Batı Anadolu'da Aydın taraflarında yetişen buyuk velîlerden. HayÂtı hakkında fazla bilgi yoktur. Doğum tÂrihi belli değildir. NÂzilli'nin Karamullu koyunde doğdu. 1834 (H.1250) senesinde NÂzilli'de vefÂt etti.
SuleymÂn Ruşdî Efendi, once Karamullu koyunun efesi idi. Halk kendisinden cok korkardı. Daha sonra, NÂzilli'de Mehmed Zuhdî Efendi'yi gorup, ona talebe oldu. MehmedZuhdî Efendi'nin yanında kemÂle eren SuleymÂn Ruşdî Efendi, cok yuksek mertebelere kavuştu. Efelik zamÂnında kullandığı bıcağını, palasını ve tufeğini, oturduğu odanın duvarına astı. Kendisine bağlı efeleri de ona talebe oldular. Onceleri MîrzÂde diye meşhûr idi. Sonra Ruşdî mahlasını aldı.
Sultan İkinci Mahmûd HÂn'a, SuleymÂn Ruşdî Efendi hakkında bÂzı iftirÂlar yapıldı. Bunun uzerine Halîl Paşa vÂsıtasıyla İstanbul'a dÂvet edildi. SuleymÂn Ruşdî Efendi, PÂdişÃ‚h'ın bu dÂvetine icÂbet etti. İstanbul'a gelip, Fındıklı'da ikÂmet etti. Eyyûb'de, RÂmi kışlası civÂrında Sultan İkinci Mahmûd HÂn ile goruştu. SuleymÂn Ruşdî Efendi, sanki pÂdişÃ‚h ile değil de, sıradan bir kimse ile goruşuyormuş gibi rahat hareket ediyordu. Sultan İkinci Mahmûd HÂn, bÂzı ozelliklerinden bahsederek, pÂdişÃ‚h olduğunu, pÂdişÃ‚h karşısında daha başka davranması gerektiğini anlatmak isteyince, SuleymÂn Ruşdî Efendi; "SultÂnım! Âhirette bahsettiğiniz evsÂftan sormazlar. Siz cobansınız. Tebanızın cobanısınız. Surunuzden mesûlsunuz. Size bunu sorarlar. Sen buna dikkat et!" deyip oradan ayrıldı. Bu yuzden Sultan İkinci Mahmûd Hanın takdir ve hurmetini kazandı. Sonra NÂzilli'ye dondu. Orada Allahu teÂlÂnın emir ve yasaklarını anlatmaya olunceye kadar devÂm etti.
Bir şiiri şoyledir:

DÂvetim var ZÂhid meydÂn-ı ışka gelmeli,
Cild-i gafletten cıkıp, uryÂn-ı ışka gelmeli,
CÂn u dilden gûş edip, irfÂn-ı ışka gelmeli,
Gelmeli şÃ‚hım deyû sultÂn-ı ışka gelmeli,
Anlayıp ışk hikmetin dîvÂn-ı ışka gelmeli.

SuleymÂn Ruşdî Efendinin, Siyer-i sulûk ve Silsile-i UşÃ‚kiyye'ye dÂir iki eseri vardır. Sulûk'a dÂir olan eseri, bircok hakîkatlerden bahseder.

KAYNAKLAR

1) Sefînet-ul-EvliyÂ; c.4, s.260
2) İslÂm Âlimleri Ansiklopedisi; c.18, s.218
__________________