İbrahim Hakkı Hacı Ferşat Efendi, Caykara’nın Holaysa koyunde 1863 yılında doğup Of’ta 1930 (İslam Ansiklopedisinde doğum tarihi 1866, olum tarihi 1929 olarak gosterilmektedir. yılında olen Of’un gelmiş gecmiş en buyuk din alimlerindendir. Nufusta adı İbrahim Hakkı Ulusal olarak gecmekte ise de Hacı Ferşat Efendi olarak anıldığı icin gunumuzde torunlarının coğu Ferşat soyadını almışlardır. İbrahim Hakkı Hacı Ferşat Efendi, 1916 yılında Rus işgal hareketleri sırasında Yeşilalan koyundeki medresesinde dini eğitimini devam ettirirken Rus istilasına karşı oğrencileriyle savaşa koşmuştur.
İslam Ansiklopedisinde konu ile ilgili bolum ozet olarak şoyledir:“Fakir bir aileye mensup olduğundan bir sure cobanlık yaptı. Daha sonra ustun bir zekaya sahip olduğunu farkeden bazı alimlerin telkiniyle yorenin muderrsilerinden Huşolu Numan Efendi’den İslami ilimleri tahsil etmeye başladı. Kucuk yaşına rağmen her yıl Ramazan ayında civar illere giderek vaazlar veriyor, heyecanlı konuşmalarıyla kalabalık cemaatlerin ilgisini cekiyordu. Tahsiline devam ederken Trabzon cevresindeki kazalarda kısa sureli imamlık gorevlerinde bulundu. İcazet aldıktan sonra İstanbul’a gitti ve Ramazan ayında Sultanahmet camisinde vaazlar verdi. Seyehati sırasında tanıştığı Kondulu Yusuf Şevki Efendi ile İstanbul’da buluştu ve Suleymaniye’deki Gumuşhanevî Tekkesi’ne gidip Ahmed ZiyÂeddin efendi’yi ziyaret etti. Tekkeye girerken tasavvufa intisap etme niyeti olmamasına rağmen orada Yusuf Şevki Efendi’den ders almaya başladı. Memleketine dondukten sonra orada bir medrese kurdu ve ceşitli aralıklarla burada 40 yıl kadar muderrislik yaptı. Medresesinde 300 kadar oğrenciye icazet verdi. Of’ta muftuluk, Samsun İdadisi’nde oğretmenlik yaptı. Okuyan oğrencilerin askerlikten muaf tutulması icin kurulan komisyonlarda gorevlendirildi. İşgal sırasında Rusların yağmalayıp Bayburt’tan Tiflis’e goturdukleri kitapların geri alınması icin Şark Ordusu Kumandanı KÂzım Karabekir Paşa’ya yazdığı mektuptan anlaşıldığına gore Gumuşhanevî Ahmed Ziyaeddin adına Of, Rize ve Bayburt’ta kurulan vakıf kutuphanelerinin mutevelli gorevini de yurutmuştur.
Şeyhi Gumuşhanevî Ahmed efendi’nin kızıyla evlendi. Onun postnişini İsmail NecÂti Efendi’nin yanında halvete girdi ve hilafet mertebesini elde etti. Daha sonra onun yerine postnişinliğe getirilmesine rağmen “şohret afettir” diyerek bu gorevi benimsemedi ve omrunun sonuna kadar medresesinde tedris ve irşat faaliyetlerine devam etti.
Son donemlerinde yuruyemeyecek hale gelmesine rağmen irşad faaliyetlerinden geri kalmamış ve muridlerinden Hopşeralı muderris Poyrazzade Dursun efendi, onu sırtında taşıyarak yakın koylerde yapılan icazet merasimlerine goturmuştur. Cok defa gunde bir bardak sutle veya sadece kahvaltı ile yetindiğinden 35 kilo ağırlığında cok zayıf biri idi.
Muridlerince hakkında bir cok menkıbe anlatılan Hacı Ferşad Efendi, toplumun kultur değişimine uğradığı hassas bir donemde Trabzon yoresinde Trabzon yoresinde, hatta Karadeniz bolgesinin buyuk bolumunde halkın dini hayatı uzerinde unutulmaz tesirler bırakmış bir murşid ve muderristir. Tesirleri olumunden sonrada devam etmiştir.
Caykara’da muderris ve murşid Hasan RÂmi Yavuz, Of’ta Calekli Dursun Feyzi Guven, Of’ta unlu kıraat alimi Mehmet Ruştu Aşıkkutlu, Suluova’da daha cok irşad faaliyetleri ile bilinen kayınbiraderi Ali Yucel ve Samsun’da Acıkbaş diye tanınan Omer Efendi ona mensup kişiler arasında yer alır.
3 Eylul 1929 tarihinde vefat etti ve Yeşilalan’daki medresenin yanında defnedildi.”
Bazı rivayetlere gore İbrahim Hakkı Hacı Ferşat Efendi, “Cumhuriyetin İlanı’ndan sonra Şapka Devrimi sırasında Ataturk’le tartışmıştır.Bu rivayetlere gore; şapka devrimi icin Ataturk Trabzon’a geldi. Burada bolgenin alimlerini topladı. Goruşlerini aldı. Ferşat Efendi’nin başına şapka koyup ona “Sen gavur oldun mu?” diye sordu. O da “Hayır olmadım.” Dedi. Bunun uzerine şapkayı kendi başına koydu. “Ben gavur oldum mu?” dedi. Ferşat Efendi, - “Evet” dedi Ataturk- “Neden?” diye sordu. O da ululemre itaat kutsaldır. Ben sizin emrinize itaat ettim. İsteyerek koymadım. Onun icin gavur olmam ama, sen kendi isteğinle koyduğuna gore sen olursun” dedi. Bu cevap Ataturk’un cok hoşuna gitti. Ama, cevap vererek oradaki alimleri ikna etmek gerektiği icin ona “Ben de bunu isteyerek değil medeniyeti cağımıza uydurmak icin yapıyorum” dedi. Ataturk onu Trabzon muftusu yapmak istediyse de o kabul etmedi. Hacı Ferşat Efendinin oğrencisi Ali Yucel Hoca bu olayı o zamanlarda dinlediğini fakat Hacı Ferşat Efendinin bu olayla ilgisi olmadığını anlattı. Bu şekilde halk arasında yayılmış bir rivayet varsa da bu doğru değildir. Hacı Ferşat Efendi ile birlikte Hacca giden ve onla cok yakın arkadaş olan muderris Hacı Hasan Fehmi Efendi (Soyadı sonradan Bilgin olmuştur). Onun Ataturk’le gercekten iki goruşme yaptığını soylemiş ve bu konuda evlatlarına şu bilgileri vermiştir.
“Hacı Ferşat Efendi: Ataturk ile iki defa goruşmuştur. İlkinde 15 Eylul 1924 tarihinde Trabzon Ulema reisi olarak Ataturk’un huzuruna cıkmıştır. Ataturk’un hanımı soze karışınca H. Ferşat Efendi onunla konuşmak istememiştir. Ben “Gazi ile konuşmaya geldim, kadınla değil” demiştir. O anda, Ataturk bir şey soylemeyip sonradan Trabzon Valisi Sait (Kıymaz) ten onun ismini almıştır. Fakat ilim adamlarına gostermiş olduğu saygıdan dolayı idam ettirmemiştir.
Başka bir kaynakta Ataturk’un İbrahim Hakkı Hacı Ferşat Efendi ile yaptığı goruşmede ona “Sen medresede eğitimine devam et. Senin oğrencilerinde bir sure askere alınmayacak” dediği rivayet edilir.
Ataturk, bir gun Samsun’a geldiğinde Hacı Ferşat Efendi ile bir goruşme daha yapmıştır. Ondan sonra Hacı Ferşat Efendi Of’a donerek birkac yıl evvel ayrıldığı memleketine tekrar yerleşmiştir.”
Tanınmış din alimi Ali Yucel Efendi’yi (1985 yılı) Suluova’da ziyaret ettiğimde bana bu konu ile ilgili aşağıdaki bilgileri vermiştir.
“Trabzon muftusu tarafından H. Ferşat Efendi Ataturk’un huzuruna cıkarılır. Kolu saatli idi. H. Ferşat Efendi Ataturk’e bazı sorular sordu ve Ataturk cevabını vermeyip sonradan yazacağını soylemiştir.
Hacı Ferşat Efendi, Yusuf Şevki Efendi’nin yolunu devam ettirmiş olup aynı zamanda ona damat olarak Gumuşhanevi Tekkesine bağlanmıştır. Ayrıca Gumuşhanevi’nin Of, Rize, Bayburt’ta kurduğu kutuphanelerin mutevelliliğini de yapmıştır.
Hacı Ferşat Efendi İstanbul’da Gumuşhanevi Ahmet Ziyaeddin Efendi’nin halifelerinden Safranbolulu İsmail Necati Efendi adlı buyuk bir “muderris tarafından yetiştirilmiştir. Daha sonra onun yerine gecmiştir. Uzun seneler Samsun İdadisinde oğretmenlik yapmıştır. 1995 yılında İstanbul Fatihte Topkapı Kaleici’ndeki Ahmet Paşa Camisinin kulliyesi icinde Hacı Ferşat Efendi adına Caykara-Hacı Ferşat Efendi Eğitim ve Kultur Derneği adıyla bir dernek kurulmuştur.
__________________
Hacı ferşah efendi k.s
Peygamberler, Evliyalar ve Sahabeler0 Mesaj
●44 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Eğitim Forumları
- İslami Bilgiler
- Peygamberler, Evliyalar ve Sahabeler
- Hacı ferşah efendi k.s