ŞaşılıkKişi bir nesneye bakarken, beyindeki gorme merkezine her iki gozden o nesneye ait farklı goruntuler iletilir. Cunku gozler aynı doğrultuda olsalar da, nesneye farklı acılardan bakmaktadırlar. İki gozden gelen farklı goruntuler, beyinde birleştirilerek tek goruntu haline getirilirler.
Farklı goruntulerin beyinde birleştirilebilmesi icin gozlerin aynı ya da birbirlerine cok yakın doğrultuda olmaları gerekmektedir. İki gozun bakış acıları arasındaki fark arttıkca, yani şaşılık olması durumunda, beynin goruntuleri birleştirmesi zorlaşmakta, belli bir acının uzerinde ise imkansız hale gelmektedir. Bu gibi durumlarda beyin, hasta eğer cocuk yaşlarda ise, gozlerin birinden gelen goruntuyu ihmal ederek gormezden gelir ve sonucta o gozde tembellik gelişir. Şaşılığın erişkin yaşta başladığı durumlarda ise, kişide cift gorme şikayeti başlar.
Nesnelere bakarken gozlerin aynı doğrultuda olmalarından, her gozde altışar adet bulunan goz dışı kaslar sorumludur. Bunlardan bir ya da daha fazlasının gorevini doğru yapmaması, iki gozun farklı doğrultularda bakmasına, yani goz kaymasına, diğer adıyla şaşılığa neden olur. Kasların gorevlerini doğru bicimde yerine getirememesi kaslardaki birtakım sorunlardan kaynaklanabileceği gibi, beyinle kasların uyumlu calışamaması, gozluk gerektiren kırma kusurları, goz cevresinde hareket kısıtlılığı yaratan kitlelerin bulunması ve bu gibi pek cok nedenden kaynaklanabilmektedir.
Şaşılık şikayetiyle goz doktoruna başvuran bazı hastaların muayenesinde ise şaşılık tespit edilmemektedir. Bu gibi durumlar gizli goz kaymasını ya da yalancı şaşılığı duşundurtur. Gizli goz kayması kişide zaman zaman, ozellikle yorgun, uykusuz, stresli, hasta ya da heyecanlı olduğu zamanlarda ortaya cıkan şaşılığa verilen addır. Ozellikle geniş burun koku gibi, yuz yapısındaki farklılıkların şaşılık izlenimi verdiği, fakat aslında şaşılığın soz konusu olmadığı durumlarda ise yalancı şaşılıktan soz edilir.
Sebebleri
Şaşılığın oluşmasında tek bir neden yoktur. Hamileliğin nasıl gectiği, doğumun problemli olup olmadığı, cocuğun gelişimi, gecirdiği hastalıklar şaşılık icin risk faktoru oluşturabilir. Şaşılık icin genetik yatkınlık soz konusudur yani ailede gozunde kayma olan varsa ortaya cıkma şansı daha fazladır.
Cocukluk doneminde yani 2 yaşından sonra gorulen şaşılıklarda genellikle neden kırma kusurudur. Yatkınlığı olan bir cocukta gozdeki kayma ateşli bir hastalık veya bir travma (duşme, ameliyatlar, kazalar) sonrası başlayabilir.
Goz kaslarımızın hareketini yoneten merkez beyindedir, bu nedenle sinirlerde oluşan felcler de gozde kaymalara neden olur. Gecirilen kazalar, kafa travması, ateşli hastalıklar ve ileri yaşta hipertansiyon ve şeker hastalığı gibi bazı durumlarda goze gelen sinirlerde felcler oluşabilir. Bu şekilde oluşan şaşılıklarda tedavi felcin kalıcı olup olmamasına bağlı olarak değişebilir. Cocuklarda goz tembelliği, buyuk yaş grubunda ise cift gormeye neden olabileceği icin mutlaka tedavisi gereklidir.
Belirtiler:
Gozde paralelliğin kaybolması
Yaşarma
Ağrı
Baş ağrısı
Cift gorme
Uc boyutlu goruntunun kaybolması
Bulanık gorme
Baş veya yuzun bir yana donuk olması
Goz kayması erişkin hastalarda, cocuklara kıyasla daha fazla rahatsızlığa neden olur. Bunun nedeni erişkin yaşta ortaya cıkan şaşılığın cift gorme şikayetine neden olmasıdır. Cocuk yaştaki hastalarda ise şaşılık cift gormeye neden olmaz. Bunun yerine cocuk beyni kayan gozden gelen goruntuleri gormezden gelir ve o gozde tembellik gelişir. Diğer gozu ile gormeye devam eden cocukta goz tembelliği coğu kez ileri yaşlara kadar fark edilmez. İleri yaşlarda goz tembelliğinin tedavisi mumkun olmayacağından her cocuğun, ozellikle goz kayması şuphesi olanların mutlaka erken yaşlarda goz muayenesinden gecmesi gerekmektedir. Bir cocukta şaşılık ve goz tembelliği ne kadar erken teşhis edilirse, başarılı tedavi şansı o kadar yuksek olmaktadır.
Şaşılığın sık rastlanan belirtileri tek ya da iki gozde sabit ya da değişken, ice ya da dışa kayma, hastanın başını surekli bir tarafa cevirmesi veya eğik tutması, yan yan ya da gozlerini kısarak bakması ve nadiren (ozellikle erişkinlerde) cift gormedir.
Tanı:
Şaşılık tanısı goz doktorunun yapacağı kapsamlı bir muayene ile konabilir. Bu muayenede her iki gozun gorme keskinlikleri, kırma kusurları, kayma acıları ve uc boyutlu gorme yetenekleri değerlendirilir. Ceşitli test, olcum ve ozel muayene yontemlerini iceren şaşılık muayenesi hem hasta, hem de doktor icin yorucu ve sabır gerektiren bir muayenedir.
Tedavi:
Şaşılığın tedavisi hastanın yaşı, kaymanın sebebi, kaymanın tipi ve derecesi, kırma kusuru gibi pek cok etkene bağlı olarak farklılık gostermektedir. Goz doktoru kapama tedavisi, numaralı gozlukler, prizmalı gozlukler ya da cerrahi gibi yontemlerden biri ya da birkacını uygun gorebilir.
Kapama tedavisinin amacı iyi goren gozu kapatarak, cocuğu zayıf gozunu kullanmaya zorlamaktır. Boylece beyin zayıf gozden gelen uyarılara alışacak ve zamanla o gozun de gorme yeteneği gelişmiş olacaktır. Kapama tedavisinin goz tembelliğini onlemede başarılı olabilmesi icin bu tedavinin cocuk yaşlarda, yani 6-8 yaşlarından once uygulanması gerekmektedir.
Hem cocuklardaki, hem de erişkinlerdeki bazı goz kaymalarının tedavisinde cerrahi yontemler de gerekebilmektedir. Uygulanacak cerrahi yontem kaymanın tipine ve derecesine gore farklılık gosterir. Cerrahi tedaviler bazı kasların kısaltılması ve bazılarının bağlantı yerlerinin değiştirilmesi esasına dayanır. Şaşılık ameliyatları cocuklarda genellikle genel anestezi altında yapılır. Erişkinlerde ise lokal ya da genel anestezi kullanımı doktor ve hastanın tercihine bağlıdır.
Şaşılığı bulunan hastalar onerilen tedavileri dikkatli bicimde uygulamalı ve kontrol muayenelerini aksatmadan devam ettirmelidir.

[h=2]İzmir Goz Doktoru uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]