ADIM ADIM BEBEĞİMİ BUYUTUYORUM
ADIM: GEBELİK MUJDESİ
0-3 AY ARASI BESLENME
Sizlerle bundan sonra ki yazılarımda adım adım gebelikten doğum sonrasına kadar beslenmeye dair her şeyi paylaşacağım. Haydi, ilk adımla başlayalım…
İlk adım en heyecanlı adımlardan bir tanesidir. Aile olmanın temellerinin yeniden inşa edildiği bir donemdir. Bir toplumun geleceği sağlıklı ve bilincli bireylerin varlığı ile sureklidir. Cocukların sağlıklı olarak dunyaya gelmesi icin annelerin gebe ve emziklilik doneminde, fetal gelişme, sut yapımı, besinlere olan gereksinmelerin artması ve buna bağlı olarak yeterli ve dengeli beslenmeleri ve sağlıklarını korumaları konusunda bilinclendirilmeleri gereklidir.
Gebelik her kadın icin doğal bir olaydır. Bu donemde bebek ve anne sağlığını etkileyen bazı etmenler vardır.
Annenin erken yaşta veya gec yaşta gebe kalması
Daha once ki gebelik sayıları
Son iki gebelik arasındaki sure
Gebelikte gecirilen enfeksiyonlar
Kullanılan ilaclar
Annenin kronik hastalıkları
Sigara, alkol gibi madde kullanımı
Işın (Radyasyon alması)
Besinlerle kuf, mantar ve pestisit artıklarının alınması
Beslenme duzeni
Gebelikte kadının kendi metabolizma duzeni uzerine fetal buyumenin de eklediği gereksinimler vardır. Gebelik insan yaşamında beslenmenin en onemli olduğu donemdir. Hatta bu gercek halk arasında gebeler icin ‘’ İki canlısın artık sen, iki kişilik yemen gerekli’’ diye vurgulanmaktadır. Dikkat edilmesi gereken en onemli unsur gebelikte, alması gereken gereksinmenin uzerinde olunursa da, gereksinmenin altında beslenilirse de buyuk risk taşımaktadır.
Anne adayı gereksinmenin uzerinde beslenirse, ciddi anlamda kilo artışı gercekleşir. Bunun sonucunda gebelik şekeri denilen gestasyonel gebelik ortaya cıkabilir ya da bebeğin iri doğumu gibi doğumsal anomaliler de gozlemlenir.
Anne adayı artan enerji ve protein gereksinimi karşılayamaz yetersiz beslenirse anne adayı zayıflar, anemi, diş curukluğu, osteomalasi gibi kemik hastalıkları ortaya cıkabilir ve protein alımının yetersiz olmasına bağlı olarak odem oluşabilir.
Yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak anne adayında toksemi( gebelik zehirlenmesi) gozlemlenebilir.
GEBELİĞİN İLK 3 AYINDA ANNE ADAYLARI NASIL BESLENMELİ?
Gebelikte fetusun buyume ve gelişmesi, annenin gunluk aldığı besinlerin plasenta aracılığıyla fetusa taşınmasıyla mumkundur. Fetus enerji ve besin oğeleri gereksinmelerini annenin depolarından karşılar.
Ozellikle gebeliğin 20. haftasından itibaren gereksinmeler artar. Anne adayına gunde 300 kalori ek olarak verilmelidir. Gunluk enerjinin %15’i proteinlerden, %30’u yağlardan, %65’ikompleks karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Basit şeker grubunda yer alan cay şekeri ve benzeri tuketiminden kacınılmalıdır.
Anne adayının gunluk beslenme listesinde neler olmalı?
1.Gunde 4 su bardağı sut veya yoğurt
2.1 tane yumurta veya 1-2 yumurta buyukluğunde beyaz peynir
3.120-150 gram kırmızı et/balık/tavuk
4.Ortalama 8 dilim ekmek
5.Gunde 5-6 porsiyon sebze ve meyve
(Bu değerler ortalama değerlerdir. Kişinin BKI, yaş ve gereksinmelerine gore değişiklik gosterebilir)
Sut ve sut urunleri tam yağlı veya yarım yağlı tercih edilebilir. Hijyenik ve guvenilir yerlerden alınmasına ozen gosterilmelidir.
Ekmek tercihi cok onemlidir. Ekmek tam tahıllı, ruşeymli, cavdarlı veya yulaflı olabilir.
Anne adayının doktorunun gozetimi dÂhilinde folik asit, D vitamini, B12 vitamini, Demir takviyeleri alabilir ve diyetisyeni bu vitaminleri karşılayabileceği besinlerle diyetini zenginleştirir. D vitaminin en guzel kaynağı guneş ışığıdır. Sabah ve akşamuzeri saatlerinde anne adayı 10-15 dk guneş ışınlarından yararlanmalıdır.
Haftada mutlaka 2 kez balık tuketimi olmalıdır. Cunku balık omega yağ asitleri yonunden oldukca zengindir. B12 yonunden de zengin olan balık A vitamini, E vitamini ve folattan da zengindir. Fakat dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Ozellikle dip balıklarında ağır metaller olduğu icin mezgit, barbun, kalkan gibi bu balıkların tuketimine dikkat edilmesi gerekir. Balığınızı ızgarada, fırında, yağsız tavada ya da buharda sağlıklı bir şekişde pişirebilirsiniz.
Bu donemde bitki cayların tuketiminde dikkat edin. Sizi rahatlatacak mayıs papatyası cayı guzel bir tercih olabilir. Gunde 1-2 fincanı aşmasın.
Gebeliğin bu donemlerinde ozellikle mide bulantısı gibi hassasiyetler gelişebilir. Mide bulantınız olduğu durumlarda yapmanız gerekenler:
Yemeklerin yağ oranını azaltın
Yemeklerinizin pişirme yontemlerine dikkat edin. Haşlama, ızgara, yağsız tavada, fırında, buharda pişirme yontemlerini tercih edebilirsiniz.
Su tuketimini oğun aralarında tercih edin, yemeklerle birlikte tuketmeyin.
Ketcap, mayonez ve iceriği bilinmeyen raf urunlerinden uzak durun.
Hafif tuzlu kraker, yağsız galeta, gevrek, corekotlu biskuvileri tercih edebilirsiniz.
Ana ve ara oğunlerde az yağlı yoğurt, peynir tercih edebilirsiniz.
Ara oğunlerde nane limon cayı tercih edebilirsiniz.
Bulantınız gunun belirli saatlerinde oluyorsa, beslenme duzeninizi ona gore belirlemenizi tavsiye ederim.
Bu donemde stres veya yanlış beslenmeye bağlı olarak kabızlık gelişebilir. Kabızlığınız olduğunda yapmanız gerekenler:
Posa iceriği yuksek olan sebze, meyve, kuru baklagil, tahıllı urunleri oğunlerinize dağıtın.
Su tuketimi cok onemli… Gunde 2,5-3 litre su tuketin.
Kuru meyvelerin barsak peristaltik hareketlerini calıştırma gucu fazladır. Ara oğununuzde 1 tane kuru incir, 3-4 kuru kayısı/erik, 4-5 tane medine hurması tercih edebilirsiniz.
Doktorunuz tavsiye ettiği surece hafif karın hareketleri yapabilirsiniz.
Aşerme gebeliğin ilk 3 ayında daha sık rastlanır. Genellikle yetersiz beslenen annelerde gorulur. Bazen bu durum aşırı olur ve besin maddesi olmayan bazı maddelere yonelebilir. Toprak yeme alışkanlığı şeklinde gorulduğunde demir eksikliği anemisine bağlı olabilir.
Kilo Artışı İlk 3 Ayda Nasıl Olmalıdır?
Eğer anne adayı zayıfsa yani BKI(beden kitle indeksi: boy/kg*kg) 20’nin altında ise gebeliğin 14.-26.haftaları arasında, haftada 500 g’ın altına ağırlık artışının duşmemesi gerekir. BKI değeri 26 ve uzerinde olanlar ise bu haftalar arasında, haftada 300 g kilolarında artış yeterli olacaktır.
Anne adayı zayıfsa bu 3 ay icerisinde 4-5 kilo, normal kilodaysa 3-4 kilo alması gayet sağlıklıdır.
Bir sonraki yazımda 3-6 ay arası beslenmeden bahsedeceğim. Unutmayın, bebeğinize ilgi gosterin, onunla konuşun, cunku o sizi duyuyor…
DİYETİSYEN AYŞE DURAN


[h=2]Antalya Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]