Butun mevcûdÂt; cansızlar, nebÂtÂt (bitkiler) ve hayvÂnÂt olmak uzere uc cinse ayrılır. Butun bunları yaratan Allahu teÂlÂdır. Hayvan cinsinin en kıymetlisi, en şereflisi insandır. Her cinsin nev'ileri (turleri, ceşitleri) arasında ustunluk sırası vardır. Mesel nebÂtÂttan hurma ağacı, hayvan gibi his ve hareket eder. Hurma ağaclarından bir kısmı erkek, bir kısmı dişidir. Erkek ağac, dişi tarafına eğilmektedir. Erkek ağactan, bir madde dişiye gelmeyince, dişide meyve hÂsıl olmaz. Gerci butun nebÂtÂtlarda (bitkilerde) bu iki organ vardır. Fakat hurma ağacında, hayvanlar gibi gorunmektedir. Hatt hurma ağacının başında beyaz bir şey vardır. Hayvanların yureği gibi iş gorur. Bu şey yaralanırsa veya suda kalırsa, ağac kurur. (Ali bin Emrullah)
__________________