Hindistan'da yetişen İslÂm Âlimlerinin ve evliyÂnın buyuklerinden. Fethullah Evdehî diye tanınır. Dehlî Âlimlerindendir. Doğum ve vefÂt tÂrihleri tesbit edilememiş ise de, onuncu asrın başlarında vefÂt ettiği bilinmektedir.

Onceleri uzun seneler Dehlî CÂmiinde ders verip ilim oğretti. Bundan sonra Şeyh Sadreddîn Hakîm'in talebesi oldu. Onun yanında ve hizmetinde bulunup, tasavvuf yolunda ilerledi. Kalbi, Allahu teÂlÂdan başka her şeyin duşuncesinden temizlenip, bÂtın ilminin yuksekliklerine kavuştu. Bu yolun buyuklerinden ve onde gelenlerinden oldu. Ceştiyye yolunda kemÂl buldu.

İmÂm-ı RabbÂnî'nin babası Abdulehad hazretlerinin hocası olan Abdulkuddûs bin Abdullah da, Fethullah Evdehî hazretlerinin talebesidir. Fethullah Evdehî, pekcok talebe yetiştirdi. Talebelerinin onde gelenlerinden olan Şeyh KÂsım Evdehî, hocasİndan ve di?er buyuklerinden duyduklarİnİ bir kitap hÂline getirdi. ÂdÂb-us-SÂlihîn isimli bu eserde Şoyle yazmaktadİr: "Bu CeŞtiyye yolunun buyuklerinin, halîfelerine ve talebelerine vermeyi Âdet edindikleri; seccÂde, tarak, tesbih, baston, makas, iğne, ibrik, kÂse, tuzluk, leğen, guğum, ayakkabı ve na'lın gibi şeylerin herbirinin ayrı bir mÂnÂsı vardır. SeccÂde: TÂat, ibÂdet, istikÂmet ve doğru yola sımsıkı sarılmaya; Tesbih: Kalbin dağınıklığını giderip asıl işle meşgûl olmaya; Tarak: Kotuluğun, cirkinlik ve luzumsuz işlerin atılmasına; Baston: Hakîkî var ve bir olan Allahu teÂlÂya guvenip, dayanmaya; Makas: Allahu teÂlÂdan başka şeylerle olan meşgûliyetleri kesip, emelleri, arzu ve istekleri kısa yapmaya; İğne: Sûret, gorunuş ile mÂnÂyı birbirine bağlamaya işÃ‚rettir. Ama iğneyi ipliksiz vermezler. İbrik ve kÂse: Fukar ve misÂfire ekmek ve su ikrÂm etmeye; Tuzluk, Leğen ve Guğum: Sofraya, yÂni derviş sofralarının halîfeye havÂle edildiğine alÂmettir. Ayakkabı ile NÂlın: Sağlam adım atmaya işÃ‚rettir."



KAYNAKLAR

1) AhbÂr-ul-AhyÂr; s.174

2) İslÂm Âlimleri Ansiklopedisi; c.14, s.45
__________________