Hepimiz ofke nedir biliriz. Ofke bizi tehdit eden olaylara ve kişilere karşı adaptif olmamızı (uyum gosterebilmemizi) sağlayan, tamamen normal, hatta oldukca sağlıklı bir duygudur. Ancak ofke, kontrolden cıkıp yıkıcı olduğu zaman, gerek iş yaşamında, gerek ozel ilişkilerde gerekse genel yaşam kalitesinde ceşitli derecelerde sorunlara yol acar.
Ofke duygusu genellikle bizim dışımızda gelişen olaylardan kaynaklanmakla birlikte bazı duşuncelerimiz de ofke duygusuna neden olabilir. Orneğin bir kişiye kızgın olabilirsiniz, trafik sıkışıklığı veya gec kalkan bir ucak sizi ofkelendirebildiği gibi, gecmişte yaşadığınız travmatik deneyimlerin, kızgınlık yaratmış olayların anılarını duşunmek de sizi aynı derecede hiddetlendirebilir. Yapılan araştırmalar, ofke duygusunun var olmasında ve kontrol edilmesinde ailenin onemli olduğunu, cabuk ve yoğun ofkelenen kişilerin sağlıksız, kaotik ve duygusal iletişimde becerili olmayan ailelerde buyuduklerini gosteriyor.
Başa cıkılamayan ve/veya başa cıkmak icin harekete gecilmeyen ofke zamanla anksiyete ve depresyona yol acabilir; ilişkilerinize zarar verir ve hastalanma riskini yukseltir. Sureli ofke sorunu yaşamak yuksek tansiyon, kalp rahatsızlıkları, baş ağrıları, deri rahatsızlıkları ve mide problemlerine yol acar. Kontrolsuz ofke ayrıca kişiyi şiddet iceren davranışlara ve suc işlemeye yoneltir. Aşırı, olaylarla orantısız ofke tepkileri bazen bir duygusal bozukluğun, bir kişilik bozukluğunun veya zararlı madde bağımlılığının bir işareti olabilir. Peki, bu riskli duyguyu nasıl idare edebiliriz?
Ofkeyi ifade etmek
Ofke belirli olcude hayatta kalmamızı sağlar. Bir saldırıya uğradığımızda umursamaz ve pasif bir tavır takınmak yerine, kacmamız, ya da kendimizi korumaya yonelik duygu ve davranışlar icine girebilmemiz ancak kızgınlık icinde olduğumuz zaman mumkun olur. Ofkeyi ifade etmenin en doğal, en icten gelen yolu, agresifce karşılık vermektir. Ancak bu gercek, bizim modern yaşamda canımızı sıkan veya sinirlendiren her kişi veya olaya icimizden geldiği gibi “saldırmamız” anlamına gelmez. Bu korunma durtumuzu ne kadar ileri goturebileceğimiz yasalar, kurallar, sosyal normlar ve “aklın yoluyla” belirlenmiştir.
İnsanlar ofke duygularıyla başa cıkmaya calışırken bilincli bilincsiz bazı surec ve yontemlere başvururlar. Genel olarak kullanılan uc ana yaklaşım ofkeyi ifade etme, ofkeyi bastırma, ve kendini sakinleştirme olarak gruplanabilir. Bunlar arasında en sağlıklı yol, kızgınlık duygusunun saldırganlık icermeyen bir tarzda ama kendine guvenli olarak, sorun cozmeye yonelik bir tarzda acıkca ifade edilmesidir. İhtiyacları ve istekleri bastırmak yerine onları acık ve net bir şekilde, ısrarcı ve baskıcı olmadan, ama hem kendine hem de kişilere saygılı olarak belirtmek tercih edilmelidir. Kızgınlık duygusunun bastırılması, yani kişinin o duyguyu bilincli olarak icinde hapsedip, duşunmemeye calışması, zihnini olumlu şeyler uzerinde yoğunlaştırmak icin caba gostermesi gercekte buyuk bir risk taşır. Butun diğer duygular gibi, ofke duygusu da sağlıklı bir şekilde dışa vurulmayınca, ortadan yok olmaz, tam tersine guclenerek ice, kişinin kendine doner. Boyle bastırılmış ofke duygularıyla dolu kişilerde yuksek tansiyon veya depresyon sık gorulen fiziksel sonuclardandır. İfade edilmemiş kızgınlık daha başka sorunlara da yol acar. Kişinin icinde zamanla biriken bastırılmış ofke duyguları, kişinin onları sağlıksız bir şekilde ifade etmesine neden olur. Kişi pasif-agresif denilen (etrafına dolaylı yoldan, sessizce, pasifce direnerek, yapması gerekenleri yapmayarak, gunluk deyimiyle “inatcı” davranışlar icine girerek) bir tutum sergiler. Bu kişi etrafındakilere ve olaylara duşmanca ve şupheyle yaklaşır. Gunluk yaşamda hepimizin karşılaşabildiği, insanlara karşı kucultucu tutumlar sergileyen, her şeyi eleştiren veya şupheli yorumlar yapan kişiler kızgınlık duygularını sağlıklı, acık ve net bir şekilde ifade etmeyi oğrenememiş tiplerdir. Doğal olarak boyle kişilerin sağlıklı ilişkiler icinde olmaları mumkun olmaz. Ucuncu ana yaklaşım olan kendini sakinleştirmede, ofke icinde olan kişi bilincli olarak, davranışlarını olduğu gibi, ic tepkilerini de kontrol etmeye yonelir, kalp atışlarını yavaşlatacak, nefeslerini duzenleyecek egzersizler yapar, kendini sakinleştirir, kızgınlık duygusunun azalıp gecmesini bekler.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]