Hz. İLYAS (a.s)

Kur'an-ı Kerîm'de ismi gecen peygamberlerden biri. Hz. Musa (a.s)'dan sonra gelen nesebi Hz. Harun (a.s)'a dayandığı rivayet edilen bir İsrailoğulları Peygamberi.

Hz. Musa'dan sonra İsrailoğullarının ceşitli boyları. Şam civarına yerleşmiştir. Şam bolgesindeki "Bek" şehrine yerleşen ve zamanla Allah'a isyan ederek haddi aşan bir Benu İsrail kabilesine Hz. İlyas (a.s)'ın gonderildiği rivayet edilmektedir. İlyas (a.s) Kur'an-ı Kerîm'de iki değişik sûrede anılmıştır. Bir yerde diğer Peygamberler ile birlikte ismi gecmiştir: "(İbrahim'e) Zekeriya, Yahya, İsa ve İlyas'ı da bağışladık. Hepsi salihlerdendi" (el-Enbiya, 21/85). Diğer sûrede ise İlyas (a.s)'ın kıssası ozetle anlatılmıştır. Musa ve Harun (a.s)'dan bahsedilmiş, onların Allah'ın salih kulları olduğu anlatıldıktan sonra İlyas (a.s)'ın kıssasına gecilmiştir: "Muhakkak İlyas da peygamberlerdendi" (es-SÂffat, 37/123). Bu ayet-i kerime İlyas (a.s)'ın etrafında Yahudiler ve Hristiyanlar tarafından oluşturulmuş olan efsanevî kimliği aralamakta, onun Allah'ın diğer Peygamberleri gibi bir peygamber olduğunu anlatmaktadır. BuhÂrî, KitÂbu'l-Enbiy bolumunde İlyas (a.s) icin bir bab acmış ve onun kıssasını anlatan es-SÂffÂt suresindeki ayetleri bu babda zikretmiştir. ibn Mes'ûd ve ibn Abbas'ın rivayetine gore Hz. ilyas ile idris (a.s) aynı şahıstır (BuhÂrî, EnbiyÂ, 4). idris (a.s) da Nuh (a.s)'ın babasının dedesidir (BuhÂri, EnbiyÂ, 5).

İlyas (a.s) Peygamber olarak gonderildiği insanları dine davet etmiştir: "(Hz. İlyas) milletine: "Allah'a karşı gelmekten sakınmaz mısınız? Yaratanların en iyisi olan, sizin de Rabbınız onceki babalarınızın da Rabbi bulunan Allah'ı bırakıp da Ba'l putuna mı taparsınız?" demişti (es-SÂffÂt, 37/124-126).

Ayet-i Kerime'de gecen "Ba'l" o kavmin tapındığı putun ismidir. Oturduğu şehirlerinin ismi "Bek" olan bu halkın, tapındıkları puttan dolayı şehirlerinin isminin "Ba'lebek" olduğu rivayet edilmektedir.

Rivayete gore Hz. İlyas İsrailoğullarına Hızkil (a.s)'dan sonra gonderilmiştir. İnsanları Allah'a imana cağıran Hz. İlyas, kavminin Ba'l putuna tapmamasını emretmiştir. O bolgenin kralı once iman etmesine rağmen daha sonra irtidat ederek Hz. İlyas (a.s)'ı oldurmeye kalkmıştır. Hz. İlyas yedi sene kadar dağlarda bayırlarda dolaşmış, insanları Tevrat'ın emirlerine davet etmiş, iman etmemeleri uzerine, o beldeye uc yıl hic yağmur duşmemiştir. Daha sonra Hz. İlyas'ın duasıyla yağmur yağmasına rağmen yine İlyas (a.s)'a iman etmemişlerdir. Kendisinden sonraki Benûisrail Peygamberlerinden Kur'an'da ismi zikredilen Elyas'a (a.s)'ı Hz. İlyas yetiştirmiştir. Rivayete gore kavminin imansızlığına kızan İlyas (a.s), Allahu TeÂlÂ'dan kendisini gokyuzune kaldırması icin dua etmiş, bunun uzerine belirlenen bir yerde yanında Elyas'a (a.s) da varken gokten gelen ateş gibi bir ata binip havalanmış, nubuvvet simgesi olarak da aşağıda kalan Elyas'a hırkasını atmış ve semÂya refedilmiştir.

Ancak şurası unutulmamalıdır ki bu rivayetler İsrailoğullarının Tevrat kokenli rivayetleridir. İşin doğrusunu en iyi Allah bilir (İbn Kesîr, Tefsiru'l Kur'ani'l Azîm, VII, 31). Hz. İlyas (a.s)'ın, Hızır (a.s) ile yılda bir kez buluştuğuna inanılır, halk arasında bu buluşma Hızır İlyas (Hıdrellez*) şeklinde simgelenmiştir.
__________________