1986 yılında, 25 Nisan'ı, 26 Nisan'a bağlayan gece yarısı eski Sovyetler Birliğine bağlu Ukrayna'da bulunan Cernobil nukleer guc santralinin 4.unitesi yapılan bir deneme sonucunda patlama gercekleşti.
Bahsedilen reaktor tesise eklenen son yapıydı ve diğer reaktorlerin aksine en son Sovyetler teknolojisine ev sahipliği yapıyordu. Soz konusu deneme neticesinde reaktorun tamamı hasar gordu
PATLAMAYA SEBEB OLAN DENEME NEDEN YAPILDI
Soz konusu denemenin yapım amacı, jenerator volanlarının enerjisinin acil durum soğutma pompalarını, dizel jeneratorleri devreye girene kadar istenen voltajda 25 saniye sureyle besleyip beslemeyeceği anlamaktı
GERCEK İKİ GUN SONRA ACIKLANDI
Sovyetler Birliği, ilk gunlerde felaketi acıklamadı. 28 Nisan 1986'da radyoaktif bulutlar İskandinavya'ya ulaştı. Yetkililer olculen değerlerin anormalliğinden oturu buyuk bir kaza meydana geldiğini tahmin etti.
CERNOBİL'İN ETKİLERİ NELERDİR
28 Nisan 1986'da meydana gelen patlamada, Hiroşima'ya atılan atom bombasından 400 kat fazla radyasyon atmosfere yayılmıştı.
Kazadan sonra 10 gun boyunca havaya buyuk miktarda radyoaktif madde salındı. Ozellikle iki onemli izotop, İyot-131 ve Sezyum-137 halkın onemli miktarlarda doz almasına sebeb oldu.
Cevreye salınan coğu madde enkaz uzerinde toplandı ancak daha hafif maddeler ruzgar ile taşınarak Ukrayna, Beyaz Rusya, Rusya ile iskandinavya ve Avrupa'nın bir bolumune taşındı
KAZA YUZUNDEN KAC KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
Felaketin ardından en cok radyasyona maruz kalanlar tasfiye memurlarıydı. Binlerce kişi santraldeki yangını sondurmek ve arac gerecleri cıkarmak icin gorevlendirildi.
Felaket sonrası ilk 3 ayda 30 kişi yaşamını yitirmişti. 135 bin kişi bolgeden tahliye edilmiş, sonraki donemlerdeyse binlerce kişi kansere yakalanmıştı.
RAKAMLARLA CERNOBİL FELAKETİ
Cernobil, dunyanın şimdiye kadar yaşadığı en buyuk nukleer kazadır. Etkileri Turkiye'de hissedilmişti.
Kazanın ardından 'likidator' olarak adlandırılan 600 bin zorunlu gonullu (nukleer tesis ve itfaiye gorevlilerinden sonra zorunlu olarak gorev yapması istenen kişiler) felaketin etkilerini en aza indirmek icin gorev aldı.
Kaza sırasında tesiste gorev yapan 134 kişi radyoaktif sızıntıdan yuksek derecede etkliendi ve bu tesis calışanlarında kalıcı radyoaktif hastalıklara yol actı.
Bu kişilerden 28'i kazadan bir sure sorna hayatını kaybetti. Dunya Sağlık Orgutu, yaklaşık 2 bin 200 calışanın radyoaktif sızıntının zararları yuzunden zamanından erken oleceği tahmin ediliyor.
Kazanın meydana geldiği cevrede yaşayan 116 bin kişi 1986 yılının devamında yaşadıkları bolgelerden tahliye edildi. Rusya, Ukrayna ve Belarus'ta 1990 yılından beri tiroid bezi kanseri teşhisi konan vakaların sayısı 6 bini aşmış durumda.
Bu, istatiksel olarak beklentilerin uzerindedir. Uzmanlar, tiroid kanseri tedavisinin kolay olması nedeniyle bu hastalığa yakalananların sadece yuzde 1'inin hayatını kaybettiğine dikkat cekiyor.
MİLYONLARCA İNSANI KURTARAN KİMYAGER
Faciadan sorumlu tutulan Sovyet Rusya, uluslararası arenada hızla itibar kaybediyordu. Sovyetler bu durumu duzeltmek icin kimyager Valery Legasov'dan yardım istedi. Ardından unlu kimyager Uluslararası Atom Enerji Kurumu'nun toplantısına katıldı ve facia hakkında 400 sayfalık bir rapor sundu ve facianın suclunun Sovyet Rusya olmadığını soyledi. Sovyetler boylece istediğine ulaşmış ve kamuoyuna kendini aklamıştı.
Legasov, diğer reaktorlerde sorun olduguğu biliyor ve yeni patlamaların kacınılmaz olduğunu duşunuyordu. Legasov soz konusu tehlikeyi yetkililere raporla sunmasına rağmen Sovyetler ciddiye almadı. Legasov aldığı tum tehditlere rağmen amacından vazgecmedi ve Cernobil patlamasının perde arkasıyla ilgili ses kayıtları bırakarak intihar etti.
Legasov'un olumu uzerine, Sovyet Rusya RBMK reaktoruyle ilgili yasayı cıkardı boylece diğer faciaların onune gecildi.
CERNOBİL FACİASININ SORUMLUSU CIA MIYDI?
Nukleer facianın olduğu bolgeye giren nadir kişilerden biri olan araştırmacı Philip Grossman CIA'nın bu patlamada rolu olduğuna dair vir varsayım ortaya attı.
ABD ve Sovyetler Birliği arasında soğuk savaş nedeniyle Cernobil santrali, bir radar siteminin yakınına kurulmuştu. CIA yetkililerinin itiraf ettiği bir gercek vardı.
O donem Amerikan hukumeti, Sovyet bilgisayar sistemlerine virus saldırıları yaparak sistemlerini işlevsiz bırakmaya calışıyordu. Cernobil'de yaşananlar ise CIA'in o yıllarda 'başarısız girişimler' olarak tasvir ettiği calışmarının trajik bir sonucu olarak nitelendirildi.
Grossman'ın varsayımı Cernobil felaketi uzerine ortaya atılan onlarca teoriden sadece biri ama gercek olma ihtimali oldukca korkutucu.
Fikriyat.com
__________________