Sabırsızlıkla beklenilen genc kız olma evresi, annelerin cocuklarına rol model olmaları gereken bir evredir.Ergenlik doneminde kızlar guzellik ve bakımına, anneler ise onun kişilik ve psikolojisine yoğunlaşırlar.Bu arada kadın olma yolunda ilerlediği ve bu konudaki olası ihtiyacları unutulur.Dune kadar pembe minnie amblemli elbiseler giyen kızımız hızlı bir değişime girer.Bu donem kendi tarzlarını bulma konusunda yolculuğa başladıkları bir donemdir.
Ergenlik evreleri:
Yaklaşık 11-13 yaşlarında memeler gelişmeye başlayacak.Cok hassas ve ağrılı olacaklar.Bazen asimetrik buyume ile başlayabilirler.Memelerin buyumeye başlamasından kısa sure sonra cinsel bolgede ve bir sure sonra da koltuk altı bolgesinde kıllanma başlar. Memelerin buyumeye başlamasıyla boy buyumesi de hızlanır, bu hızlı buyume bir yıl kadar surer.Boy uzamasının hızlandığı evrenin sonuna doğru adet gormeye başlarlar.
İlk sutyenini artık almanın zamanı gelmiştir.Penye, memeye basmayan ince sungerle desteklenmiş bir sutyen ilk sutyeni olabilir.
Kadınların yarısının yanlış sutyen sectiği bilinir.Uygun sutyen memeyi tamamen sarmalı, aşırı basınc gostermemeli,orta dikişi meme ucundan gecmeli,memeyi tam alttan memeye basmadan kavramalı.Sutyeni cıkardığınızda memenizde sutyen izi pek olmamalı.
Genc kızın boyu ve kilosu cok hızlı değişmektedir ve vucutta orantısız buyume sakarlığa neden olabilmektedir. Genc kızın ses tonu, vucut hatları değişir. Bazen bu değişim istediği gibi olmayabilir. Kilosunu takıntı haline getirebilir ve bu yeme bozukluğuna ve adet gormemeye neden olabilir. Yine bu konuda da değerlendirmemiz iyi olacaktır.
Erken ergenlik:
Ergenliğin 8 yaşından once ortaya cıkmasına 'erken ergenlik' denir.Bazen onemli nedenler varken ,bazen de yalnızca hormon salınımında zamanlama hatası vardır.Erken ergenlikte cocuğun kemik yaşı hızlı ilerler, kemiklerdeki buyume merkezleri kapanır. Bu da buyumenin erken durmasına ve boy kısalığına yol acar. Bu cocuklar hem altta yatan neden hem de tedavi acısından değerlendirilmelidir.
Merakla beklenen regl:
Genc kız olmanın kanıtı “regl”, değişikliklerin en belirginidir. Meme gelişiminden yaklaşık 2 yıl sonra olur.Ozellikle erken yaşta regl olan cocuk icin bu travma etkisi yaratabilir. Cunku cocuk bir donemi bitirmeden diğer doneme psikolojik ve duygusal olarak hazır olmadan giriyordur. Ayıca ilk regl olduğu zaman “kan” gormekten korkup endişe edebilirler. Başlangıcta ergenin menstruasyon dongusu duzenli değilse, endişelenmemesi soylenmelidir.Bu duzensizlik 1 yıl, hatta 2 yıl surebilir. Daha sonra da zaman zaman duzensizlik olabilir. Adet duzensizlikleri seyahat, ev değiştirme,hastalık,aşırı spor,stress durumunda da artabilir.Adet kanamaları 9-16 yaşları arasında başlar. Spor yapan kızlar, ergenlik doneminde hastalık geciren kızlar,cok zayıf olanlar ve gelişmenin başladığı donemlerde kilo veren kızlarda da adet gecikebilir. 16 yaşına kadar adet gormeye başlamadıysa değerlendirmemiz iyi olur. Nadiren kızlık zarının tamamen kapalı olduğu ve ic genital organların gelişmediği durumlar olabilir.
Adet donemi icin kayıt tutma
İlk etapta cok duzenli olmayabilir ve bazen bizim mudahalemizi gerektirir.Bunun icin miktar, zaman, pet sayısını işaretleyeceği bir takvimi olabilir.Bunun icin internet ortamından indirebilecekleri cok guzel programlar var.Bunları kullanabilirler.
Adetin başlama belirtileri
Bazen adet oncesi yorgun,neşesiz olabilirler.Kramplar birkac gun onceden başlayabilir.Bu evrelerde hafif ağrı kesiciler vererek okula gonderilebilir. Ağrı kesiciler adetten birkac gun once başlanmalıdır.Kanama miktarını azaltabilir ve bu durumun herhangi bir zararı yoktur.Karın bolgesine sıcak su torbalarının yerleştirilmesi de ağrıyı hafifletir.Adet oncesi gerginlik bircok genc kızın karşılaştığı bir durumdur.Bu gunlerde kafein tuketimi, aşırı tuz tuketimi, su tutucu gıdalardan uzak durulması,uyku duzenine dikkat edilmesi, bazı sakinleştirici cayların denenmesi uygun olabilir.
Ped kullanma
Olabildiğince emici petler satın almak gerekir.Bu petler kanamanın şiddetine gore sık değiştirilmeli, nasıl kullanılacağı oğretilmeli.Kanama bittikten sonra hafifce tekrar kanamanın başlayabileceği soylenmeli.
Okuldaki bazı kazalar onlar icin etkileyici olabiliyor.Kantinlerinde pet satışı olması onerilebilir.Okula giderken yanına yedek kıyafetler alabilir.
Kanama az olsa da bir pet 6 saatten uzun kullanılmamalı.Ayrıca petlerin sosyal yaşama ve aile yaşantısına rahatsızlık vermeyecek şekilde uzaklaştırılması oğretilmelidir.
Kanama miktarı
Kullandığı petlerin sayısı kanamanın cok olduğunu duşundurtebilir ve urkebilirler. Aslında tum adet boyunca gelen sıvı miktarı yaklaşık 120 ml dir ve bunun az bir kısmı kandır.Bir adet doneminde 10' dan fazla tamamen kirletilen pet olursa 'yoğun kanama' olarak duşunulur.Ergenlerde de duzensiz yumurtlamadan kaynaklı yoğun, pıhtılı kanamalar olabilir.Cocuğumuz miktarın azaltılması konusunda ilacla desteklenebilir.
Kanın niteliği, rengi
Adet kanamasının rengi adet gunuyle alakalı biraz farklı renklerde olabilir.Adet kanamasının rengi bazen kahverengiye donuk olabilir.
Vucut temizliği
Erken yaşlarda temizlik ve hijyen alışkanlığı kazanmak ileriye taşınabilecek bir karakter kazandırır. Vucutta cok terleme başladığı icin koltuk altı kıllanması ile beraber cok koku olur. Saclarının ve derisinin daha yağlı olduğunu farkedebilir.Ozel şampuanlar ve urunler gerekebilir.Sık duş alma oğretilmelidir.Adet kanaması esnasında duş alabilirler, son gunlerinde denize girebilirler.Tuvalet temizliklerinin dışkıyı olabildiğince cinsel bolgeden uzaklaştırarak olması gerektiği oğretilmeli.Klozet kullanımında sıcrayan sular hijyenini bozabilir, bu konuda da dikkat etmesi soylenebilir.
Temizlik konusunda genital hijyen urunlerinin pH uyumlu ve zararlı maddeler icermeyenleri tercih edilebilir.Okula genital temizlik mendillerinden ve tek kullanımlık klozet ortulerinden goturulebilir.
Kulotlarının olabildiğince temiz ve kuru tutulması gerekmektedir.Kulotlarının ozellikle ağ kısmının utulenmesi iyi olur.
Sivilceler
Bu sorun hormonal problemlerden kaynaklanabilir.Aşırı duzeydeyse ilac tedavileri ile desteklenebilir.Genc kızlar sivilcelerinden kurtulmak icin her onerilene inanırlar ve kendileri sağlıksız urunleri satın alabilirler. Yağdan ve siyah noktalardan arındırıcı eczanelerde satılan dermatolojik urunler kullanılabilir. Arındırıcı maskeler yapılabilir.
İstenmeyen Tuyler
Genc kızların dış gorunuşlerinde onem verdikleri ve cozum bulmaları gereken diğer konu istenmeyen tuylerdir. Bu oz guvenlerini de etkiler. Yontem olarak ağda cok can yakıcı olur ve yaşları cok kucuk olduğu icin onların canını yakmak istemezsiniz.Jilet tuyleri sertleştirebilir, tuy dokucu kremler de allerji, yanma, ciltte hassasiyet yaratabilir.Aslında laser epilasyon rahatlıkla uygulanabilecek bir yontemdir. Verilen ışınlar yumurtalıklarına ve doğurganlığına zarar vermez. Onerilmemesinin nedeni kıllanmanın tamamlanmamış olması ve laser sonrası yeni tuylerin cıkacak olmasıdır.Eğer yeniden az da olsa cıkacak olan kıllar konusunda (laser seans sayısı artacaktır) sorun hissetmiyorsanız yaptırabilirsiniz.
Cinsel hayat başlamadan HPV aşısı:
Korunabildiğimiz birkac kanser turunden biridir rahim ağzı kanseri.Cinsel hayatları başlamadan HPV aşısı yapılabilir.Bu konuda kızlarımızı değerlendirmemiz iyi olur.
Genc Kızlar Cinsel Sağlık Konusunda Bilinclendirilmeliler!
Erken yaşta cinsel hayata başlamanın sıkıntıları anlatılmalı.Cinsel yolla gecen hastalıklar, olası gebelik durumu, yaşanabilecek pişmanlıklar dile getirilmeli.
Aslında hepimizin ortak ifadesi ' herşeyi cok iyi biliyorlar'.Fakat sanal dunyadan edindikleri bilgi kimi zaman gereksiz ve ağır olabiliyor.Bunların yaratacağı yanlış oğretilerin de onune gecmek gerekiyor. Ama bu yazıyı yazarken yaptığım kucuk caplı bir araştırmada gorduğum kadarıyla, 'abla' edasıyla gayet hoş bilgilerin verildiği siteler de var.
TEOG baskısı altında ders yoğunluklarının ve meşguliyetlerinin arttığı bu calkantılı evreleri, kontrol ve huzurla gecirebilmemiz dileğiyle sağlıcakla kalın...


[h=2]Antalya Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]