Şaşılık nedir? Tedavisi nasıl uygulanır?Şaşılık nedir?
Şaşılık, gozlerin paralelliğinin bozulduğu ve farklı yonlere baktığı bir gorsel kusurdur. Bir goz duz bakarken diğeri ice, dışa, yukarı veya aşağı kayabilir. Kayma daimi olabilir ya da ara ara ortaya cıkar. Bazen kayan goz duz bakıp diğeri kayma yapabilir. Şaşılık, cocuklar arasında sık gorulen bir durumdur. Hayatın ileri donemlerinde de meydana gelebilir. Kadın ve erkekler arasındaki dağılımı eşittir. Aynı ailede geciş ozelliği gosterebilir. Buna rağmen pekcok şaşılıklı kişide, şaşılığı olan akraba tespit edilemeyebilir.
Gozler birlikte nasıl calışır?
Normal gormede heriki goz aynı noktaya bakar. Daha sonra beyin bu iki resmi birleştirerek uc-boyutlu bir goruntu oluşturur. Bu uc boyutlu goruntu bize derinlik algısı kazandırır. Bir gozde kayma olursa beyne iki farklı resim gonderilir. Kucuk bir cocukta beyin, kayan gozden gelen goruntuyu ihmal eder ve sadece normal, iyi goren gozden gelen goruntuyu algılar. Boylece cocuk derinlik algısını kaybetmiş olur. Erişkin hastalarda şaşılık meydana geldiğinde genellikle cift gorme ortaya cıkar. Cunki beyin heriki gozden gelen goruntuleri gormeye alışmıştır ve kayan gozden gelen goruntuyu ihmal edemez.
Goz tembelliği
Cocukluk esnasında heriki goz paralel ise iyi bir gorme gelişmesi olur. Beyin, iyi goren gozun goruntusunu algılar, tembel gozun goruntusunu ise ihmal eder. Bu durum, şaşılıklı cocukların hemen hemen yarısında gorulur.
Goz tembelliği tedavisi: Goz tembelliğinin tedavisi mumkundur olduğu kadar erken yapılmalıdır. Birkac tedavi yontemi vardır. Bunlardan ilki iyi olan goz kapatılıp tembel gozdeki gorme guclendirilerek yapılan tedavidir. Bir başka tedavi yontemi ozel kliniklerde CAM ismi verilen aletlerle seanslar halinde yapılan tedavidir. Bu tedavi şeklinde cocuk bir aletin başına oturtularak donen cizgiler uzerinden boyamalar yapması, şekil cizmesi ya da bulmaca cozmesi istenir. En az 20 seanstan oluşur. Ucuncu bir tedavi yontemi ilaclardır. Sağlam goze atropin grubu ilac damlatılarak diğer gozun calıştırılması esasına dayanır.Son olarakta monovizyon tedavisi bilgisayar yardımıyla uygulanmaktadır. Kural olarak, goz tembelliği ne kadar erken tedavi edilirse sonuc o kadar iyi olur. Bunun icin cocuklar, bebekliklerinde ve daha sonra senede en az bir defa olmak uzere goz muayenesinden gecirilmelidirler.
Şaşılığın sebepleri
Her bir gozun dış kısmına yapışarak hareketlerini kontrol eden altı kas mevcuttur. Herbir gozde iki kas, gozu sağa veya sola ceker. Diğer dort kas ise belli acılarda gozu yukarı veya aşağı hareket ettirirler. Gozlerin paralel kalıp belli bir hedefe odaklanabilmeleri icin tum kasların birlikte ve belli bir denge icinde calışmaları gerekir. Gozlerin birlikte hareket etmesi icin de her iki gozdeki kasların uyumlu calışması gerekir.
Gorme Bozuklukları;
Serebral palsi (doğum esnasında oksijensiz kalıp bayılan cocuklar);
Gecirilen Hastalıklar;
Down sendromu;
Hidrosefali;
Beyin tumorleri
Katarakt veya goz yaralanmaları da gormeyi bozup şaşılığa neden olabilir.
Şaşılığın belirtileri
Şaşılığın temel belirtisi duz bakmayan bir gozdur. Bazen cocuklar guneşte bir gozlerini kapatır veya gozlerinin ikisini birden kullanmak icin başlarını eğerler.
Şaşılık nasıl teşhis edilir?
Şaşılık tanısı goz muayenesi sonucu konur.Tum cocukların dort yaşına girmeden once gorme muayenesine girmeleri onerilmektedir. Ailede şaşılık veya goz tembelliği hikayesi varsa daha once de gorme test edilebilir. Bebeklerin gozleri genellikle capraz gibi durur. Kucuk cocukların burun koku geniş ve basık olur, ayrıca gozlerin burun kısmında bir cilt katlantısı bulunur. Bunlar sanki gozlerde caprazlaşma varmış gibi gosterir. Cocuk buyurken bu yalancı şaşılık durumu kaybolur. Gercek şaşılığı olan bir cocuğun durumunda duzelme olmaz. Goz hekimi, gercek ve yalancı şaşılığı ayırt eder.
Şaşılık nasıl tedavi edilir?
Şaşılık tedavisinde amac:
Gormeyi korumak;
Gozleri paralelleştirmek;
İki gozle goruşu yani derinliği sağlamaktır.
Tam bir goz muayenesi sonrası goz doktoru uygun tedavi şeklini belirler. Bazı olgularda cocuğunuz icin gozluk onerilebilir. Verilen gozlukle kayma tamamen veya kısmen duzelebilir. Bunun dışında gozleri paralelleştirmek ya da katarakt varsa gidermek icin cerrahi gerekebilir. Tembel gozu guclendirmek icin sıklıkla sağlıklı gozu kapamak gerekir.
Şaşılık cerrahisi nasıl yapılır?
Hicbir goz cerrahisinde goz kuresi yerinden asla cıkarılmaz. Goz kaslarına ulaşmak icin gozu orten beyaz zara kucuk bir kesi yapılır. Gozun kayma şekline gore belli kaslar uzerinde girişim yapılır. Cerrahi bir veya heriki goz uzerinde planlanabilir. Cocuklara şaşılık cerrahisi planlandığında genel anestezi gerekir. Lokal anestezi ancak erişkinlerde kullanılabilir. Iyileşme hızlı olur. Hastalar, birkac gun icinde normal aktivitelerine donerler. Cerrahi sonrası gozluk veya prizma gerekebilir. Sabit şaşılığı olan cocuklarda erken cerrahi daha iyi sonuc verir. Bu nedenle cerrahi gerekiyorsa okul doneminden once duşunulmelidir.
Enjeksiyonlar
Bir kasın etkisini azaltmak icin ozel bir ilac olan botulismus toksini enjekte edilebilir. Boylece karşı kasın daha gergin calışması sağlanır. Beş-on hafta icinde ilacın etkisinin kaybolmasına rağmen bazı olgularda kalıcı tedavi sağlanır. Bazı olgularda ise enjeksiyonun tekrarlanması gerekebilir ve cerrahi kadar etkili bir tedavi şekli değildir.
Hepinize, sağlıklı,ve mutlu bir hafta dileklerimle….”Şen ve Esen kalınız”…..
Saygılarımla..
Op.Dr.Ahmet UMAY
Kaynak : Karşıyaka Goz Hastanesi Neşriyat / Dr.O.Seymenoğlu 2010
Şaşılık’da Literatur İncelemeleri / Dr.W.Boston Wıllıam /UK.2000


[h=2]Kıbrıs Goz Doktoru uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]