Cağımızın hastalığı olarak adlandırılan, şarkılara konu olan ve coğu insanın hayatının belli donemlerinde en az bir kez belirtileriyle karşılaştığı Depresyon’u yakından inceleyelim.
Depresyon, zihinsel, duygusal ve bedensel belirtiler ile kendisini gosteren onemli fakat tedavisi mumkun olan bir ruhsal hastalıktır. Cokkun ruh hali ve zevk alamama durumları depresyonun en belirgin ozellikleridir. Depresyon donemlerinde kişi mutsuz ve karamsardır.
Depresyon neden ortaya cıkar?
Kişinin beynindeki kimyasal dengenin bozulması depresyonun oluşmasında onemle sahiptir. Beyinde bulunan noradrenalin ve seratonin kimyasal maddelerinin sinir hucreleri arasındaki sinaps boşluğundaki miktarları azalır. Bu azalma, depresif bulguların ortaya cıkmasına sebep olur. Bazen bu azalma kendiliğinden oluşuyor olsa da bazı zorlayıcı yaşam olayları da azalmaya etki etmektedir. Yaşanmış olan travmalar, kayıplar, uzuntu ve zorlu olaylar, devam etmekte olan sorunlar, yeni ortaya cıkmış zorlayıcı yaşam olayları, duşuk eğitim duzeyi ve yoksulluk da depresyon oluşumunda etkili olabilir. Kalıtsal ozelliği vardır, aile gecmişinde depresyon olan kişiler risk altındadırlar.
Kadınlar erkeklere oranla daha fazla depresyona girme riski taşır. Sebebi tam olarak bilinmemektedir. Hormonal olabileceği ve yaşam yukunun erkeklere oranla daha fazla oluşu sebepler olarak duşunulebilir.
Depresyon turleri ve belirtileri nelerdir?
Major Depresif Bozukluk ve Distimik Bozukluk olarak iki turden oluşur.
1- Major Depresif Bozukluk (Klinik Depresyon)
Major depresyonu ayırt eden belirti kişinin herhangi bir şeyden tat alma yeteneğinin neredeyse tamamen kaybolmasıdır. Sıklıkla uyku ve iştah zorlukları yaşanır. Konsantrasyon problemi gorulebilir. Coğu insan hayatlarının bir doneminde uzgun ve caresiz hissedebilir. Fakat major depresyonda bu hislerin, depresif ruh hÂlinin ve ilgi kaybının gunun buyuk kısmında (ozellikle sabahları) gorulmesi ve bunların da en az iki hafta boyunca devam etmesi gerekir.
Major depresif bozukluğu tanısı icin 2 haftalık sure icerisinde aşağıdaki belirtilerden 5 veya daha fazlasının karşılanıyor olması gerekmektedir;
Gunun coğunluğunda depresif hissetme
Gunluk aktivitelere ilginin azalması
Belirgin kilo artışı ya da azalışı
Şiddetli uykusuzluk ya da uyanamama hali
Duşunce ve hareketlerde yavaşlama
Gunun coğunluğunda bitkin/yorgun hissetme
Odaklanmakta ve karar vermekte gucluk
Tekrar eden olum ya da intihar duşunceleri
a. Atipik Ozellikli Major Depresif Bozukluk
Major depresif bozukluklar kategorisinde değerlendirilir. Bu bozukluk kişilerde belirli davranış kalıplarıyla ortaya cıkar. Atipik depresyon yaşayan kişilerin duygu durumları dış uyaranlara gore şiddetli değişimler gosterir. Alınan iyi haberler karşısında aşırı sevinc, kotu haberlerde ise aşırı uzuntu gorulebilir. Atipik depresyon genellikle ilk defa genclik yıllarında başlar ve yetişkinlikte devam eder. Atipik depresyon yaşayan kişilerde genellikle aşağıdaki belirtiler gorulur;
Kiloda belirgin artış
İştahta belirgin artış
Yoğun uyku hali
Kollarda ve bacaklarda ağırlaşma hissi
Reddedilmeye karşı hassasiyet
b. Doğum Sonrası Depresyonu
Major depresyon turleri arasında değerlendirilen doğum sonrası depresyonu gebelik suresince ya da doğumu takip eden dort hafta icinde gorulen bir depresyon turudur. Doğum yapan kadınların %10-15’inde gorulen doğum sonrası depresyonun neden kaynaklandığı tam olarak bilinememektedir. Doğum sonrası depresyonu yaşayan kadınlarda genellikle şiddetli uzuntu hali, surekli ağlama, yoğun kaygı ve umutsuzluk sıklıkla gorulen belirtilerdir.
c. Mevsimsel Duygu Durum Bozukluğu
Mevsimsel duygu durum bozukluğu belirli mevsim donemlerinde gorulmesiyle diğer depresyon turlerinden ayrılır. Ozellikle gun ışığının azaldığı kış donemlerinde gorulen mevsimsel duygu durum bozukluğu populasyonun %1-%2’lik bolumunu etkiler ve genellikle kadınlarda ve genclerde gorulur. Mevsimsel duygu durum bozukluğu yaşayan kişiler kış aylarında yaz aylarında oldukları hallerinden bambaşka bir goruntu sergilerler; genellikle umitsiz, uzgun, stresli ve ilgisiz bir goruntuyle devam eden mevsimsel duygu durum bozukluğu sonbahar- kış doneminde başlayıp gunlerin uzadığı ilk bahar yaz aylarına kadar devam eder.
d. Melankolik Ozellikli Major Depresyon
Melankolik ozellikli major depresyonda kişiler onceden zevk aldıkları hicbir aktiviteden zevk almamaya başlarlar. Melankolik ozellikli Major depresif bozukluk tanısı konulabilmesi icin aşağıdaki belirtilerden en az uc tanesinin daha sergilenmesi beklenir;
Zevk alınan coğu aktivitelerden zevk alamama
Yaşanan iyi olaylar karşısında tepkisizlik
Psikomotor davranışlarda değişiklikler
Aşırı sucluluk duygusu
Uykusuzluk
Sabahları yaşanan depresyonda artış
e. Psikotik Ozellikli Major Depresif Bozukluk
Halisunasyon ve sanrılarla seyreden major depresif bozukluk turu psikotik ozellikli major depresyon olarak adlandırılır. Psikotik ozellikli major depresyonda kişiler kendilerinin değersiz olduklarını ve yaşamayı hak etmediklerini soyleyen sesler duyduklarını belirtebilirler.
f. Katatonik Ozellikli Major Depresif Bozukluk
Katatonik ozellikli major depresyon yaşayan kişilerde psikomotor davranışlarda şiddetli bozulmalar gorulur. Katatonik ozellikli depresyonda aşağıdaki belirtilerin en az iki tanesinin goruluyor olması aranır:
Kaslarda hareketsizlik
Nedensiz kas hareketleri
Şiddetli negativite ya da hic konuşmama
Alışılmamış beden pozisyonu
Başkalarının soz ve hareketlerini tekrar etme
2- Distimik Bozukluk
Kronik bir seyir gosteren sinsi başlangıclı bir depresyon turudur. Sık gorulmesine karşın, teşhisi nadir koyulan bir rahatsızlıktır. Hastalarda fazla ağır olmayan, en az iki yıl suren depresyon belirtileri gorulur. Hic bir şeyden memnun olmama, uyku bozuklukları, surekli karamsarlık durumu, yorgunluk, guvensizlik hali, isteksizlik ve ilgi duşukluğu, bedensel yakınmalar hastaları rahatsız eder. Rahatsızlıkta aralarda bir kac gun suren iyi haller olabilir. Bu etkiler iki aydan daha fazla devam etmez. Kişilerdeki depresif belirtiler hafif şekilde en az 2 yıl devam eder. Bu sureğen gidişli bir sorundur. Bu rahatsızlık gizli depresyon olarak anılabilir. Hastaların en fazla şikayet ettiği konu depresif olmalarıdır. Rahatsızlığın başlangıc aşaması genellikle cocukluk ya da ergenlik doneminde olur.
Depresyonun Tedavi yontemleri nelerdir?
Psikoterapi
İlac tedavisi
Yapılan araştırmalar depresyonun tedavi edilen yuksek oranlı bir hastalık olduğunu gosteriyor. Depresyon tedavisinde en yaygın kullanılan yontem ilac tedavisi ve psikoterapinin birlikte yurutulmesidir. Antidepresan ilacların yan etkileri son derece azdır. Toplumda ilaclar hakkındaki yaygın olan yanlış bilgilerin aksine antidepresanlar bağımlılık yapmazlar. İlaclar genellikle 2-3 hafta sonra tam etkilerini gostermektedir. Bu nedenle sabırlı olmak gerekir. Psikoterapi ile kişinin olumsuz duşunce ve davranış bicimlerinin değiştirilmesi ve depresyon ile mucadele etmesi icin daha aktif olması amacı vardır. Psikoterapi sureci ilac kullanımı ile desteklenebilir. Ozellikle bilişsel-davranışcı terapi uygulamaları depresyondaki kişilerin kendilerini depresyona surukleyen duşunce tarzlarını değiştirmelerine ve pozitif biliş kalıpları oluşturmalarına yardımcı olmaları yonunden en etkili tedavi yontemleri arasındadır.

Depresyon hastalarına tavsiyeler:
Sabırlı olun! Ağır ilerleyen bu hastalığın tedavisi de zaman alır.
Hayatınıza ufak ve gercekci hedefler koyunuz.
Fiziksel aktiviteleri aksatmayınız (Yuruyuş,koşu,yuzme vb.)
Uyandıktan sonra yatakta durmayınız
İlacın doz değişikliği veya bırakılması doktor kontrolunde olmalıdır, kendiniz değişiklik yapmayınız ve kullanımı aksatmayınız.
Sizi iyi hissettirdiğini duşunduğunuz muzikler dinleyiniz.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]