Hacım Sultan

Anadolu'da yaşayan buyuk velîlerden. İsmi Recep'tir. Soyu Peygamber efendimize dayandığı rivÂyet edilir. Doğum ve vefÂt tÂrihi belli değildir. On dorduncu asırda yaşamıştır. Hacı BektÂş-ı Velî'nin yakınlarındandı.

Hacım Sultan, Bektaş-ı Velî ile Anadolu'ya, insanlara doğru yolu anlatmak icin gonderildi. Hacı Bektaş-ı Velî ile Hacım Sultan, KÂbe'ye doğru yola cıktılar. Gunlerce suren yolculuktan sonra KÂbe-i muazzamaya geldiler. TavÂftan sonra kırk gun Arafat Dağında riyÂzet cekip, Allahu teÂlÂdan vazîfelerini yerine getirebilmek icin yardım istediler. Sonra Medîne'ye giderek Peygamber efendimizi ziyÂret ettiler. Daha sonra Anadolu'ya gittiler. Anadolu'ya geldiklerinde Hacı Bektaş-ı Velî, Hacım Sultan'ı Germiyan iline gonderdi.

Hacım Sultan, Afyonkarahisar civÂrında bir koyde konakladı. O koyde bulunan Bağlu Baba isimli sÂlih ve velî bir zÂtla goruştu. Bu sırada koyluler gelip Hacım Sultan'a; "Ey garip! Bizim sığırlarımızı, hayvanlarımızı gut." dediler. Hacım Sultan bu isteklerini kabûl etmedi ise de, ısrarlara dayanamayıp; "MÂdem cok istiyorsunuz, sığırlarınızı getirin." dedi. Koylu, sığırlarını toplayıp Hacım Sultan'ın yanına getirdi. Sığırlar icerisinde bir buyuk kara boğa vardı. Hacım Sultan o boğaya; "Ey kara boğa! Allahu teÂl icin sen bu sığırları akşama kadar gut!" dedi. Kara boğa bu sozleri işitince gelip, Hacım Sultan'ın ayağına yuz surdu. Sonra kalkıp, sığırları suse suse onune katıp goturdu. Akşama kadar guttu. Akşam olunca sığırları evine getirdi. Kara boğa sığırları bu şekilde guderken, Hacım Sultan ibÂdetle meşgûl oluyordu.Kara boğa, sığırları oyle guduyordu ki, sığırlar hic kimsenin ekinine zarar vermiyordu.

Koyde yaşlı bir kadının tek ineği vardı. Goturup sığırların yanına gudulmesi icin bıraktı. Bunu fark eden Hacım Sultan kadıncağıza; "VÂlide! Allahu teÂlÂnın emri ile bu ineği kurt yer. Sığıra salma." dedi. Kadın onun sozlerine kulak asmayıp, ineğini sığırların yanında otlamaya gonderdi. Sığırlar otlarken kadının ineği sığırlardan ayrıldı ve başka bir yere gitti. O sırada bir kurt ineğe rastlayıp ineği yedi. Akşam olunca butun sığırlar evlerine geldiği halde, kadının ineği geri donmedi. Cocukları bir muddet aradılar ve ineği bulamadılar, sonunda; "O divÂne bu ineği satmıştır. Yoksa bu kadar aramadan sonra bulurduk." dediler. Hacım Sultan; "Sizin ineğinizi falan yerde kurt yedi." deyince, kadının cocukları; "KÂdıya gidelim." dediler. Hep birlikte kÂdının huzûruna vardılar. İnekleri kaybolan cocuklar kÂdıya:

"Efendim! Bu divÂne bizim sığırlarımızı guder. Fakat kendisi gitmez. Buyuk bir kara boğa suruyu guder. Bu ise bir eve cekilip orada ibÂdet ve riyÂzetle meşgûl olur. Kendisine sorun ineğimizi ne yaptı?" dediler. KÂdı; "Ey divÂne! Bunların ineğini ne yaptın." diye sordu.Hacım Sultan; "Biz, bu ineği salma diye işin başında analarına soyledik, îkÂz ettik. Allahu teÂlÂnın emri ile bu ineği kurt yer, dedik. Sozumuze kulak asmayıp otlamaya gonderdi. Bu yuzden ineklerini kurt yedi." dedi. KÂdı; "İneği kurt yediğini nereden bilelim. Eğer goren varsa getir, şÃ‚hitlik etsinler." deyince, Hacım Sultan; "Evet şÃ‚hitler vardır. Gidip getireyim." dedi ve getirmek icin dışarı cıktı. İneğin kurt tarafından parcalandığı yerde kayalar vardı. Bir miktarını parcalayıp onlara; "Gelin ineği kurt yediğine şÃ‚hitlik edin." dedi.

Taş parcaları Allahu teÂlÂnın emri ile Hacım Sultan ile birlikte kÂdı huzûruna geldiler. KÂdı durumu gorunce hayretler icinde kaldı. Taşlar Allahu teÂlÂnın izni ile konuşup; "İneği bizim yanımızda kurt yedi. Bu hususta şÃ‚hitlik ederiz. Eğer inanmazsanız adam gonderin, ineğin başını ve derisini getirsinler. Sizler de gorun." dediler. Birkac kişi, denilen yerden ineğin başını ve derisini getirdi. İnsanlar durumu gorup hayrette kaldılar. KÂdı, Hacım Sultan'ın mubÂrek bir zÂt olduğunu anlayıp, ozur diledi. Hacım Sultan orada bulunanlara hayır du etti. "Bizim vazîfemiz vardır. Siz Allahu teÂlÂya emÂnet olun." diyerek o koyden ayrıldı. Bu sırada koy halkı; "Efendim bu kadar zamandır bizim sığırlarımız ile ilgilendiniz. Size hakkınızı verelim." dediler. Hacım Sultan; "Benim hakkım beni bulur." dedi. Hacım Sultan yola cıkınca, kara boğa arkasına takıldı. Koy halkı kara boğanın onune gecip gitmemesi icin ne kadar uğraştılarsa da karşı cıkamadılar.

Hacım Sultan Afyonkarahisar'a varınca, bir sure burada kaldı. O sırada Karahisar Beyi Tokuz isimli bir şahıstı. Karahisar halkı beyin yanına gidip; "Falan kayanın yanında bir derviş kırk gundur yemez icmez. Devamlı Allahu teÂlÂya ibÂdet eder. Yanında da kara bir boğa var." diye anlattılar. Bey; "Gelin yanına birlikte gidelim." dedi. Huzûruna varınca, Hacım Sultan onlarla bir muddet konuşmadı. Sıcak bir gundu. Herkes cok susadı. Bey, "Eğer bu mubÂrek bir zÂt ise, bize su verir. Biz de iceriz." diye icinden gecirdi. Beyin bu duşuncesi Allahu teÂlÂnın izni ile Hacım Sultan'a mÂlum oldu. "Y Allah!" deyip kalktı ve elini kayaya vurduğu gibi, kayadan berrak bir su cıktı. Bunun uzerine Tokuz Bey, af dileyip; "Efendim, bizi bağışla. Du ve himmet eyle. Bizim şeyhimiz rehberimiz ol. Sana bir dergÂh yapayım. BÂzı koyleri vakfedeyim. Dort-beş hizmetci vereyim." deyince, Hacım Sultan; "Ey Bey! Allahu teÂlÂnın emriyle hocam bana; "Senin makÂmın Germiyan'da Susuz denilen yerdir. Git orada otur." buyurdu. Biz oraya gideriz. Bu pınarcık bizim yÂdigÂrımız olsun. Şimdi siz kendi yerinize gidin." dedi.

Hacım Sultan daha sonra o pınardan abdest alıp, namaz kıldıktan sonra Sandıklı'ya doğru yola cıktı. O zamanlar Sandıklı'da Hacı isimli sÂlih bir zÂt vardı. Bir gece ruyÂsında Peygamber efendimizi gordu. Peygamber efendimiz ona; "Ey Hacı! Bizim evlÂdımızdan bir kişi vardır. İsmine Hacım derler. Var onunla yÂren ol." buyurdu. Derviş Hacı uyanıp, sabah namazını kıldıktan sonra Hacım Sultan'ı aramaya başladı. Yolda giderken kendi kendine; "Aceb o zÂtı nasıl bulurum?" diye duşunurken, bir zÂtın zikretmekle meşgûl olduğunu gordu. Yanında kara bir boğa vardı. Yanına gidip selÂm verdi. Hacım Sultan selÂmı alıp; "Hoş geldin benim vefÂlı yÂrenim Derviş Hacı." dedi. Derviş Hacı; "Ey Efendim! Size kim derler?" diye sordu. Hacım Sultan; "Hacı Derviş, anamızın verdiği isim Recep'tir. Fakat hocalarım bize Hacım ismini verdiler." dedi. Derviş Hacı bunları duyunca, hemen Hacım Sultan'ın ellerine kapandı ve yÂrenliğe kabûl etmesi icin yalvardı. Hacım Sultan bir muddet de Sandıklı'da kaldı.

Bir gun Hacım Sultan'ı o beldeden kovalamak isteyenler toplanıp; "Ona soz fayda vermez. Onu dovelim. Evlerimizin yakınında onu yatırmıyalım. Birkac adamı gonderip, onu oradan kovsun." dediler. Onların bu plÂnı Allahu teÂlÂnın izni ile Hacım Sultan'a mÂlum oldu. "Kader boyle imiş. Bize burada rÂhat olmaz." dedi.

Akşam yakındı. Hacım Sultan kalkıp abdest aldı. Akşam namazını kıldı. Sonra YÂsîn-i şerîf, VÂkıa, EnbiyÂ, İhlÂs, FÂtiha ve Bekara sûrelerini okuyup, Peygamber efendimizin mubÂrek rûh-ı şerîfine, Âline, eshÂbına evliyÂnın rûhuna sevÂbını bağışladı. Sonra yuz kere salevÂt, bin kere istiğfÂr getirdi. Niyet eyledi: "Burada kalmak uygun mudur?" dedi. Bir mikdÂr uyudu. RuyÂsındaPeygamber efendimizi gordu ve mubÂrek elini optu. Bu esnÂda Peygamber efendimiz; "Ey ciğerpÂrem Hacım! Senin yerin burası değil. Senin yerinSusuz denilen yerdir. Allahu teÂlÂnın emri ile var, orada yerleş. Hem bu kavim sizi sevmedi. Sana kasdederler. Benim evlÂdıma kasdedenler, kotuluk duşunenler yarın kıyÂmet gununde yuzleri kara olup, benim şefÂatimden mahrum olurlar." buyurdu.

Hacım Sultan uyanınca, yanında bulunan Derviş Hacı'ya; "RuyÂmda Peygamber efendimizi gordum."Senin yerin Susuz denilen yerdir." buyurdular. Yalnız senin yerin burasıdır. Sen burada kal. Ben oraya gideceğim." dedi. Derviş Hacı; "Aman Sultanım! Ben senden nasıl ayrılırım?" deyince, Hacım Sultan; "Hayır bu, boyle olacak. Allahu teÂlÂya emÂnet ol." diyerek yola cıktı. Hacım Sultan aleyhine calışan topluluk, onu oldurmek icin geldiğinde, Hacım Sultan'ı yerinde bulamadı. Elleri boş donduler. Sonra bunlar, Allahu teÂlÂnın gazÂbına uğrayarak bir hastalığa yakalandı ve bircoğu oldu.

Hacım Sultan Susuz'a vardıktan bir muddet sonra ruyÂsındaPeygamber efendimizi gordu. Hacım SultanPeygamber efendimizin elini optu. Peygamber efendimiz ona; "Ey ciğerpÂrem Hacım! Senin makÂmın burasıdır. Burada karar eyle. Senin omrun burada gecer. Allahu teÂlÂdan rÂzı ol. O'na tevekkul eyle." buyurdu ve bÂzı nasîhatlarda bulundu. Hacım Sultan uykudan uyanınca, Allahu teÂlÂya şukretti.

Hacım Sultan'ın ikÂmet ettiği yerde yorukler topluluğundan bozuk îtikÂd sÂhibi bir grup vardı. Bir gun Hacım Sultan'ın yanına gelerek; "Sen kimsin? Nereden geldin?" diye sordular. Hacım Sultan; "Hicaz'dan gelirim." deyince; "Oyleyse buradan git. Bizim yerimizde ne ararsın?" dediler. Hacım Sultan; "Buraya Allahu teÂlÂnın izni, Peygamber efendimizin işÃ‚reti,AhmedYesevî ve Hacı BektÂş-ı Velî'nin duÂsı ile geldim. Burası bizim makÂmımız, yerimiz oldu." buyurdu. Onlar ısrarla gitmesini, yoksa zarar vereceklerini soylediler. Hacım Sultan oradan ayrılmayınca, zarar vermek istediler. Allahu teÂlÂnın izni ile zarar veremediler. Hacım Sultan, Allahu teÂlÂya; "Bunların şerrini benim uzerimden def eyle." diye du etti. Allahu teÂl bu kabîleye bir hastalık verdi ve pek cok kimse oldu. Bunun uzerine kabîlenin ileri gelenleri Hacım Sultan'dan af dilediler. Hacım Sultan da; "Allahu teÂl uzerinizdeki bel ve musîbeti def eylesin." diye du edince, kabîle hastalıktan kurtuldu.

Kısa zamanda Hacım Sultan'ın ismi her tarafa yayıldı. İnsanlar akın akın onun ziyÂretine koştular. Sevenleri bir araya gelip adına bir cÂmi yaptırdılar. Hacım Sultan, burada ibÂdetle meşgûl olur, gelenlere nasîhat ederdi.

Horasan'da Burhan isminde zahid bir derviş vardı. Peygamber efendimizin soyundan olanları cok severdi. DÂimÂ; "Y Rabbî! Bana bir evlÂd-ı Resûlun eteğine yapışmamı nasîb eyle." diye du ederdi. Bir gece ibÂdetlerini yapıp uyuduktan sonra şoyle bir ruy gordu: Rum diyÂrına gitmişti. DiyÂr-ı Rum erenleri bir yerde toplanmışlar, ibÂdet ve sohbet ediyorlardı. O sırada bir derviş geldi. Nurlu bir zÂt olup, gorenin kalbine Allah sevgisi gelirdi. Bu zÂt Hacım Sultandı ve Derviş Burhan'a; "Hoş geldin benim yÂrenim Derviş Burhan. İstiyorsan, Rum diyÂrında Germiyan iline gelip bizi bulasın." dedi.

Derviş Burhan uykudan uyanınca, kalbini sevgisinin doldurduğu zÂtı aramak icin yola cıktı. Germiyan iline geldiğinde, acaba o mubarek zatı nasıl bulurum, diye duşunurken kendi kendine; "Beni t Horasan'dan buraya ceken zÂt ayağına getirmez mi?" dedi. Allahu teÂlÂnın izni ile dolaşırken yolu Hacım Sultan'ın bulunduğu yere duştu. Bir tepenin uzerinde Hacım Sultan'ı gordu. RuyÂsında gorduğu zÂt olduğunu anladı ve hemen yanına gitti. SelÂmını alan Hacım Sultan; "Hoş geldin Derviş Burhan!" dedi.Derviş Burhan, Hacım Sultan'ın elini operek talebeliğe kabûl etmesini ric etti. Talebeliğe kabûl edilen Derviş Burhan, uzun yıllar Hacım Sultan'a hizmet etti.

Hacım Sultan vefÂtı yaklaşınca, yerine Burhan Efendiyi halîfe bıraktı. Susuz'da vefÂt eden Hacım Sultan, burada defnedildi. Kabri Afyon'un Sandıklı ilcesinde Susuz diye anılan yerdedir. VefÂt tÂrihi belli değildir.

EFENDİM BENİ AFFEYLE

Bir gun bÂzı kimseler Hacım Sultan'ın yanına, oradan gitmesini, eğer gitmezse zarar vereceklerini soylemek icin birisini gonderdiler. O şahıs geldiğinde, Hacım Sultan namaz kılıyordu. Namazı kıldıktan sonra, o şahıs Hacım Sultan'ın yanına yaklaşınca, titremeye başladı. Kalbinde bu hal ile bir yumuşama meydana geldi. Yanına varıp selÂm verdi. Hacım Sultan selÂmını alıp; "Ey yiğit! Soyle bakalım, seni gonderenler ne dediler, dinleyelim." buyurdu. Bunun uzerine o yiğit ayağa kalkıp, Hacım Sultan'ın ellerine sarıldı; "Efendim! affeyle. Bana beddu etme." dedi. Hacım Sultan; "Allahu teÂl seni buraya gonderenlere de insÂf versin. Ey yiğit! EvlÂd-ı Resûl'e tÂbi ol, uy. Onları sevenlerden ol. Kimseyi gıybet etme. Cunku Allahu teÂl Kur'Ân-ı kerîmde meÂlen; Birbirinizi gıybet etmeyiniz! (HucurÂt sûresi: 12) buyurmaktadır. Şimdi git zikr ve Allahu teÂlÂyı anmakla meşgûl ol." buyurdu. O şahıs, geri donunce, kendisini gonderen kimselerin arasına karışmadı. Vakitlerini ibÂdet ve zikirle gecirdi.

1) VeleyatnÂme-i Hacım Sultan (Ali Emîri, Millet KutuphÂnesi, No: 943)

ALINTI#
__________________