Kuduri
(362-428h. )


Ebu’lHasan Ahmed bin Muhammed bin Cafer el-HemedÂnî


Asrında Irak’ta hanefî alimlerin reisliğini elde etmiş, takva sahibi kÂmil bir ustad idi.
Munazara ve mubahasayı cok arzu ederlerdi. Hatta hayatının ekseriyeti bu suretle gecmiştir. Hanefî imÂmlarından Ebu Hamid İsfahanî ile bircok sohbetlerde bulunmuşlardır. Hanefî mezhep olup bircok buyuk meşayihten hadîsi şerif rivayet eylemiştir. Hatip Bağdadî, kendisini buyuk meşayihler zumresinde zikretmişlerdir. Cok guzel bir ifadeye malik olduklarından, tatlı beyanları ile bircoklarını fıkhı şerif’e ısındırmışlardır. Hicrî 362 senesinde dunyaya teşrif etmişlerdir. Kudûrî, “comlek” manasında olan “Kuduri” kelimesinden gelmiştir. Kendisinin bu ada nisbet yonu anlaşılamamıştır. Samaî, bu hususta bir şey soylememektedir. Muteber tarihlerin beyanına gore «Kuduri Bağdat dolaylarında bir koy imiş. Orada doğmuşlar. Hatta, fıkha dair telif ettiği “Kudurî” adındaki meşhur kitabı bu isimledir. Adı gecen bu eseri “Hidaye” adlı eser sahibi “Muhtasar” ismindeki kitabına zemin olarak almış ve Husam’ın “Cami’us-Sağir”ini dahi birleştirip “Hidaye” namı altında telif etmiştir.
Kudûrî Hazretleri, fıkıh ilmini, Ebu Abdullah Muhammed bin Yahya el-Curcani’den okumuştur. Birkac tabakadan sonra İmÂm Azam Hazretlerine varır. Kendisi dahi ucuncu tabakadan sayılır. Haiz olduğu imtiyazı kitabının onsozunde beyan etmişlerdir.
Fakihlerden “Akta’” denmekle maruf olan Ebu’nNasr Ahmed bin Muhammed ve Abdulvahid bin Ali, Kudûrî Hazretlerinden fıkhı şerif okumuşlardır. Hazret, hayatının ekser vaktini Kur’an tilavetiyle gecirmiştir. “Muhtasar Sarhî” isimli muteber kitaba mukemmel bir şerh yapmışlardır. Fıkhı şerife yuksek hizmetleri gecen Kudûrî Hazretleri, Şafiî ile Hanefî mezhepleri arasında ihtilaf bulunan şeri meseleleri bir araya getirerek 7 ciltten ibaret olan “Tecvid” isimli muhim eseri telif etmiştir. Bununla iktifa etmeyen bu gayretli fakih, hanefî imÂmları arasında vuku bulan ihtilafları toplayarak mukemmel eserlerine paha bicilmez bir yeri olan “Takribi” isminde bir kitap daha yazdı. Bu kitabında İmÂm Azam ve eshabı arasın’daki ihtilaf meselelerini delilsiz olarak beyan eder. Sonra başka bir takrib daha yazarak meseleleri delilleriyle birlikte zikreder. Muhtasar adlı eserini Muhammed ismindeki oğlu adına telif etmişlerdir.
Hicri 428. senede recep ayının perşembe gunu bu fani Âleme veda etti. Kaybından bilcumle irfan ehli huzne gark olmuştur. Vefatında herkesin gozlerinden yaş akmış, mubarek naaşları Bağdad’a yakın bir koyde defnedilmiştir. Sonradan naşı cıkarılarak Bağdat Caddesinde Mansuriye kabristanında mağrifet toprağına tevdi olunmuştur. Allah ona rahmet etsin. (Amin)
Yazan: Hilmizade İbrahim Rıfat - Akabe
__________________