Kayseri evliyÂsından. 1799 (H.1214) tÂrihinde Kayseri'de doğdu. Asıl adı Muhammed SÂlih'tir. 1885 (H.1302) yılında yine orada vefÂt etti. NÂşı, Hunad CÂmii şerîfinin icinde hazırlanan makamda toprağa verildi.
Babası Kayseri hanedÂnından CukurluzÂde Ahmed Ağadır. Ancak kucuk yaşta babasını kaybetmesi uzerine dedesi Hacılarlı Mûs Efendinin himÂyesinde buyudu. Âlim ve zÂhid bir zÂt olan Mûs Efendi, kendisine "Torun" diye hitÂb ettiği icin adı halk arasında "Torun Efendi" diye meşhur oldu. İlk tahsîlini Hacılar'da Mûs Efendinin yanında yapan Torun Efendi, keskin ve parlak zekÂsıyla dedesinin hayır duÂlarına mazhar oldu. Mûs Efendi Kayseri'de Sivas Kapısı yanında bulunan Ciğdeli CÂmisinde vÂz ederken yanına aldığı bu kucuk torununu halka gostererek samîmi duÂlarda bulundu.
Gencliğinin ilk yıllarında dedesi Mûs Efendinin vefÂtı uzerine Kayseri'ye gelerek halasının kocası Hacı Seyyid Ağanın evinde kaldı. Bu arada zarûret dolayısıyla dokumacılık sanatını oğrendi ve yirmi yaşına kadar bu işle meşgul oldu. Bu esnÂda bir gece ruyÂsında Resûlullah efendimizi gordu. Resûlullah efendimiz kendisine mÂnevî bir işÃ‚ret olmak uzere eline Kur'Ân-ı kerîm vererek "İkrÂ" (Oku) hitÂbını emir buyurdular. Uyandığı andan îtibÂren icinde buyuk bir tahsil, okuma aşkı bulunan Torun Efendi, dokumacılık sanatını terk etti. Once Murekkepci İsmÂil Efendinin derslerine devÂm etti.Yanıkoğlu CÂmii İmÂmı Hacı Derviş Efendiden Kur'Ân-ı kerîmin yedi ceşit okunuşu uzerine dersler aldı.Aynı zamanda o asırda ilmi etrÂfa yayılmış olan GoncuzÂde KÂsım Efendinin derslerinde yetişerek icÂzet aldı. Yine devrin meşhur Âlimlerinden Ankaralı Sarı AbdullahzÂde Mehmed Efendi ile Hacı Vahdî SÂlih Efendinin sohbet ve derslerine katıldı.
On sekizinci asırdan îtibÂren medreseler ihtiyÂca kafî gelmediğinden cÂmiler birer ilim merkezi hÂline gelmişti. Nitekim Kayseri'de CÂmi-i Kebîrin dersiÂmı HocazÂde Mehmed Efendinin olumu uzerine Torun Efendi burada muderrislik vazîfesine getirildi. İlimdeki yuksek derecesi sebebiyle kısa zamanda tedris halkasında yuzlerce talebe birikti. Kayseri'den başka cevre illerden de ilmini ve fazîletini işitenler derslerine ve sohbetlerine koştular.
Bir aralık hacca da giden Hacı Torun Efendi, gidiş ve donuşlerinde Mekke, Medîne ve Şam gibi Osmanlı vilÂyetlerindeki Âlimlerle karşılaşmış ve onlarla ilmî sohbetlerde bulunmuştur. Karaman Muftusu buyuk Âlim HadimîzÂde Abdullah Hasib Efendiye de uğrayan Hacı Torun Efendi, onun el yazması mecmuasını ve diğer eserlerini gormuş bir kısmını istinsah, kopya etmiştir. Hacdan dondukten sonra da yine CÂmi-i Kebîrdeki tedrîs hayÂtına devÂm eden Hacı Torun Efendi, talebelere tefsîr, hadîs, fıkıh usûlu, meÂnî, beyÂn, bedî, sarf, nahiv, mantık, ÂdÂb, kelÂm, hikmet ve hey'et gibi dersler okutmuştur.
Otuz yıldan ziyÂde CÂmi-i Kebîrde ders veren halka vÂz ve nasihatlarda bulunan Hacı Torun Efendi, yaşları yetmişe vardıktan sonra BeydÂvî Tefsîri ile BuhÂrî derslerinden başka ders okutmayıp daha cok ibÂdet ve zikirle vakitlerini gecirdi. Son zamanlarında pekcok muzmin, tedÂvîsi mumkun olmayan hastalıklara yakalandı. Hastalıklarının en şiddetli anlarında dahi hicbir zaman şuurunu kaybetmedi ve devÂmlı cenÂb-ı Hakk'a hamd ve şukurlerde bulundu.
En sıkıntılı anlarında dahi hic bir zaman hastalığından şikÂyet edecek ve tahammulsuzluğunu gosterecek bir kelime sarf etmedi. VefÂtına son uc gun kala ileri gelen talebeleri yanında gece ve gunduz hatm okudular. Kendisi de o hasta hallerinde onlarla berÂber hatm okumaya devÂm ederken 1885 yılı Kasım ayının ikisinde Cum gunu (H.22 Zilhicce 1302) vefÂt etti. Hunat CÂmiinin batı kapısından girerken gorunen Hunat HÂtun turbesi yanına defnedildi.
Kabir taşında şu beyit yazılıdır:

Îz kÂle'l-Muezzinu fi'l-hamsi eşhedu
Ve nahnu nucîbu fi'l-Kubûrî ve neşhedu.

Acıklaması:
Muezzin beş vakit ezanda; "CenÂb-ı Hakk'ın varlığına ve birliğine ve Peygamber efendimizin O'nun resûlu olduğuna şehÂdet ederim." dediğinde biz de mezarda olduğumuz halde cevap verir ve şehÂdet ederiz.
Hacı Torun Efendinin eserleri: 1) İşÃ‚rÂtu'l-Kur'Ân, 2) MiftÂhu'l-HayÂt, 3) RisÂletu'l-İndirÂciyye, 4) Tenbîhu'l-AğbiyÂ, 5) Hissu'l-Hakk ve Zaher, 6) RisÂle fî Ta'rîfÂti'l-AhkÂmi'ş-Şer'iyye'dir.
İşÃ‚rÂtu'l-Kur'Ân isimli eserini Sultan Abdulmecîd Hana takdim edince, eseri beğenen Sultan, Hacı Torun Efendiye 250 kuruş maaş bağlatmıştır.

KAYNAKLAR
1) Meşhur Mutasavvıflar; s.239
2) Kayseri UlemÂsı; s.41-44
__________________