Mevlid Kandili yaklaşıyor. Peki mevlid ne demektir? Cok tartışılan Mevlid Kandili'nin tarihi seyri nasıl olmuştur?

Nicin Mevlid?

Muslumanlar arasında devam eden guzel Âdetlerden biri de, hic kuşkusuz mevliddir. "Doğum, doğum zamanı ve doğum yeri" manasına gelen mevlid, Hz. Peygamber'in (s.a.v) doğum gecesi icin kullanılan bir tabirdir. Daha sonra Hz. Peygamber'in (s.a.v) doğum Ânını, peygamber oluşunu, mi'rac olayını, ustun meziyetlerini, guzel ahlÂklarını ve vefatını anlatan, dua ve munÂcÂt bolumlerinden oluşan eserlere mevlid ismi verilmiştir.

Esasen Hz. Resûlullah'ın (s.a.v) doğum yıldonumunu kutlama maksadıyla başlayan mevlid toreni; giderek Kadir, Mi'rac, RegÂib ve Berat gecelerinde veya sunnet, evlenme, olum, deprem gibi onemli olaylar vesilesiyle yapılmaya başlanmış ve toplumsal geleneğimizde yer alan onemli bir dinî-kulturel kural haline gelmiştir.

Hz. Peygamber'in (s.a.v) doğum gunu olan bu kutlu gunu anlatan ve onu medhu sen eden bircok eser kaleme alınmıştır. İslÂm ulkelerinde ceşitli dillerde okunan mevlidler vardır. Arapca BÂnet Sûad, Burde ve Hemziyye kasideleri birer mevliddir. Turkce'de de bircok mevlid manzumeleri yazılmıştır. Fakat bunların icinde en cok tutulan ve okunan, Suleyman Celebi'nin yazdığı Vesîletu'n-NecÂt isimli mevlid kitabıdır. Aynı şekilde Kurtce yazılan bircok mevlid vadır. Bunların icinde en meşhuru ve en cok okunanı, Hasan Ertuşî'nin yazmış olduğu mevliddir. Arapca olarak okunan en guzel mevlid ise, İbn Hacer el-Heytemî'ye ait en-Ni'metu'l-Kubr ale'l-Âlem fî Mevlid-i Seyyid-i Veled-i Âdem'dir.


Mevlidin Tarihi

Hz. Peygamber'in (s.a.v) doğduğu Rebîulevvel ayının 12. gecesini vesile ederek doğum gecesi (mevlid) merasimleri tertip etmek hicretin IV. asrından itibaren başlamıştır. Daha sonra bu Âdet yaygınlaşarak butun İslÂm ulkelerinde devam etmiştir.

Mevlidin, dinin ruhuna uygunluğu bakımından Asr-ı saadet'te emsali vardır. Allah'ı medhu sen etmek, O'nu takdis, tesbih ve tahmid etmek, her zaman teşvik edilen ve oteden beri guzel sayılan ve yapılması istenen şeylerdendir. Bunun dışında Asr-ı saadet'te Hz. Peygamber'i (s.a.v) methetmeye ve Allah'ın onun uzerindeki nimetlerini dile getirmeye musaade edilmişti ve bu yapılıyordu. Orneğin "BÂnet Sûad" şairi Hz. Peygamber'in huzurunda mısralarıyla Resûlullah'ı (s.a.v) overken, Allah Resûlu (s.a.v) onu dinlemiş ve guzel gormuşlerdir. Resûl-i Ekrem (s.a.v) onun okuduğu kasidede "Allah Resûlu katında tercih edilen aftır" ifadesini duyduğunda cok buyuk haz almış, o gune kadar muslumanlar ve muslumanlığın karşısında olan bu zatı Allah Resûlu (s.a.v) af ve kabul buyurmuş, onun "makbulu" sozune o da "makbulu" sozleriyle ses katmış ve sırtındaki cubbesini cıkarıp "BÂnet Sûad" şairine hediye etmişti.

Evet, o devirde de bunun gibi bircok şiir okunuyor ve dinleniyordu. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.v) hicret edip Medine'ye teşrifleri sırasında Medine halkı, coluk cocuğuyla tam bir bayram havasına burunmuşlerdi. Şiirler okuyorlar, ilÂhiler soyluyorlardı. Bugun de hÂl dillerden duşmeyen ve koro halinde soylenen "Talaa'l-bedru aleynÂ" ile başlayıp devam eden ilÂhi, Medineli muslumanların hep birlikte soylediği bir manzumeydi.

Yine NeccÂroğulları'nın kız cocukları da defler calarak Hz. Peygamber'e (s.a.v) "Hoş geldin" diyor ve hep birlikte şunları soyluyorlardı:

"Nahnu cevÂrin min beni'n-NeccÂr,
Y habbez Muhammedun min cÂr."
Manası:
Biz NeccÂroğulları kızlarıyız,
Muhammed'in komşuluğu ne hoştur!

Mevlid, bu derece sevilip beğenildiği halde bazı ilim adamları tarafından mevlidin dinî boyutu tartışılmış, kimine gore sunnete uygun, hoş ve guzel olan bu uygulama, kimine gore bid'at ve cirkin olarak değerlendirilmiştir. İslÂm Âlimlerinin coğunluğuna gore, icinde munker bir iş olmadıkca okunması gereken guzel bir şeydir. Nitekim Suyûtî, "Hz. Peygamber'in (s.a.v) doğumundan dolayı Allah TeÂlÂ'ya karşı şukur vazifesini izhar etmek mustehaptır" demiştir.

SehÂvî, ilk uc asırda bunu kimsenin yapmadığını, mevlidin daha sonra ortaya cıktığını, değişik ulkelerdeki musluman halkın o gunde sadaka vermeye, Resûl-i Ekrem'i medhu senÂya buyuk bir rağbet gosterdiklerini belirtmiştir. Ayrıca mevlid sebebiyle pek cok fazilet ve bereketin hÂsıl olacağı haber verilmiştir. Nitekim İbnu'l-Cevzî, "Mevlidin ozelliklerinden biri de o yıl icin bir emniyet ve Âcil bir mujde olmasıdır" demiştir.

İbn Hacer el-Heytemî, mevlidin bid'at-ı hasene olduğunu, bid'at-ı hasenenin yapılmasının mendup olduğunda ulemanın ittifakının bulunduğunu nakletmiş, İbn Hacer el-AskalÂnî ve Suyûtî de mevlidin sunnetten delilini ortaya koyarak, MÂlikîler'den FakihÂnî'nin mevlidin kotu bir bid'at olduğu iddiasını reddetmişlerdir.

Buyuk hadis ve fıkıh Âlimi olan İbn Hacer, mevlid merasiminin meşruiyeti hakkında şu hadisi zikreder.

Hz. Peygamber (s.a.v) Medine'ye geldiğinde aşure gunu yahudilerin oruc tuttuklarını gordu ve onlara nicin oruc tuttuklarını sordu. Onlar da aşure gunu Allah'ın, Firavun'u boğup Musa'yı kurtardığını, bundan dolayı da şukur icin oruc tuttuklarını soylediler. Bunun uzerine Resûl-i Ekrem (s.a.v),

"Biz Musa'ya sizden daha yakınız" buyurdu. Ondan sonra hem kendisi oruc tuttu hem de tutulmasını emretti.

Bu hadis uzerinde bir değerlendirme yapan İbn Hacer, devamla şoyle demiştir:

"Bu hadisten anlaşılır ki, belli bir gunde bir nimete kavuşma veya bir beladan kurtulmadan dolayı Allah'a şukredilebilir ve bu Âdet her sene tekrarlanabilir. Allah'a şukur vazifesi de ibadetlerle, oruclarla sadaka ve Kur'an Âyetlerini okumakla olur. Hangi nimet rahmet peygamberi Hz. Muhammed'in dunyayı teşrif ettiği gunden daha buyuk olabilir? Buna gore aşure gununde Musa (a.s) nasıl hatırlanıyorsa, mevlid gununun de hangi gune rastladığı araştırılmalıdır."

Suyûtî, Husnu'l-Maksed fî Ameli'l-Mevlid isimli eserinde İbn Hacer'in goruşlerine yer vermiş, onun şartlara riayet edildiği takdirde mevlidin bid'at-ı hasene kanaatinde olduğunu belirtmiştir.

Bu sebeple mevlid okutmaya, okumaya bid'at demek uygun olmaz. Bid'at olarak kabul edilse bile ona bid'at-ı hasene denilmelidir ve onun reddedilmemesi gerekir.

Bircok buyuk alim, Âlemlere rahmet olarak gonderilen Hz. Peygamber'in (s.a.v) dunyaya gelmesi sebebiyle sevinmenin, onun doğumunu kutlamanın ve doğum gunu munasebetiyle fakir ve muhtaclara yardımda bulunmanın, ikram etmenin, ibadet etmenin, Kur'an ve Hz. Peygamber'e olan sevgiyle ilgili şiirler okumanın, temiz ve guzel elbiseler giyerek sevinc gosterisinde bulunmanın guzel bir amel olduğunu kabul etmişlerdir.

Bediuzzaman Said Nursi hazzretleri, mevlidi ve okunmasını hoş karşılamakta, mevlidin okunması hakkında da şoyle demektedir:

"Mevlid-i Nebevî ile mi'raciyenin okunması gayet nÂfi (faydalı) ve guzel Âdettir ve mustahsen (iyi gorulen) bir Âdet-i İslÂmiye'dir. Belki hayat-ı ictimaiye-i İslÂmiye'nin (İslÂm'ın sosyal hayatının) gayet latif ve parlak ve tatlı bir medar-ı sohbetidir (sohbete sebeptir). Belki hakaik-i imaniyetin ihtarı (hatırlatılması) icin, en hoş ve şirin bir derstir. Belki imanın envarını (nurlarını) ve muhabbetullah ve aşk-ı nebeviyi gostermeye ve tahrike en muheyyic (heyecan uyandıran) ve muessir bir vasıtadır."

Hatta bu ifadelerinden sonra da mevlid Âdetinin devamı icin dua etmektedir.


Bu gecede yapılması gerekenler nelerdir?

Bircok buyuk alim, Âlemlere rahmet olarak gonderilen Hz. Peygamber?in (s.a.v) dunyaya gelmesi sebebiyle sevinmenin, onun doğumunu kutlamanın ve doğum gunu munasebetiyle fakir ve muhtaclara yardımda bulunmanın, ikram etmenin, ibadet etmenin, Kur?an ve Hz. Peygamber?e olan sevgiyle ilgili şiirler okumanın, temiz ve guzel elbiseler giyerek sevinc gosterisinde bulunmanın guzel bir amel olduğunu kabul etmişlerdir.

Kaynak: Şadırvan Yayınları'ndan cıkan Ali Sozer'in kaleme aldığı Mevlid Kandili, adlı kitaptan alınmıştır.

Semerkand TV'de "Mevlid Kandili Ozel Programı"nı Kacırmayın...



Semerkand TV'de, Cuma gunu idrak edeceğimiz Mevlid Kandili'nde "Kandil Ozel" yayını ekrana geliyor

Peygamber Efendimiz'in(s.a.v) dunyayı şereflendirdikleri Mevlid Kandili'nin, rahmet ve bereketinden faydalanmak umidi ile Mevlid Kandili Ozel programı Semerkand TV'de ekranlarınıza geliyor.

Mikail Şimşek'in sunacağı Mevlid Ozel sohbetiyle başlayacak olan yayın ardından Turkce, Kurtce ve Arapca mevlid-i Şerif ile devam ediyor.

Mevlid Kandili Ozel yayını 3 Şubat cuma gunu saat 19.30'dan itibaren Semerkand Tv'de.
__________________