Gunumuzun en ciddi halk sağlığı problemlerinden biri olan uyuşturucu madde kullanımı, gencler arasında olumcul bir virus gibi hızla yayılıyor. Bireyde ve toplumda buyuk hasara yol acan madde bağımlılığıyla mucadele konusunda bireyin kendisine ve ailesine olduğu kadar; icinde yaşadığı topluma, kurum ve kuruluşlara da onemli roller duşuyor. Madde bağımlılığı; kişinin bedensel,sosyal ve ruhi işlevlerini yitirmesini goze alarak,şiddetli bir şekilde madde bulma isteğini engelleyememesidir. Ve bu istek git gide artarak, kişinin sağlıklı karar verme yetisini tamamen ele gecirmektedir.
NEDEN KULLANILIR?
Cocuk; akranları arasında kendini kanıtlamak,farklı gorunmek,beğeni toplamak, kabul gormek ve sozlerinin dikkate alınmasını sağlamak icin kendisine teklif edilen maddeye ne yazık ki ‘hayır’ diyememektedir. Nedenler kişiden kişiye değişkenlik gosterebilir. Bununla birlikte en yaygın nedenlerin; merak, akran baskısı,arkadaş tarafından dışlanma korkusu, “hayır” diyememe ve duşuk ozguven olduğu gorulmektedir.
‘’Bir kereden bir şey olmaz’’
Bu duşuncenin temelinde ‘’merak’’ duygusu yatmaktadır.Bu anlamda cocuklarımızın zaman zaman ısrarla sormuş olduğu sorulara uşenmeden cevap vermek cok onemlidir. Erken yaşta cocuklarımızın merak duygularını tatmin edip onları araştırmaya teşvik etmeliyiz.
Akran Baskısı
Ergenlik doneminde zihinsel olarak aileden uzaklaşan cocuk icin arkadaş cevresi daha onemli hale gelir. Cocuk; akranları arasında kendini kanıtlamak, farklı gorunmek, beğeni toplamak, kabul gormek ve sozlerinin dikkate alınmasını sağlamak icin kendisine teklif edilen maddeye ne yazık ki ‘hayır’ diyememektedir.
‘’HAYIR’’ Diyebilmek
Cocuğunuz kendisine teklif edilen uyuşturucuyu nasıl reddeder?
• Cocukların, duygu ve duşuncelerini cekinmeden paylaşabilmeleri cok onemlidir. Cocuğunuzun soz sahibi olduğu ve fikirlerini rahatlıkla dile
getirebildiği bir aile ortamı oluşturmalısınız.
• Cocuğunuz, sizin istemediğiniz bir davranışı yaptığı zaman ona kızmak yerine, olayın neden ve sonuclarını birlikte konuşarak cozum yolları
bulmaya calışın. Boylece cocuğunuz, fikirlerini onemsediğinizi hissedecektir.
• Kendinize ‘’cocuktan beklediğimiz davranışı biz yapıyor muyuz?’’ sorusunu sorun.
PEKİ YA BENİM COCUĞUM…
Madde kullanmadığı halde, bazı davranışlarına bakarak cocuğunuzu suclamak; aile icerisinde derin yaralar acılmasına ve ilişki kopukluğuna neden olabilir. Uyuşturucu kullanan bireyler kendilerini, ailelerinden ve toplumdan gizleme konusunda oldukca beceriklidirler. Bu yuzden ailelerin, cocuklarında meydana gelebilecek değişiklikleri fark etme konusunda uyanık olmaları gerekmektedir. Ancak aileler, değişiklikleri yorumlarken dikkatli davranmalıdır. Madde kullanmadığı halde, bazı davranışlarına bakarak cocuğunuzu suclamak; aile icerisinde derin yaralar acılmasına ve ilişki kopukluğuna neden olabilir. Cocuğunuzu iyi gozlemleyin ancak dedektifcilik oynamayın.
Madde kullanan kişilerde oluşabilecek bazı belirtiler:
Fiziksel Belirtiler
• Goz bebeklerinde olağan dışı bir buyume ve gozde kızarıklık var mı?
• Herhangi bir rahatsızlığı olmaksızın kasılmalar yaşıyor mu?
• Aşırı uyuma veya uyuşukluk hali var mı?
• Son zamanlarda sık sık burun kanaması yaşıyor mu?
• Vucudunda ve ozellikle kollarında nedenini bilmediğiniz yara izleri var mı?
• Son zamanlarda ani kilo kaybı yaşıyor mu?
• Vucut temizliğini ihmal ediyor mu?
Davranışsal Belirtiler
• Okula olan ilgisi azaldı mı?
• Cevresinden borc para istiyor mu?
• Son zamanlarda harclığı dışında para istiyor mu?
• Alkol veya uyuşturucu iceren resim, yazı ve muziklere ilgi duyuyor mu?
• Gozlerindeki belirgin değişikliği sizden saklamaya calışıyor mu?
Psikolojik Belirtiler
• Duygularında ani inişler ve cıkışlar var mı? (Aniden sinirlenme, sebepsiz gulme vs.)
• Dikkat dağınıklığı ve uyuşukluk hali var mı?
• Aşırı hareketlilik halinden sonra ani durgunluklar yaşıyor mu?
• Nedensiz korkuları veya anlamsız şupheleri var mı?
PEKİ, NE YAPMALIYIZ?
Eğer aile; baskı ve şiddete dayalı bir cozum arayışı icerisinde olursa, cocuğun ileride bağımlı olma riski oldukca artar.Cocuk icin anne babası, onun super kahramanıdır. Onlar iyi veya kotu ne yapıyorsa doğru olarak kabul eder. Bu, zamanla kendi doğrusu haline gelir. Bu nedenle ailenin, sorunlar karşısında vermiş olduğu tepkiler oldukca onemlidir. Eğer aile; baskı ve şiddete dayalı bir cozum arayışı icerisinde olursa, cocuğun ileride bağımlı olma riski oldukca artar. Fakat hicbir tepki vermeden sorunları yok saymak da aynı riski barındırmaktadır. Sonuc olarak aile ici sorunlar karşılıklı anlayış ve hoşgoru icerisinde cozulmelidir. Bu anlayış ve hoşgoru zamanla cocuklara da sirayet edecek ve cocuklarımız bu sayede madde bağımlısı olma tehlikesinden uzak kalacaktır.

[h=2]Sakarya Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]