Acil diş sorunlarıAcil Diş Sorunları Tedavisi Hakkında Bilgiler
Aşağıdaki bilgiler, tedavi icin hekiminize ulaşana kadar gececek zamanda size yardımcı olabilecek ilk yardım bilgileridir.

Bu bilgiler ışığında yapılacak cok basit uygulamalar ile, daha sonradan cozumlenmesi cok zor olan tabloların ortaya cıkması onlenebilmektedir.
Acil olarak diş hekimine gidilmesi tavsiye olunur.

Diş Ağrısı:
Ağrının nedeni olabilecek sorunlar farklı olsa da aşağıdaki uygulamalar ağrıyı azaltabilir:
- Ağrıyan diş uzerinde ve diş lerin arasında bulunan gıda birikintileri, diş fırcası ve diş ipi kullanılarak temizlenmelidir.
- Yarım su bardağına yarım cay kaşığı tuz ilave edilerek elde edilen tuzlu su ile ağız iyice calkalanmalıdır.
- Ağız icinde soğuk su tutmak ağrıyı azaltabilir.
- Kesinlikle ağrıyan diş uzerine ASPİRİN ya da herhangi bir ağrı kesici ilac uygulanmamalıdır. Kimyasal yapıları nedeni ile bu gibi ilaclar dişetinde ve cevre yumuşak dokularda tahrişlere neden olabilir. Dolayısıyla diş ağrısının yanında ikinci bir ağrı oluşabilir.
- Kesinlikle ağrıyan diş uzerine rakı, kolonya, hidrolik yağı vb. urunler uygulanmamalıdır.
- Eğer iltihap nedeni ile yuzde şişlik oluşmuşsa o bolgeye soğuk kompres yapılmalıdır.
- Diş hekimine gitmeden once bir ağrı kesici ilac alınabilir. Fazlası ciddi mide sorunları yaratabilir.
- Rastgele antibiyotik alınmamalıdır. Hekiminiz durumunuzu gordukten sonra gerekiyorsa onerecektir.
- Diş uzerinde curuk nedeni ile oyuk oluşmuşsa buraya cok az karanfil yağı (eugenol) emdirilmiş pamuk koyulabilir. Eczanelerde hazır solusyon olarak da vardır. Eugenol ağrının azalmasını sağlayacaktır, ancak bu işlemi yaparken eugenolu fazla kullanarak diş etine sızmasına neden olunmamalıdır. Cunku karanfil yağı da yumuşak dokuları tahrip edici ozelliğe sahiptir.

Diş Apsesi:
Diş curukleri ve diş eti hastalıkları, zamanında ve doğru şekilde mudahale edilmediğinde, daha cok sorun yaratan bir hastalığa yol acabilir.
Curuk yoluyla diş in icine yerleşen bakteriler (enfeksiyon) kokten cevre kemiğe yayılabilir ve kemikten kurtulup yumuşak dokular arasında coğalabilir. Bu durum apse olarak bilinir.
Yumuşak dokulardan kurtulan apse icindeki irin, ağıza veya deriden ağız dışına (yuz bolgesine) fistul dediğimiz yolla boşalabilir.
Ağıza boşalan irin kotu koku ve tat hissettirir.
Enfekte diş koku ve şişmiş doku ağrıya neden olabilir. Ancak, irin boşalırsa ağrı hafifleyebilir.
Şişmiş dokuların icindeki irin, bakteriden yoğun sarımsı bir sıvıdır ve kan yoluyla diğer organlara dağılabilir.

Belirti:
- Dişte surekli ya da zonklama şeklinde ağrı - Boyunda şişmiş lenf duğumleri
- Sıcak ya da soğuk gıdalara karşı hassasiyet - Ateş ve genel kırıklık
- Enfekte diş etrafında ( diş etinde veya yuzde) şişlik - Ciğnerken ağrı

Tedavi:
Diş hekiminize gitmeden once, bir ağrı kesici icilebilir.
Ancak, antibiyotik diş hekimine danışılmadan icilmemelidir.
Gunumuzde apseli diş in dahi kurtarılabilme olasılığı vardır.
Dişin anatomisine ve enfeksiyonun yerine-şiddetine gore tedaviye karar verilmektedir.
Unutmamak gerekir ki yuz bolgesindeki her şişlik diş kaynaklı apse olmayabilir.
Vakit kaybetmeden diş hekimine giderek doğru teşhis ve tedaviyle onlem alınması gerekir.
Ceşitli enfeksiyonlar, tumoral ve kistik oluşumlar, tukuruk bezi enfeksiyonları, alerjik reaksiyonlar vb. durumlarda da şişlik gozlenebilir.


Diş kırılması / Diş yaralanması:
- Mumkunse kırılan diş parcası bulunarak koruma altına alınmalıdır; serum fizyolojik veya sutun icinde saklanabilir, temiz bir gazlı beze sarılablir.
- En acil şekilde diş hekimine gidilmelidir. Kırık parca diş e yapıştırılabilir, boylece diş inizdeki madde kaybı minumum olur.
- Diş darbe nedeni ile kendi yuvasında yer değiştirir ise hafif bir parmak basıncı ile diş eski pozisyonuna getirilmeye calışılmalıdır.
- Diş yuvasında normal konumuna getirilirken kesinlikle zorlanmamalıdır.
- En gec bir saat icerisinde diş hekimine başvurulmalıdır.

Daimi diş in yerinden cıkması (Avulsiyon):
- Yerinden cıkan diş bulunmalıdır.
- Bulunan diş , tac (kuron) kısmından yani ağızda gorunen kısmından tutulmalıdır.
- Diş kok kısmından tutulmamalıdır; buradaki dokuların daha fazla hasar gormesine neden olunmamalıdır.
- Eğer diş in kok kısmındaki dokular fazla hasar gorurse diş in yuvasına tutunması mumkun olmaz.
- Kuron kısmından tutulan diş in uzerinde bulunan yabancı maddeler akan su altında yıkanmalıdır.
- Diş yuzeyinin temizlenmesi sırasında ovalama işlemi yapılmamalı ve kesinlikle fırca kullanılmamalıdır.
- Oncelikle diş yuvasına yerleştirilmeye calışılmalıdır.
- Dişi yerine yerleştirirken aşırı kuvvet uygulanmamalıdır. Aksi taktirde diş ve diş yuvasında ciddi hasarlara neden olunabilir.
- Diş yuvasına yerleştirilebilmişse yerinde sabit kalabilmesi icin uzerine temiz bir gazlı bez koyularak hafifce ısırtılmalıdır. Bu şekilde en kısa zamanda diş hekimine başvurulmalıdır.
- Eğer diş yuvasına yerleştirilememişse diş hekimine gidinceye kadar, hastanın kendi ağzında dil altında bol tukuruklu olarak veya temiz bir kucuk kaba hastanın kendisinden tukuruk biriktirilip diş icine konularak; bu imkanlar yoksa sut ya da su icerisinde korunmalıdır.
- Yerinden cıkmış diş in tekrar kazanılması icin diş dokularının fazla zedelenmemesi ve mumkun olduğunca cabuk diş hekimine başvurulması gereklidir.
- Uygun şartlarda korunmuşsa ve en gec bir saat icerisinde diş hekimine ulaştırılmışsa diş in tekrar kendi yuvasına yerleştirilerek (reimplantasyon) ile kurtulma şansı %90'dır.


Dudak ve yanak yaralanmaları:
- Yaralı bolge ılık su ile temizlenmelidir.
- Bolgede kanama meydana gelmişse temiz bir gazlı bez ile basınc uygulanmalıdır.
- Basınc uygulamasına rağmen kanama 15 dakika icerisinde durmazsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
- Eğer yara fazla buyukse ve kanama devam ediyorsa, diş hekimine ya da en yakın acil polikliniğine başvurulmalıdır.
- Kanama durduktan sonra yanak ya da dudak dışından soğuk kompres uygulanmalıdır.

Diş cekimi sonrasında oluşan kanamalar:
- Diş cekiminden sonra oluşan hafif kanamalar normaldir.
- Şiddetli kanama varsa hemen diş hekiminize ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
- Sızıntı şeklinde kanama varsa cekim yeri uzerine konulan gazlı bez basınc uygulayarak yarım saat tutulursa kanama duracaktır. Kanama hala devam ediyorsa diş hekimine başvurulmalıdır.
- Bu mumkun değil ise bir cay poşeti suda ıslatıldıktan sonra gazlı beze sarılarak cekim yerine basıncla uygulanabilir. Cay yaprağı icerisinde bulunan kanın pıhtılaşmasına yardımcı mineraller sayesinde yarım saat icerisinde kanama duracaktır.
- Eğer sonuc alınamıyorsa diş hekimi ya da en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır.


Ağız Koruyucuları (Mouth Guard):
Yukarıdaki ağız yaralanmaları sıklıkla, basketbol-futbol benzeri kontak sporlar yaparken meydana gelen carpma ve duşmeler ile trafik kazaları sonucunda oluşmaktadır.
Ozellikle kontakt spor yapan cocuklarda oluşabilecek ağız yaralanmalarını ve diş kırıklarını onlemek icin uygulanacak en uygun yontem ağız koruyucusu (mouth guard) kullanmalarını sağlamaktır.
Ağız koruyucuları alt ve ust diş ler arasına yerleştirilerek yumuşak plastikten yapılmış apereylerdir.
Alt ve ust diş ler arasında yumuşak yastık gorevi yaparak, diş lerin arasındaki direkt teması kaldırır.
Bu şekilde, darbe ile meydana gelen travmalar sonucunda oluşan aşırı kuvvetleri emerek, olası beyin sarsıntılarını, diş ve cene kırklarını, dil ve yanak yaralanmalarını buyuk oranda onlerler.
Ağız koruyucularının koruyuculuk işlevlerini yerine getirebilmeleri icin alt ve ust cene diş lerinin arasına yerleştirilen ve diş elerin birbirleri ile temasını onleyen bolumunun 3 -5 mm kalınlığında olması gerekmektedir.
Bu ozellikleri ile ağız koruyucuları her yaştaki sporcunun vazgecilmez ekipmanlarından biri olmalıdır.

Ceşitleri:
1- Hazır ağız koruyucuları:
Spor malzemesi satan mağazalarından kolaylıkla elde edilebilirler.
Fabrikasyon olarak uretilmişlerdir. Diğerlerine kıyasla daha ucuzdurlar.
Ancak diş lere uyumu tam olmadığı icin koruyuculuk işlevini istenildiği gibi yerine getirememektedirler.
2- Ağız icerisinde şekillenen ağız koruyucuları:
Diş hekimi tarafından hazırlanması gerekmektedir.
Akrilik ya da kaucuk esaslı ozel maddeler ağıza yerleştirilerek gerekli şekli aldıktan sonra sertleşmeleri sağlanır.
3- Kişiye ozel yapılan ağız koruyucuları:
Diş hekimi tarafından kişiye ozel uretilir. Bu nedenle diş ler ile tam bir uyum sağlayabilmektedir.
En iyi koruma bu tip ağız koruyucuları ile sağlanmaktadır.

Kullanımı:
- Kullanmadan once ılık su ve sabunla yıkanmalıdır.
- Sıcak su kullanılmamalıdır. Ozellikle 2. tip ağız koruyucularını sıcaklık karşısında yumuşayacağı icin deforme olabilir.
- Saklanmadan once bir ağız gargarası icerisine batırılıp cıkartılmalıdır.
- Ağız koruyucusunun kuru muhafaza edilmesi gereklidir. Bunun icin iyi havalanabilen saklama kutusu kullanılmalıdır.
- Aşırı sıcak deformasyonlara neden olacağı icin guneş ışığında ya da sıcak havalarda otomobil icerisinde tutulmamalıdır.
- Uzerine herhangi bir ağırlık koyulmamalıdır.
- Bir başkasının kullanmasına izin verilmemelidir.
- Ağız koruyucularının kişiye ozel bir malzeme olduğu unutulmamalıdır.

[h=2]İzmir Diş Hekimi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]