Vitamin D, vucuda vitamin D olarak veya vucut dokusundaki on oğenin ultraviyole ışını aracılığıyla vitamin D’ye cevrilmesi ile alınabilir. Guneşlenme sırasında D vitamini oluşumu; ışınların dik veya eğik gelmesine, ten rengine ve yaşa gore değişir. Kışın ışınlar eğik geldiği icin, esmer ten ve yaşlılarda deri ince olduğu icin D vitamini oluşumu daha azdır.
Kaynakları : Balık karaciğeri yağında yoğun olarak bulunur. Diğer yiyeceklerdeki D vitamini miktarı cok azdır. En zengin kaynak olan karaciğerin 100 gramında 100-400 IU, tereyağında 50-60 IU, sutun bir litresinde 3-10 IU, bir yumurta sarısında 20-100 IU civarında D vitamini bulunur.
Bazı ulkelerde sut,peynir, meyve suyu, kahvaltılık tahıllar ve yağ D vitamininden zenginleştirilmiştir. Ulkemizde de D vitamini ile zenginleştirilmiş sut ve margarinler bulunmaktadır.
Vitamin D, yağda eriyen bir vitamin olduğu icin yağsız diyetlerde emilmesi gucleşir. Safra yokluğunda da emilme bozulur.
İşlevleri :
Kemik metabolizmasındaki birinci işlevi, barsaklardan kalsiyum emilimini hızlandırmasıdır. İkinci etkisi, kemik ve bobreklerden kana kalsiyum taşımasıdır. Ucuncu etkisi, bobreklerden kalsiyumun geri emilimini arttırmaktır.
Kemik dışında beyin, kalp, mide, pankreas, deri, meme, T ve B lenfositlerinde D vitamini reseptoru bulunmaktadır. Bu etkinliklerinden oturu D vitamininin, son yıllarda yapılan calışmalarda kanser, kardiyovaskuler hastalıklar, sedef hastalığı, multipl sklerozis (MS), tip 1 diyabet gibi hastalıklarla ilişkili olduğu bildirilmiştir.
Bazı calışmalarda D vitamini yetersizliğinde MS riskinin arttığı, D vitamini desteğiyle atakların azaldığı gozlemlenmiştir. D vitaminin insulin salınımını arttırır, tip 1 diyabet gelişim riskini arttırır. D vitamini hucre farklılaşması ve coğalmasındaki etkinliğinden oturu kanser hucrelerinin coğalmasını azaltıp kanser gelişim riskini azaltır.
Yetersizliği :
Vitamin D yetersizliği ile ilgili belirtiler iskelet sisteminde kendisini gostermektedir. Ozellikle cocukluk doneminde raşitizm, yetişkinlerde osteomalasia gibi kemiklerin yumuşaması ve kolay bukulebilir, kırılabilir hale gelmesi şeklinde tanımlanan kemik hastalıkları gozlemlenmektedir.
Ayrıca son yıllarda yapılan calışmalarda D vitamini eksikliğinde bireylerde depresif belirtiler, kilo almaya yatkınlık gibi etkiler de gorulmuştur.
Ozellikle kış mevsiminin sonlandığı şu aylarda kendisini halsiz hisseden bireylerin, ortulu giyinerek guneş ışığını direk olarak alamayan bireylerin, kilo problemi yaşayan insanların kan tetkiklerini yaptırırken D vitamini değerlerine de baktırmaları gerekmektedir.

[h=2]İstanbul Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]