EvliyÂnın buyuklerinden ve ŞÃ‚fiî mezhebî fıkıh Âlimi. İsmi, Muhammed bin Omer bin Ahmed el-VÂsıtî el-Gamrî el-Mahallî, kunyesi Ebû Abdullah, lakabı ise Şemsuddîn'dir. 1384 (H.786) senesinde Mısır'ın Gamr bolgesinde doğdu. 1445 (H.849) senesi ŞÃ‚bÂn ayının sonlarında Mahallet-ul-Kubr denilen yerde vefÂt etti. Yaptırdığı cÂminin yanına defnedildi.

Gamrî, doğduğu yerde ilim oğrenmeye başladı. Fakîh Ahmed ed-Demsîsî'den Kur'Ân-ı kerîmi oğrendi ve ezberledi. Et-Tenbîh adlı eseri okudu. Memleketindeki diğer Âlimlerin de sohbetlerinde ve derslerinde bulunan Gamrî, ilim oğrenmek icin KÂhire'de CÂmi'ul-Ezher Universitesine girdi. Bu arada fıkıh ilmini oğrendi. El-Mardinî'nin derslerini tÂkib etti. Sonra yalnızlığı secip, ibÂdetle meşgûl oldu.Tasavvuf erbÂbı ile goruştu. Omer el-VefÂî Ahmed ez-ZÂhid'in sohbetlerinde bulunarak kemÂle erdi. Sonra hocaları onu, insanlara ilim oğretmekle gorevlendirdiler.

Gamrî, bircok beldeleri dolaştı. Buralarda insanlara vÂz ve nasîhatlerde bulundu. Mahallet-ul-kubr denilen yerdeki Şemsiyye Medresesini genişlettirdi ve sağlam bir medrese hÂline getirdi. Ayrıca oraya bir de cÂmi yaptırdı.Bu medrese ve cÂmide ders verdi, hutbe okudu ve vÂz ve nasîhatte bulundu. Bolge halkı ondan cok istifÂde etti. KÂhire'deki bircok cÂminin tÂmirine vesîle oldu. Hocası Ahmed ez-ZÂhid de onun yaptırdığı imÂretlerde ders verdi. Gamrî'nin ismi, her tarafa yayıldı. Bircok ilim tÂlibi, ders almak icin yanına geldiler. TÂmir ettirdiği cÂmilerin yanlarına dergÂhlar yaptırdı. Buralar, Kur'Ân-ı kerîm okunan, sohbet edilen, ibÂdet yapılan yerler oldu.

Gamrî cok kere hacca gitti. Bir sure Mekke-i mukerremede kaldı. Beyt-ul-Makdîs'i ziyÂret etti.Ehl-i sunnet îtikÂdında olup, bid'atten uzak duran ve şiddetle sakınan bir zÂt idi. Duny malına duşkun değildi. Kendisine getirilen hediyeleri fakirlere dağıtırdı.

Gamrî'nin bircok kerÂmetleri goruldu. Bir gece hırsızlar, Gamrî'yi oldurmek icin dergÂha gelip kapıyı kırdılar. Gamrî yanında bulunan talebelerine ve sevdiklerine; "Onları ben karşılayacağım. Hic biriniz cıkmasın!" buyurdu. Dışarı cıkıp hırsızlara doğru bir nazar etti. O esnÂda hepsi feryÂd ederek silÂhlarını attılar ve tovbe ettiler.

DergÂhta kandillerin yakılması unutulduğu zaman, Gamrî kandillere eliyle işÃ‚ret eder, kandiller yanmaya başlardı. KerÂmetlerini goren bircok kişi, kendinden gecti. Şeyh Zekeriyy onun yedi iklimdeki her şeye vÂkıf olduğunu bildirdi.

Muhammed Gamrî, talebelerini; ihtiyÂrlar, orta yaşlılar ve gencler olmak uzere uc gruba ayırmıştı. Her grubun yeri ayrıydı. Bu gruplar birbirlerinin yerine gitmezdi. SÂdece Cum namazına giderlerken bir araya gelirlerdi. Bu arada bir hafta boyunca oğrendiklerini muzÂkere ederlerdi. Muhammed Gamrî, kendisine talebe olmak isteyeni, kendi başına sormadan iş yapmıyacağına dÂir soz aldıktan sonra talebeliğe kabûl ederdi. Bundan sonra talebe her işinde, her hareketinde tamÂmen hocasına tÂbi olurdu. Kendi istek ve arzuları kalmaz, hocasının dediklerine uygun yaşardı.

Gamrî, bircok eser yazmİŞtİr. Bunlardan bÂzİlarİ Şunlardİr: 1) El-KavÂid-us-Sûfiyye, 2) El-Hukm-ul-MeŞrût fî BeyÂn-iŞ-Şurût, 3) Menh-ul-Minne fit-Telebbusî bis-Sunne (dort cild), 4) El-Vasİyyet-ul-CÂmia, 5) MehÂsin-ul-HisÂl fî BeyÂni Vucûh-il-HelÂl, 6) En-Nusratu fî AhkÂm-il-Fİtrati,
__________________