Colyak hastalığı buğday,arpa,yulaf ve cavdar tuketilmesi sonucu bağışıklık sisteminin oluşturduğu ve omur boyu suren bir hastalıktır.Bu hastalığın tek tedavisi de yaşam boyu surecek olan glutensiz diyettir.Bu diyette buğday,arpa,cavdar, yulaf ve bunlardan yapılan un,ekmek,biskuvi,kraker,maltlı icecekler ve her turlu besin diyetten cıkarılır.Bu besinlerin yanı sıra cok gec tanı almış veya ince bağırsak mukozası cok fazla tahrip olan hastalarda ilk zamanlarda enzim eksikliklerinden dolayı sut ve sut urunleri ile meyvede diyetten cıkarılır.
Bunun yanı sıra gizli tahıl kaynağı olan besinlere de dikkat etmek gerekir. Orneğin kremalı soslu corbalar,beşamel soslar,sut bazlı hazır icecekler,buğday unuyla kurutulmuş meyveler, salam, sosis, kremalı puding ve tatlılar riskli grubu oluşturur.
Glutensiz diyette etiket okuma alışkanlığı kazanmak cok onemlidir. Glutensiz urunler uzeri cizilmiş tahıl sapı semboluyle gosterilir ve piyasada bu urunlerin sayısı gittikce artmaktadır.Bir cay kaşığının sekizde biri gluten bile bu hastaları rahatsız etmektedir. Bu nedenle glutenli urunlerle glutensiz urunler ayrı raflarda bulundurulmalıdır.
Peki serbest olan besinler nelerdir?
Bizim icin kurtarıcı besinlerin başında mısır gelir.Yasak olan yiyeceklerin hepsi mısır unu kullanılarak yapıbilir. Mısırın dışında patates,pirinc,baklagiller,sebze,bitkisel yağlar, bal ,şeker,et,balık,yumurta ve glutensiz ozel urunler de guvenilir gıdalar arasında yer alır.
Yasak yiyeceklerden uzak kalmanın yanında da onlemler almak gerekir.Oncelikle mutfakta yemek hazırlarken glutenli gıdalarla glutensiz gıdalar farklı yerlerde hazırlanmalı,bu urunler ayrı yerlerde saklanmalı ve en ufak bir bulaşma olmamalıdır.
Yine bu hastalar dışarıda yemek tuketecekse ızgara tercih edebilirler fakat oncesinde ızgarada ekmek veya kofte pişip pişmediği sorgulanmalıdır. Donerler ise un serpilip parlaklık verilebileceğinden veya arasına ekmek eklenebileceğinden dolayı tercih edilmemelidir.Dışarıda tercih edilebilecek en guvenilir gıda ise kumpir fakat onunda meze secimine dikkat etmek gerekir.
Gluten hazır gıda sanayinde dolgu maddesi,yapıştırıcı,nem tutucu,raf omrunu uzatıcı olarakta kullanır.Bundan dolayı kenarı kıvrık bardaklar,yapışkanlı zarflar kullanılmamalıdır.
Kozmetik urunlerinden de ruj,dudak parlatıcısı,dudak kremleri gluten icerebilir firma aranıp bilgi alınmalı glutensiz olanları tercih edilmelidir.Şampuanında ağza kacma ihtimalinden dolayı glutensizi tercih edilmelidir.
İlacların da gluten iceriğine bakmak veya doktorunuzu colyak hastası olduğunuz konusunda uyarmanız yarar sağlayacaktır.
Colyak hastalığı tanı alana kadar hastalık tanı aldıktan sonra ozel bir yaşam tarzı haline gelir.Diyetten başka tedavisinin olmadığı unutulmamalı diyete cok sıkı bir şekilde uyulmalıdır.
Tum dunyada 9 Mayıs dunya colyak gunu olarak kutlanır.Turkiye’de bir cok şehirde colyak derneği kurulmaya başlanmış,bir cok fırın ve restoran da acılmıştır.Bizde bu konuda duyarlı olmalı,colyak hastalığının ve colyak hastalarının farkında olmalıyız.
Keyifli ve sağlıklı gunler dilerim.

[h=2]Kocaeli Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]