ŞAŞILIK VE TEDAVİSİ

Şaşılık gozlerin herhangi bir bakış yonunde iki gozun gorme eksenlerinin paralel olmaması durumudur. Gozlerden bir tanesi tam karşıya bakarken diğeri ice, dışa, yukarı ya da aşağıya bakmaktadır. Yanlış pozisyon surekli belirgin olabileceği gibi bazı yone bakışlarda da ortaya cıkabilmektedir. Erkek ve kız cocuklarında aynı sıklıkta gorulmekte ve coğu hastada ailesinde başka kimsede gorulmemektedir.

Şaşılığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik başta olmak uzere pek cok faktorun etkili olduğu duşunulmektedir. Gozu kontrol eden 6 adet kas bulunmaktadır. Her iki gozunde normal pozisyonda olması icin kasların denge icinde bulunması ve koordineli bir şekilde hareket etmesi gerekir. Bu kasların bir veya birkacının gorevini iyi yapmaması durumunda şaşılık meydana gelir. Santral sinir sistemini etkileyen hastalıklarda ve gormeyi azaltan katarakt gibi durumlarda da şaşılık oluşabilmektedir.

Erişkinlerin %1'inde şaşılık gorulebilmektedir. Bunların coğu cocukluktan beri bulunan şaşılık vakalarıdır. Eğer erişkin bir kişide şaşılık meydana geldiyse diyabet (şeker hastalığı), tiroid hastalığı, myestania gravis, beyin tumorleri ya da felcler araştırılmalıdır.

Şaşılık belirtileri:

Gozlerin aynı yone bakmaması en onemli belirtidir. Aynı zamanda hastalarda cift gorme, bulanık gorme, uc boyutlu goruntunun kaybolması, gozlerde yorgunluk hissi, baş ağrısı ve baş ve yuzun bir yana donuk olması da şaşılık belirtilerindendir. Bununla birlikte şaşılıkta guneşli ortamda gozlerden birini kısmak ya da gozlerini birlikte kullanmak icin başını yana eğmek gibi belirtilerde olabilir.

Şaşılık tanısı nasıl konur?

Yeni doğan doneminde henuz retina gelişimi tamamlanmadığı icin gozlerde coğunlukla dışa kayma fark edilebilir. İki aylıktan sonra gorme eksenleri paralel hale gelir ve iki goz arasında hareketler simetriktir. Bu nedenle şaşılık icin en sağlıklı muayene 2–3 aydan sonra yapılmalıdır. Bazı bebeklerin gozleri ice donuk gibi durmaktadır. Bunun sebebi burun kokunun daha geniş olması ya da goz kapağının ic tarafında deri kıvrımının bulunmasıdır. Yaş ilerledikce bu goruntu ortadan kalkacaktır. Gercekten şaşılık olanlarda ise duzelme olmayacaktır. Yalancı ve gercek şaşılık arasındaki fark ancak goz doktoru tarafından teşhis edilebilmektedir.

Şaşılık tedavisi

Şaşılık bircok nedenden kaynaklandığı icin tedavi de kişiden kişiye farklılıklar gosterir. Şaşılığın tedavisinde amac gorme keskinliğinin artırılması, gozlerin tekrar orta konuma getirilmesi, her iki gozun bir arada calışmasının (binokuler gorme) sağlanması, anormal baş pozisyonunun duzeltilmesi ve cift gormenin duzeltilmesidir. Bu amacla:
Gozluk verilebilir,
Ambliyopi (Gorme tembelliği) tedavisi verilebilir,
Cerrahi tedavi yapılabilir,

Refraksiyonun duzeltilmesi (Gozluk verilmesi):

Şaşılık tedavisinde ilk yapılması gereken iki gozun maksimum gorme keskinliğine ulaştırılmasıdır. Gorme keskinliğindeki artış kayma derecesini azaltabilir. Gozlukle duzelen kaymalarda cerrahi tedavi uygulanmaz.

Goz egzersizleri: Konverjans yetmezliği adı verilen okuma ya da calışırken gozun yeterli calışmaması gibi ozel durumların tedavisinde kullanılır.

Prizmalı gozlukler: Kucuk kaymaların tedavisinde kullanılır. Cift gormenin azalmasını sağlar.

Ambliyopi (Gorme tembelliği) tedavisi: Ambliyopi bir veya iki gozde gorme azlığıdır. Tam bir goz muayenesinde organik bir patoloji saptanmamasına rağmen gormenin artırılamadığı durumda ambliyopi tanısı konur. Şaşılık sonucu gelişen ambliyopi tedavisi icin kapama tedavisi yapılabilmektedir. Kapama suresi 1 saat ile tam gun arasında değişmekte olup ideal sure ambliyopi derinliği ve hastanın yaşına gore hekim tarafından saptanır.

Enjeksiyon: Gunumuzde şaşılık tedavisinde kullanılan en onemli farmakolojik ajan son yıllarda sıkca kullanılan botilinum A toksinidir. Enjekte edildiği kasta gecici bir paralizi oluşur. Akut paralizi doneminde goz aksi yone kayar. Daha sonra bu azalır ve gozler paralel duruma gelir. Secilmiş vakalarda faydalı olan bir yontemdir.

Ameliyat: Cerrahi tedavi uygun goz kaslarının fonksiyonlarının guclendirilmesi veya zayıflatılması ile sağlanmaktadır.Cerrahi her yaşta en sık kullanılan tedavi yontemidir. Gozlukle ve egzersiz programlarıyla duzelmeyen şaşılıklarda, doğumsal şaşılıklarda, baş pozisyonunun olduğu hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Ameliyat kozmetik nedenle, cift gormenin azaltılması, gozlerin birlikte kullanılmasının sağlanması, gozlerdeki ağrının azaltılması amacıyla yapılır.

Prof. Dr.Aysel Pelit




[h=2]Adana Goz Doktoru uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]