolumuz edebine uymaz." deyip başına beyaz sarık sarmak istedi. Fakat yenisini sarmak icin zaman yoktu.Hemen sarığının uzerine beyaz bir gomlek parcası sardı ve hocasının huzûruna koştu.Hocası gecikmesi sebebiyle ona; "Nicin gec geldin?" dedi. Hasan Efendi de; "Efendim biraz geciktim. Affediniz." dedi. O zaman Karabaş Ali Efendi; "Beriye gel." buyurdu. Hasan Efendi yaklaştığında, Karabaş Ali Efendi onun başındaki sarığın uzerine sardığı beyaz gomlek parcasını cozup alınca, siyah başlığı meydana cıktı. O zaman; "Ey Hasan! Bize karşı edebi gozetirsin. Bundan sonra yanımıza geleceğinde dilediğin şekilde ve zamanda gelebilirsin. Bu sana izindir." buyurdu. Talebeler icinde Hasan Efendiden başkasına bu izin verilmedi.

Bir gun cihÂn pÂdişÃ‚hı Sultan Mehmed bin Sultan İbrÂhim Hanın cuhadarlarından KaraMehmed isminde birinin dizlerine sızı inip, koturum oldu. PÂdişÃ‚h, hekim başısıSÂlim Efendiye; "Şu cuhadarımız iyi olmalıdır." diye tenbih etti. SÂlim Efendi bu ferman uzerine cuhadar efendiye ceşitli ilaclar tatbik etti ise de fayda vermedi. Saray hekimleri ve şehirdeki diğer tabibler ona faydalı ilac bulamadılar. PÂdişÃ‚h bir gun cuhadarının yattığı odayı teşrif ettiler, hÂlini sordular ve; "Mehmed nicesin, iyi olabilecek misin?" dedi. Cuhadar da; "PÂdişÃ‚hım, bana verdikleri hicbir ilac fayda vermedi.CÂre olarak sÂlih bir kimsenin şifÂlı duÂsına muhtÂcım." dedi.PÂdişÃ‚h; "Şimdi boyle şifÂlı nefes sÂhibi ve ağzı duÂlı kimdir?" dedi. O da; "PÂdişÃ‚hım, Uskudar'da VÂlide Atik CÂmiinde Şeyh Karabaş Ali Efendi mÂlumunuzdur." dedi.

PÂdişÃ‚h hemen hatırladı. Zîr onun vÂzlarını dinlemişti. Hemen Haseki Ağaya emretti ve; "Hemen Uskudar'a var. Şeyh Karabaş Ali Efendiye selÂm ve hurmetlerimi arzet. Eğer kendileri gelirler ise teşrif edip cuhadarımıza du etsinler. Yok, gelemeyip halîfesini, vekîlini gonderirlerse, onu saygı ve hurmetle getiriniz." dedi. Haseki Ağa derhal Uskudar'a gecti. Şeyh Karabaş Ali Efendinin huzûruna cıktı.PÂdişÃ‚hın ricÂsını bildirdi. Şeyh hazretleri, Hasan Efendiyi cağırttı, ona; "Hasan Efendi! Var şu hastayı bir gor ve ona du okuyuver." buyurdu. Hasan Efendi; "Peki efendim!" deyip Haseki Ağa ile birlikte saraya geldiler. HasanEfendi, cuhadarın odasına girdi. Hasta Kara Mehmed Ağa, HasanEfendiyi gorduğu an ağlamaya başladı. "Efendim sizlere hurmet icin ayağa kalkamadım. Af buyurun." dedi. Hasan Efendi ona teselli verip; "Sakın uzulme, gam cekme. İyi olursun. Hemen ayaklarını onume uzat!" dedi. O da bu yakınlıkla soyleneni yaptı. Hasan Efendi okuyup du etti veFÂtiha dediler. Bir mikdÂr daha teselli verip; "İnşÃ‚allah bir daha gelmemize hÂcet kalmaz." buyurdu ve oradan ayrıldı. Hasan Efendi odanın kapısından cıktığında hemen hasta ayağa kalkıp gezinmeye başladı. Birkac gun sonra da pÂdişÃ‚hın huzûrunda yurur oldu. Bunun uzerine PÂdişÃ‚h Sultan Dorduncu Mehmed Han cok sevindi. "Varın haber verin. Şeyh Hasan Efendi, sarayda vÂz eylesin." dedi. Haber iletildikte Hasan Efendi; "Hocamdan izin almadıkca imkÂnı yok. Saraya bile onun izniyle gelmişiz." dedi. Bunun uzerine PÂdişÃ‚h, Karabaş Ali Efendiden izin isteyince, o da, vÂz etmesine izin verdi.

Hasan Efendi iki sene sarayda vÂz etti. Sarayda kim varsa, Enderûn ağaları dÂhil hepsi Hasan Efendinin talebesi oldular. Sonraları bunların da bircok talebe ve vekilleri oldu.

Hasan Efendi, hocası Ali Efendi hazretlerinden 1664 senesi icÂzet, diploma alıp vekîli oldu. Hocası ona; "Sen İstanbul yakasına var. Her nerede dilersen orada ikÂmet et. Allahu teÂlÂnın kullarını irşÃ‚d eyle!" buyurdu. Ona duÂlar etti.

Hasan Efendi hocasının bu emri uzerine İstanbul Yakasına gecip Ayasofya yakınındaki Acemağa CÂmiine geldi. Oraya yerleşti ve talebe yetiştirmeye başladı. Cok talebesi oldu. LÂkin kimseye vekillik, icÂzet vermezdi. Etraftan; "Şeyh Hasan Efendinin Âşık talebeleri olduğu halde onlara nicin icÂzet vermiyor." dediler. Herkes bu hÂle şaşar, taaccup ederdi.

Bir gun Şeyh KarabaşAliEfendi hazretlerine; "Efendim! Unsî Hasan Efendi bir turlu talebelerine icÂzet verip vekil yapmıyor. Halbuki buna hak kazanmış cok talebesi var. Eğer siz bir haber gonderirseniz icazet verir, vekil yapar." dediler. O zaman Karabaş Ali Efendi yanındaki asÂdÂr Osman Efendiye; "İstanbul'a var. Hasan Efendiye selÂm soyle ve; "Yavru cıkarsın. Yavru cıkarsın de!" buyurdu. Osman Efendi İstanbul'a gelip Hasan Efendiyi buldu ve Karabaş Ali Efendinin selÂmını soyledi. Sonra; "Yavru cıkarsın. Yavru cıkarsın." dediler." dedi. Hocasının selÂmını alan Hasan Efendi; "Gezenler gibi mi? Gezenler gibi mi?" diye karşılık verdi. O zaman Osman Efendi ved edip Uskudar'a gecti. Karabaş Ali Efendiye onun bu sozlerini soyledi. Karabaş Ali Efendi hazretleri bunun uzerine tekrar du edip; "Unsî Hasan Efendi, butun icÂzetli talebelerimin en ustunudur ve hepiniz ona muhtacsınız." buyurdu.

Şeyh Karabaş Ali Efendi 1685 senesinde deniz yoluyla hacca gitmek icin hazırlıklarını yaptığında butun talebelerini topladı ve; "Bizler hac etmeye niyetlendik. Sizler burada kalıyorsunuz. Olur ki bir daha goruşmeyiz. BÂzılarınızın bir murşide, yol gostericiye ihtiyÂcı vardır. Hepinizi Unsî HasanEfendiye havÂle ettim. Danışacağınız bir şey olursa, Hasan Efendiye danışın. Biz yerimize onu bıraktık." buyurup du ettiler ve yola cıktılar. Bundan sonra butun talebeler Hasan Efendiye tÂbi oldular.

Unsî Hasan Efendi,Acemağa CÂmiinde senelerce hak yolun bilgilerini anlattı. Orada riyÂzetle, nefsin isteklerini yapmamakla ve mucÂhede ile, nefse zor gelen şeyleri yapmakla meşgûl oldu. Cok az yer, bÂzan gunlerce ağzına bir şey koymazdı. Halbuki ahbapları ve cok zengin talebeleri vardı. Hic birinden bir şey istemezdi. Bir ara namazı ayakta kılamaz hÂle gelmişlerdi. O zaman raftaki kuru birkac lokma ekmek parcasını yiyerek aclığını giderdiler ve ibÂdetine devÂm ettiler.

Cetin nefis mucÂdelelerinden gectikten sonra, Allahu teÂl ona cok ihsanlarda bulundu. Kendisine; "Nefsinle nasıl mucÂdele ettin?" denildikte, o; "Omrum nefsimle uğraşmak, onu terbiye etmeye calışmakla gecti. Uzun zaman aclık cektim. Yirmi yaşımdan beri yanım uzerine yatmadım. Ayaklarımı uzatmadım. Daha başka cektiğim riyÂzetlerimi size anlatsam inanmazsınız. Sizler ise; "Rahatta olalım Hakk'ı bulalım." dersiniz." buyurdu.

Unsî Hasan Efendi, zamÂnında İstanbul'da bulunan evliyÂnın onde gelenlerinden idi. Her hÂliyle İslÂmiyetin emirlerine uyardı. Tasavvuftaki yolları Halvetî olup, Kastamonu evliyÂsının buyuklerinden Şeyh ŞÃ‚bÂn-ı Velî hazretlerine uzanmakta idi. Omrunu murşidi, hocası Karabaş Ali Efendinin yolunu ve edebini gozetmekle gecirdi. Cok kerÂmetleri ve guzel halleri goruldu. Tasarrufu kuvvetli olup, talebelerinin ve başkalarının hallerine vÂkıf, niyetlerini bilirdi.

Unsî Hasan Efendinin zamÂnında bir takım din cÂhilleri tureyip, tasavvufu ve mÂnevî halleri inkÂr ettiler. Oyle oldu ki, mescidlere gelenlere mÂni olmaya, mescidleri kapatmaya calışırlardı. Acemağa CÂmii etrÂfındaki bÂzı azgın kimselerUnsî Hasan Efendiye de zarar vermek istediler. Unsî Hasan Efendi onlarla goruşmek istemedi. Onlar Şeyh Unsî Hasan Efendiyi Acemağa CÂmiinden uzaklaştırmayı kararlaştırdılar. Hatt oldurmeye kasdettiler. Aralarında Hasan Efendinin bir kısım gÂfil talebeleri de vardı. Bir gun Hasan Efendinin karşısına cıkıp kufre sebep olan sozlerle onu rahatsız ettiler. Hasan Efendi gelenlere Kur'Ân-ı kerîmden bÂzı Âyet-i kerîmeler okuyup nasîhat etti. LÂkin onlar taşkınlıklarında ısrar ettiler. O zamanHasan Efendi; "Sizler bizleri ve yolumuzu inkÂr edersiniz. Hak yolda giden sÂlih kimselere zarar verirsiniz. Hatt bizi oldurmek istersiniz. Biz de size bu fırsatı vermeyiz." buyurdu. O dakika oraya gelmiş bulunan azgınlar birer ikişer duşup can verdiler. Nasıl oldukleri anlaşılamadı. Kısa zamanda her biri bir sebepten olup gitti.

Bir gun birisi yere duşup can vermek uzere iken Şeyh Hasan Efendinin onde gelen sÂdık talebelerinden KebÂbî Ahmed Dede gelip durumu HasanEfendiye haber verdi ve yardım etmesini istedi. Unsî Hasan Efendi ona; "Var sen işinle meşgûl ol!" buyurdular. O zamanAhmed Dedeyi bir hal kapladı ve titremeye başladı. Sonradan bu hÂli soruldukta; "Az kalsın oluyordum." dedi. Daha sonra Unsî Hasan Efendi; "Allahu teÂlÂya şukurler olsun ki, bu cÂmi ve etrÂfı inkÂrcılar gurûhundan temizlendi." buyurdu.

Bir gun kuşluk vaktinde, AcemağaCÂmii yanından elinde cocuğu olan bir kadın geciyordu. O sırada cocuk, cÂminin penceresinden iceri baktı hemen ağlamaya, bağırmaya başladı ve anasına sarıldı. Anası sebebini sorunca; "CÂmide postun uzerinde bir arslan var yatıyor ve şimdi kalkacak." dedi. Kadıncağız da pencereden iceri baktı, hakîkaten postun uzerinde bir arslan oturuyordu. Onu boyle gorunce korkup titremeye, kekelemeye başladı. Civardaki talebelerden bÂzısı da oraya gelip bu hÂli gordu ve kacışmaya başladı. Birkacı doğruca Hasan Efendinin onde gelen talebelerinden Pîr Osman Efendiye gidip durumu anlattı. Osman Efendi onları odalarına gonderip korkmamalarını soyledi. Bir saat kadar sonra gidip baktıklarında, arslan yerinde yoktu. Osman Efendi; "Bunu kimseye anlatmayın. Zîr izin yoktur." dediyse de, Şeyh Hasan Efendinin bu kerÂmeti herkes tarafından duyuldu. Sebebi Osman Efendiden soruldukta; "Şeyh Unsî Hasan Efendi celÂllenip, bir şeye canı sıkılınca, bir arslan peyd oluverir." diye cevap verdi.Hakîkaten butun azgın ve taşkın kimseler bu heybetli arslanı gormekle odleri catlayıp olmuşlerdi.

Bir zaman HasanUnsî Efendiyi sevmeyen birisi gelip, devlet adamlarından Mustafa Paşaya onun aleyhinde sozler soyledi.CezÂlandırılmasını istedi. Paşa bu sozler uzerine; "Peki onu nefy edelim. Bir yere surelim." dedi. O gece Paşa yatmak icin başını yastığa koydu. LÂkin yastığı alevli bir ateş sardı. Paşa birden bire geriye cekilip ayak ucunda durdu ve korkuyla bakmaya başladı. Etrafına seslendi. Ev halkı koşup geldi. "Ne oldu?" dediklerinde; "Başımı yastığa koyunca, yastığı bir ateş kapladı. Ondan korktum!" cevÂbını verdi. Bunun uzerine evdekiler; "Paşa hazretleri ateş falan yok. Okuyun da yatın." dediler. O da; "Okumadan yattığım yoktur. Mutlak okur, oyle yatarım." dedi. Paşa tekrar yatağa girip başını yastığa koyduğunda yine aynı ateşli alevi gordu. Hemen sıcrayıp; "Sondurun, sondurun!" diye bağırmaya başladı. Gelenler yine bir şeyler gormediklerini soylediler. Netîcede bu hal sabaha kadar surdu. Sabahleyin Paşa, yakınlarına bu hÂli anlattı. Hic kimse bir mÂn veremedi. Sonradan sevdiklerinden birisi; "İzin verirseniz ve darılmazsanız bunu size acıklarım." dedi. Paşa da; "Darılmam soyle!" deyince, o; "Efendim! Siz ya birine zulum ve haksızlık yapmışsınız veya haksızlık yapacaksınız! Oyle bir niyetiniz olmalı. Zîr boyle ateş gormek, ancak Allahu teÂl tarafından bir îkÂzdır, uyarmadır, tenbihtir. Sizlere bundan sakınmak lÂzımdır." dedi. Bunu işiten paşa şaşırdı ve; "Ben kimseye haksızlık etmedim. LÂkin, Acemağa CÂmiindeHasan Efendi isminde bir zÂt varmış, uygunsuz haller ve işleri yaparmış. Bana onu zemmedip kotulediler. Ben de onu nefyetmeyi, uzaklaştırmayı niyet etmiştim." dedi. O kimse bunu duyunca; "Efendim! Sakın oyle bir işe kalkışmayın." dedi. Orada Hasan Efendinin talebelerinden birisi vardı. Bunu duyunca Paşaya Hasan Efendinin ustunluklerini, guzel hallerini, dunyÂya duşkun olmadığını anlattı ve hakkında soylenen şeylerin iftir olduğunu belirtti. Paşa bunun uzerine niyetinden vaz gecip ona ikrÂm ve iyilik yapmak, duÂsını almak istedi ve; "Hakîkaten gece gorduğum ateş, ona olan haksızlık niyetimin sebebi idi." dedi ve şuphesi kalmadığını belirtti. Sonra Unsî Hasan Efendiye birkac kese altın gonderdi ve du istedi. Ayrıca; "Ona lÂyık bir dergÂhı da hizmetine vereceğim." diye haber gonderdi.

1683 senesi İstanbul'da Alay Koşku yakınında Karakoy mahallesinde Saclı Emir DergÂhı, diğer bir adı ile Aydın Dede DergÂhı boşaldı. Mustafa Paşa derhal buranın Şeyh Unsî Hasan Efendiye verilmesini emrettiler. BerÂtını, izin belgesini ona gonderdiler. BerÂt onlerine konunca, Hasan Efendi; "Paşa oğlumuzun selÂmını aldık. Biz dahi selÂmlar ederiz. Bu cÂmide yirmi senedir Rabbimizi zikrederiz. Burası dahi dergÂhtır. Orasını hakkı olan birine versinler." buyurdu. BerÂtı da, getiren kişiye iÂde edip kabûl etmedi.Daha sonraları binbir ric ve minnetle, Unsî Efendi mecbur kalıp Saclı Emir DergÂhına gecmeyi kabûl etti. Mustafa Paşa da onun bu kabûlunden cok memnun oldu.

Şeyh Unsî Efendinin bircok kerÂmetleri goruldu. SÂdık talebelerini cok sever, sıkıntılı anlarında onların imdatlarına, yardımlarına koşardı.

Sevdiklerinden Mehmed Ağa, resmî bir gorevle Rumeli taraflarına gonderilmişti. Bir gun MehmedAğanın haydutlar tarafından katledildiği haberi geldi. DergÂhtaki talebeler bu durumu Unsî Hasan Efendiye bildirdiler. Hasan Efendi tebessum edip; "Onun aslı yoktur." buyurdu. Hakîkaten aradan bir zaman gectikten sonra, Mehmed Ağa ansızın cıkageldi. DergÂhtakiler ona; "Sizin olum haberinizi aldık. Bunu hocamıza haber verdik, lÂkin o; "Aslı yoktur. O olmedi, yaşıyor." diye cevap verdi." dediler. Bunun uzerine Mehmed Ağa sukût edip onlara bir şey soylemedi. Daha sonra Unsî Efendinin huzûruna cıktı. Unsî Efendi onu gorur gormez; "Mehmed Dedeyi gordun mu?" dedi. Oradakiler bir şey anlamadılar ve iclerinden Şeyh hazretleri ile onun arasında boyle konuşmalar olur dediler. Sonra diğer bir kısmı MehmedAğadan "Hocamız sana Dedeyi gordun mu? diye buyurdu, bu nedir?" diye sorduklarında, şoyle anlattı: "Onu şimdi soylemek uygundur. Zîr hocamızın bir kerÂmeti ve himmeti, yardımı ortaya cıkmış olur." dedi ve anlatmaya başladı:

"Rumeli'deki vazîfemi tamamladıktan sonra bir kervanla geri donuyordum. Yol uzerinde bir ormana girdik. Fakat orada baskına uğradık. Haydutlar kervandaki insanların hepsini oldurduler ve malları yağma ettiler. Sıra bana geldi. O sırada cok korktum. Hocam Unsî Hasan Efendiyi hatırıma getirdim. Birden onu karşımda hazır gordum. Bana bakıp; "Gel." buyurdu. Ben de ardınca gittim. Haydutlar bizi gormediler. Bir dağ uzerine cıktı, ben de cıktım. Sonra bana; "Bu dağın ilerisine git." diye işÃ‚ret buyurdu ve kayboldu.Ben işÃ‚ret edilen tarafa giderek duz bir yere ulaştım. Orada bir takım insanlar vardı, beni gorunce hemen yanıma koştular ve hÂlimden sordular. Ben arkamdaki dağın otesinde haydutlar olduğunu ve kervanı soyup kervandakileri katlettikleri haberini verdim. Bunun uzerine onlar; "Biz de işittik. Ne zaman oldu." dediklerinde; "Az once." dedim. Bunun uzerine onlar; "Bu dağın ilerisinde ormanlık yer yoktur. Haydutlar da buralarda bulunmaz." dediler. Ayrıca bana geldiğim yeri sordular. Ben soyleyince; "Senin soylediğin yer buralara cok uzaktır." dediler. O zaman ben, şeyhim Unsî Efendinin kerÂmetiyle kurtulduğumu, buralara kadar getirilerek selÂmete erdiğimi anladım. İstanbul'a gelip huzûruna cıktığımda; "Mehmed Dedeyi gordun mu?" dediği hakîkatte kendisi idi."

Bir başka talebesi anlatır: "Ben hamama gittiğimde iyice yıkandıktan sonra bir tas icindeki suya okuyup sonra başımdan aşağı dokmeyi Âdet edinmiştim. Bu hÂlimi kimseye soylemedim. Bir gun bir ruyÂmı tÂbir icin Unsî Hasan Efendinin huzûruna gittim. RuyÂmı tÂbir ettiler, sonra da; "Hamamdaki bu Âdeti terk et. Zîr suya okur, sonra onu orada başına dokersin. Bu uygun değildir. Zîr okunmuş sudur. Aşağılara yayılması gunahtır. Onu bir daha yapma. Yıkan ve cık." buyurdular. O zaman ben; "Efendim! Bu hÂli kimse bilmezdi, size kim soyledi?" diye sordum. O zaman Hasan Efendi hazretleri; "Bir gonul ki, cenÂb-ı Hakk'ın hazînesi oldu. İşte o gonul haktan haber verir. O gonlun gormediği ve bilmediği olmaz. Onun gibi bizden yine bize bir soyleyici vardır. O haber verir." buyurdu. Ben de o Âdetimi bir daha yapmadım.

Unsî Hasan Efendi hallerini gizler, kerÂmetlerini acıklamak istemezdi. Ayrıca bir başkasının da acıklamasını arzu etmezdi.

1711 senesinde Kethud Osman Efendi, bir seferde ihmÂli gorulduğunden, Sultan Ucuncu Ahmed Han tarafından Kavak Kalesine hapsedilmişti. OsmanAğa adamlarından birisiyle Unsî Hasan Efendiye iki yuz altın gonderdi ve; "SelÂm ve hurmetlerimi soyleyiniz. MubÂrek ellerinden operim. Bizim işimizin sonu nereye varır." diye bir haber gonderdi. Osman Efendinin adamı gelip altınlarıUnsî Hasan Efendinin onune koydu ve haberini arzetti. Bunun uzerine Unsî Hasan Efendi; "Biz bu sizin dediğiniz işin erbÂbı değiliz. Sen bu altınları yine sÂhibine ver." deyip geri gonderdi. O kişi ısrar ettiğinde; "Sen bu altınları geri gotur. Osman Ağa da Âhiret tedÂriki icin fakirlere dağıtsın." buyurdu. Hakîkaten cok gecmeden Osman Ağa îdÂm edildi.

Corlulu Ali Paşanın muhurdÂrı Kırîmî Abdullah Ağa, Unsî Efendiyi cok severdi. DergÂhın tÂmirinde cok hizmeti gecti. Unsî Efendiye sık sık gelir sohbetini dinlerdi. Bir gun onun da bulunduğu bir mecliste Unsî Efendi ona hitÂb ederek; "Dinle Abdullah Efendi! Tarîkat, Allahu teÂlÂnın bildirdiği yol ve Peygamber efendimizin izidir. Bir kimse İslÂmiyete uymayan bir şey yapsa, ona devÂm etse, ona hakkı tanımak ve temiz bir vicdan nasîb olmaz. T ki bu şeyi yapmayı terk edene kadar. Kişinin murÂdı sÂdece Allahu teÂlÂnın rızÂsı olmalıdır. Başkası olursa ona duny belÂları ulaşır. Bundan tovbe etmelidir." buyurdu. Meclis dağıldıktan sonra oradakiler AbdullahAğadan bu sozlerin sebebini sordular. O da; "Bilmem. Unsî Efendi boyle soyleyiverdi." dedi. Bir zaman sonraAbdullahAğa yakalanıp, zindana atıldı. Cok sıkıntılar cekti. Sebebini bir turlu anlayamamıştı. Bir gun celladlar ona; "Sucun yokmuş, serbestsin gidebilirsin." dediler. Abdullah Ağa zindandan kurtuldu. Evine gitmeden doğruca Unsî Efendiye gelip ellerini optu, hÂlini arzetti. Sonra dışarı cıktı. Oradakiler, hÂlini ve Unsî Efendinin anlattıklarını sordular. O da; "Unsî hazretlerine talebe olduğumda kimy ilmine, sarraflığa merak salmıştım. Sonradan beni hapsettiler. Cok eziyet cektim. Hapiste bir gece ruyÂmda Unsî hazretlerini gordum. Bana heybetli bir şekilde; "KimyÂ, sarraflık arzusunu gonlunden cıkar. Yoksa katledileceksin." buyurdular. Hemen o saat duny arzusunu gonlumden cıkardım. Tovbe ettim. Sabahleyin celladlara ferman gelip beni serbest bıraktılar. Ben de gelip bu hÂlimi Unsî Hasan Efendiye arzettim. Bana tebessum ederek; "Eğer tovbe etmeseydin katledilecektin." buyurdular. Kurtuluşum onun kerÂmetiyle oldu." dedi.

Unsî Hasan Efendi sohbetleriyle cok talebe yetiştirdi. İslÂmiyetin emirlerine uymakta cok titiz davranırdı. Sevdikleriyle sohbet ederken ezan okunsa hemen; "Şimdi sizinle once namazı kılalım. Sonra sohbetimize devÂm ederiz." derdi. BerÂberce namaz kılıp, ardından sohbete devÂm ederlerdi. İkindinin ve yatsının sunnetlerini terk ettirmezlerdi. Oğle ve yatsının son sunnetlerinin dorder rekat kılınmasını tenbih ederlerdi. Teheccudu terketmez, talebelerinden biri kalkmasa onu îkÂz ederlerdi. DergÂhında teheccude kalkmadık talebe kalmazdı. Nefsiyle mucÂdelede onde giden talebelerini kıymetli tutardı. DergÂhta Derviş Mustafa adında biri vardı. Sesi cok guzeldi. Bir yaz gecesi uc gece sabah namazına kalkamadı.Unsî Efendi talebelerine; "Mustafa'ya soyleyin sabah namazına gelsin." diye tenbih ettiler. O yine namaza gelmedi. Bunun uzerine Unsî Efendi onu dergÂhtan cıkardılar. Talebelerden biri sonradan; "Efendim, Derviş Mustafa'ya ne olaydı izin verilse de dergÂha gelse. Zîr dergÂha boyle biri lÂzım." deyiverdi. O zaman Şeyh Unsî Hasan Efendi hazretleri; "O uc gundur sabah namazına gelmedi. Biz ona tenbih ettik. LÂkin o bu tenbihimizi dinlemedi. Bu hal yarın hepinize sirÂyet eder, bulaşır. Kendi nefsinin rahatını Allahu teÂlÂnın emri uzerine tercih eden kimse bizim dergÂhımıza yakışmaz. Gelmesin." buyurdular. Bundan sonra Derviş Mustafa dergÂha alınmadı.

Unsî Hasan Efendi başkalarının kendisine îtibÂr etmelerinden cok cekinir, şohretten kacardı.

Tameşvar Kalesinde Selim Dede isminde hÂl sahibi, duÂsı makbul velî bir zÂt vardı. Adı, şohreti her yere yayılmış, duyulmuştu. Osmanlı Devletinde kÂfir kralları arasında kerÂmetleri, olağan ustu halleri konuşulurdu.

Tameşvarlı Selim Dede'yi bilmeyen yoktu. Bir zaman Selîm Dede hazretleri İstanbul'a geldi. Halk onu gormek icin birbirine girdi. Buyuk bir kalabalık oldu. Bu sırada Selim Dede dervişlerinden birine; "Sen Şeyh Unsî Hasan Efendiye var. Bizden selÂm soyle. Huzûr-ı şerîflerine varıp mubÂrek cemÂlini gormek ve sohbetleriyle şereflenmek murÂdımızdır. ZiyÂret etmemize izinleri olur mu?" diye emredip gonderdi. O da Unsî Hasan Efendiye Selim Dede'nin arzusunu bildirdi. O zaman Hasan Efendi; "Selim Dede Efendiye selÂmlar ederiz. Hal ve hatırlarını sorarız. Lutf edip kerem buyurup teşrif etmesinler. Zîr onlara izzet ve ikrÂm etmekte kusur ederiz. Eğer nasîb olursa başka bir zaman başka bir yerde goruşuruz. Kerem buyursunlar. Sakın incinmesinler." diye o dervişi Selim Dede'ye gonderdi. Bu haber Selim Dede'ye gidince, tekrar Hasan Efendi hazretlerine selÂm gonderip; "Ozur buyurdukları candan makbûlumuzdur." dedi. Bu sıralarda Selim Dede'nin yanında bulunan sevdikleri; "Efendim! Sizinle goruşelim diye herkes kırılıyor. Sizi gormeye can atıyorlar. Acab Şeyh Unsî Hasan Efendi nicin sizinle goruşmek istemezler." dediler. Selim Dede; "Bizimle goruşmek istememeleri bizi sevmemekten değildir. Onların murÂd-ı şerîflerini biliriz. O buyuk bir zÂttır. İnziv uzere yalnız bir yerde ibÂdetle meşgûldur. Onun yaptıkları bizim elimizden gelmez. Biz gunahkÂr sayılırız." diye cevap verdi ve ağladı. Dervişler bu işe bir mÂn veremeyip hayrette kaldılar. Aradan bir zaman gectikten sonra dervişlerden birisi Unsî Hasan Efendiden bu goruşmemenin sırrını sordu. Hasan Efendi hazretleri; "Selim Dede velî bir zÂttır. Allahu teÂlÂnın sevgili kullarındandır. Onun gibisi az bulunur. Eğer Selim Dede ve sevdikleri buraya gelseydi, Selim Dede, Hasan Efendinin ayağına varmış diye butun herkes bize îtibÂr eder, şan şohret sÂhibi olurduk. Neûzu billah, şohret Âfettir. Şohretten kacmak lÂzım gelir. Bu ihtiyar hÂlimizde nereye gidebiliriz. Selîm Dede olgun, zevk ve vicdan sÂhibi bir zÂttır. Nicin goruşmek istemediğimi bilir." buyurdu.

Unsî Hasan Efendi dÂim ibÂdetle meşgûl olur, inziv hÂli yaşar, devlet adamlarıyla goruşmek istemezdi. 1711 senesi VezîriÂzam olan Baltacı Mehmed Paşa bir muddet sonra Moskova seferine tÂyin edilmişti. Sefere cıkmazdan once du icin nice kere Şeyh Unsî Efendiyi dÂvet etti. Unsî Efendi ozurler bildirip, dÂvetine gitmedi. Vezir Mehmed Paşa; "O halde biz onun yanına gideriz. Gece kapısı acık olsun." diye haber gonderdi. O gece tebdîl-i kıyÂfet edip yatsıdan sonra dergÂha geldi. Vezir tevÂzu gosterip Unsî HasanEfendinin ellerinden optu. Huzûrunda edeb ile oturdu. Sonra da; "Efendim! Benim babam da Halvetî tarîkatının onde gelen buyuklerindendir. Bana du ediniz. Kerem ve himmet ediniz. Omrumde sefer nedir, asker idÂresi ve sevki nedir bilmem. Sizin du ve yardımlarınıza muhtÂcım. Yoksa ben bu işin ehli ve erbÂbı değilim. Bu işin hakkından dahi gelemem." dedi. Bunun uzerine Unsî Hasan Efendi ona; "Moskof kÂfirlerinin mağlub olacağını, aman dileyeceğini, hor ve hakîr olacağını, sulh isteyeceğini, başından sonuna olacak şeyleri acıkca bildirdi. Baltacı Mehmed Paşa uc saat kadar orada kalıp, sonra edeb ile ayrıldı. Ertesi gun evde bulunan hanımlar, Hasan Efendinin vezîriÂzama olan sozlerini etrÂfa soylediler. Hakîkaten bir zaman sonra dedikleri meydana cıktı.

Unsî Hasan Efendinin kerÂmetleri pekcoktu. Halvetî dervişlerinden Omer Efendi anlatır: "Bir tanıdığımızın evlÂdı hastalanmıştı. Tabibler bir cÂre bulamadılar. Netîcede onu alıp Unsî Efendinin dergÂhına goturduk. Unsî Hasan Efendi cocuğa nazar edip, du etti. O dakikada cocukta hastalıktan eser kalmadı. Sevincle evimize donduk. LÂkin annem evde başka kadınları guldurmek eğlendirmek icin; "Şeyh Efendi şoyle du etti. Şoyle ufledi." diye bÂzı şeyler soyledi. Herkes buna guldu. LÂkin akşam annem rahatsızlandı.Sebebini anlayamadık. Daha sonra annem bize; "EvlÂdım. Ben şoyle şoyle yaparak eğlenmiştim. Şeyh Unsî Efendiyi bu gece karşımda heybetli bir şekilde gordum. Bana; "Ben sizin eğlenceniz miyim?" diyerek azarladı. FeryÂd edemedim. Kendimden gectim." dedi. Sonra daUnsî Efendiye gidip orada tovbesini bildirmek istedi. Daha bir şey soylemedenUnsî Efendi; "Hanım bir daha bizleri dile almayınız, alay etmeyiniz!" buyurdu ve annemi affetti. Sonra bana; "ZinhÂr, sakın kimseyle eğlenmeyiniz. Bu kişi kÂfir bile olsa. Zîr bu işin sonu pişmanlıktır." diye nasihat buyurdular."

Dervişler, Şeyh Unsî Hasan Efendinin bircok kerÂmetlerini bilirler, lÂkin soylemezlerdi. VefÂtlarından sonra ona Âid olan guzel hallerini ve kerÂmetlerini anlatmışlar, soylemişlerdir.

Hoca Paşa mahallesinde hizmetci bir kadın vardı. Ucret ile komşuların bÂzı işlerini gorurdu. Bir gun bir komşu kadın buna hasta cocuğunu getirip; "Sen bu mÂsumu Şeyh Unsî Efendiye gotur. Du eylesin. Ayrıca şu paraları da hediye olarak ona verirsin." dedi. Hizmetci kadın hasta cocuğu alıp Şeyh Unsî Efendiye goturdu ve du etmelerini istedi. Paraları da iki altını eksik olarak onun onune koydu ve; "Bunu cocuğun annesi gonderdi." dedi. O zaman Unsî Efendi cocuğa du etti. Cocuk iyileşti.Sonra hizmetci kadına; "Sakladığın iki altını da koy!" buyurdu. Kadın inkÂr edince; "Bilmez miyim. İki altın sağ cebindedir. Beni yalancı cıkarmak mı istersin?" buyurdu. O zaman kadıncağız titremeye başladı ve cebindeki paraları cıkarıp onune koydu. Unsî Efendi; "Bunu fakirlik sebebiyle yaptın. LÂkin bir daha yalan soyleme. Bir kimseyi imtihan etme. Fakirliğe sabret. Allahu teÂl insanın dunyÂlığını coğaltsın." buyurdu ve hizmetci kadına kırk altın ihsÂn etti. O iki altını da ayrıca verdi.

Unsî Hasan Efendi hazretleri vefÂtına yakın talebelerini toplayıp onlarla helallaştı ve bir takım nasîhatlerde bulundu. "Sizler yolumuza aykırı hareket eder, İslÂmiyetin emirlerinin dışına cıkar, haram ve mekruhlara meylederseniz, Âhiret gununde iki elim yakanızdadır. Bu Halvetiyye yolu cumlemizeAllahu teÂlÂnın bir emÂnetidir. Bunu koruyun. Bu sebeple peygamberler ve evliy sizlerden hoşnud olur." buyurdular. Techiz ve tekfinleri icin gerekli siparişleri verip aldırdılar. Sonra yerine vekil bıraktığı MehmedEfendi, Kur'Ân-ı kerîm okurken vefÂt ettiler. Talebelerinden Seyyid Mustafa Efendi gasledip yıkadı. Arkasından hemen yetmiş bin kelime-i tevhîd okunup mubÂrek rûhuna gonderildi. Ayasofya CÂmiindeKara Mustafa PaşaDergÂhı şeyhi olan Şeyh Seyyid Nûreddîn Efendi namazını kıldırdı. CenÂzesinde Âlimler, sÂlihler hazır olmuşlardı.

Hasan Unsî Efendinin talebelerinden bÂzıları şunlardır: Hacı İbrÂhim Efendi, Tatar Selim Efendi, Kastamonulu Mustafa Efendi, Abdullah Kefevî, Uskudarlı Ahmed Efendi, Giritli Ahmed Efendi, Cekmeceli Mahmûd Hilmi.

Hasan Unsî Efendinin, Arabca, Farsca veTurkce ile yazılmış bir dîvÂnı vardır. Bu dîvÂn, İbnu'l-Emîn Mahmûd Bey tarafından muhÂfaza edilmiştir. VÂz ve nasîhatları ile konuşmaları; KelÂm-ı Azîz ismindeki kitapta toplanmıştır. Yine Arabca, Farsca ve Turkce ile nazm ve nesir olarak buyurdukları sozlerinden bir kısmı, Sırr-ı EhÂdiyyet isimli bir eserde toplanmıştır.

SENİ KÂDI ZANNETTİM

Talebeleri icinde Sıdkî Abdullah isminde iyi ve guzel hal sÂhibi bir derviş vardı. Bir gun sohbette Unsî Efendi dergÂhın kapısına bakıp; "Şu gelen kÂdıyı kim tanıyor ve bu kime geliyor." dedi. Talebeler gelenin Sıdkî Abdullah Efendi olduğunu gorduler ve; "Efendim bu Sıdkî Efendidir." dediler. O zaman Unsî Hasan Efendi; "KÂdı sandım." buyurdular. Talebeler buna bir mÂn veremeyip, birbirlerine baktılar ve iclerinden; "Bir hikmeti vardır. Evliy boş soz soylemez." diye gecirdiler. SonraAbdullah Efendi iceri girip Unsî Efendinin elini optu ve oturdu. Unsî Efendi ona bakıp; "Abdullah, kÂdılık talebinde misin?" buyurdu. O da; "HÂşÃ‚ efendim. Oyle bir niyetim yoktur. Aklımdan da gecmez. Estağfirullah, Allahu teÂlÂya sığınırım efendim." dedi. Unsî Efendi, "Seni kÂdı zannettim. Ama bu, soz tutmamaktan oldu." dedi. Sohbetten sonra herkes dışarı cıktı. Birbirlerine; "Abdullah Efendinin acaba ne kusuru oldu?" dediler. Sonra da soz tutmamaktan Allahu teÂlÂya sığındılar. Aradan bir zaman gecti. Bir gun AbdullahEfendi ile talebe arkadaşı SÂatî Ahmed Ağa, Unsî Efendiden icÂzet, diploma istediler. Unsî Efendi bunlara; "Size izin verip birer memlekete gondermek mumkundur. LÂkin hev ve arzulardan gecmek lÂzımdır. Nefsin hevÂsına, isteklerine tÂbi olmaktan sakınmak gerektir. MÂdem ki arzu ve istek gÂliptir, ona Hakk'ın sırrı acılmaz. HevÂcının huzûru, hev ve arzusuyladır. Basîret uzere olmak lÂzımdır." buyurdu. Aradan birkac ay gecti. Unsî Efendi hazretleri bu ikisine diploma verdiler ve Abdullah Efendiyi Kefe'ye, SÂatî Ahmed Ağayı da Sinop'a irşÃ‚d ve hizmete gondermek istediler. O zaman Ahmed Ağa vÂlidesini bahÂne edip Sinop'a gitmedi. Daha bircok ozurler ileri surdu. Boğazda yakın bir yere gitmek istedi. Bu isteği kabûl edilmedi. Abdullah Efendi ise, evini barkını, mallarını neyi varsa satıp deniz yoluylaKefe'ye gitti. Orada buyuk îtibÂr ve hurmet gordu. Pekcok kimse hizmetinde bulundu. Butun ihtiyacları karşılandı. Rahat etti. Zengin oldu. Bir zaman sonra nefsine uyup yerine birisini bırakıp coluğu cocuğu ile birlikte İstanbul'a dondu. Bir gun onu Unsî Efendinin talebelerinden birisi FÂtih CÂmiinde gorup; "İzinsiz niye dondunuz?" dedi. O da; "Tatarlarla gecinemeyip yerime birisini bıraktım. Sonra donmemin ne mahzuru var." diye cevap verdi. Bu haber Unsî Hasan Efendiye de ulaştı. Unsî Efendi hicbir şey soylemediler. Bir ara Abdullah Efendi, Şeyh Unsî Hasan Efendiye geldi. Elini opup oturdu. Hasan Efendi ona heybetle nazar edip; "Niye geldinAbdullahEfendi?" buyurdu. O da bir takım ozur ve bahÂneler uydurdu. Hasan Efendi bunları kabûl etmediler. İltifat etmeyince, uzuntu ile oradan ayrıldı. Abdullah Efendinin İstanbul'da cok tanıdığı vardı. Bu sÂyede kÂdı oldu ve vazîfeye başladı. VefÂtına kadar kÂdı olarak kaldı.

Abdullah Efendi anlatır: "Ben kendime ettim. Bu bel bana nefsimi terk edemememin netîcesi olarak geldi. Hasan Efendi bana onceleri; "Seni kÂdı zannettim." buyurmuştu. Sonra bana; "KÂdılık talebinde misin?" buyurmuştu. Şimdi bu hÂlime ağlarım. Benim bu hallere duşeceğimi onceden anlamıştı." dedi.

DERVİŞİN GONLU CATAL OLMAMALI

Yaycı Mustafa Dede isminde birisi, Şeyh Unsî Hasan Efendinin sohbetlerine gelir giderdi.Nerede bir şeyh gorse gider onunla goruşur, ona hizmet eder, ona meyl ve sevgi beslerdi. Bir gun onu Unsî Efendiye medhettiler. O ise, onun bu hÂlini beğenmezdi. Yaycı Mustafa Efendi, bircok kimse peşinde koşmuş ama teslim olmamıştı. Bir gun Unsî Efendi sohbetinde; "Dervişin gonlu catal olmamalıdır. Zîr gonulde ikilik, şirktir. Dervişin hocasına sevgisi sağlam olmalı. Şoyle ki: Butun Âlem şeyh ve murşid dolsa, Allahu teÂlÂnın feyzi bana ancak hocamdan gelir demelidir. O kişi mahrum kalmaz. LÂkin onun şeyhim dediği İslÂmiyete tam mÂnÂsıyla uymalıdır. Yoksa nefs ve şeytana tÂbi şeyh sûretindeki kimseler şeyh olamazlar." buyurdu. Sohbetini dinleyenler bu sozlerin nicin, neden soylendiğini once anlayamadılar. Yine bir gun Unsî hazretleri; "Yaycı bu senin zannettiğin şey Âdetullaha aykırıdır, olmaz. İmkÂnı dahi yoktur. Boyle bir murşide kavuşamazsın. İstifÂden hic olmaz. Sonra pişmanlığın faydası yoktur. BektÂşî sûretinde, hev ve arzulara tÂbi, dilinin dîne aykırı sozlerini fazîlet zannedersin. Peygamber efendimizin beğenmediği kimseler icinde olmaktan sakınmak lÂzımdır." buyurdular. Oteden beri Unsî Hasan Efendinin soylediği sozlerin kimin icin olduğu anlaşılmış oldu. Daha sonra durumu oğrenenler, Yaycı Mustafa'dan tovbe etmesini ve bir buyuğe tÂbi olmasını soylediler. Yaycı bu soylenenlere sukût etti. Oradakiler; "Yaycıda maya yok!" dediler.

Bir zaman sonra Yaycı Mustafa birisiyle Unsî Efendinin huzûruna geldi. Bir ara getirdiği kişi abdest almak istedi.Yaycı hemen kalkıp ona hizmette bulundu. Bunun uzerine onun kim olduğu kendisinden soruldukta, hal sÂhibi biri olduğunu bildirdi. O zaman Unsî Efendi ona; "Yaycı senin gonlunde bunun sevgisi var. Bize olan sevgi dışarı cıkmış. Senin arzun kimde ise onun hizmetine koş!" buyurdu. Yaycı Mustafa uzgun bir şekilde oradan ayrıldı. Bir daha gorunmedi.Unsî Hasan Efendinin vefÂtlarından dort sene gectikten sonra Yaycı Mustafa'nın bozuk yollara duştuğu, yuzundeki nûrun gittiği, haşÃ‚ Kur'Ân-ı kerîme nazîre yazmaya bile cur'et ettiği goruldu, sonu da helÂk oldu.

1) MenÂkıb-ı Unsî Hasan Efendi, Millet KutuphÂnesi, Ali Emîrî Kısmı, Şeriyye No: 1081, SuleymÂniyeKutuphÂnesi Hacı Mahmûd Kısmı, No: 4607, 4718
2) Sefînet-ul-EvliyÂ; c.4, s.22
3) İslÂm Âlimleri Ansiklopedisi; c.17, s.253
4) Osmanlı Muellifleri; c.1, s.28


KAYNAK
__________________