Emrivaki yapmak

Sual: Emrivaki ile birine bir şey yaptırmak uygun olur mu?
CEVAP
Emrivaki yapmak, bir işi oldubittiye getirmek, karşı tarafı mecbur bırakarak, yapacağı işi onaylatmak demektir. Emrivaki yapılan kişi, o işten razı olmasa bile, kendisini o işi onaylamak zorunda hisseder. Hele Âmire yapılırsa, hic uygun olmaz. Emrivaki olabilecek işlere birkac ornek:
1- Yolculuk icin bilet alıp, (Şu iş icin memlekete gitmek zorundayım. Bileti de aldım. Eğer izin verirseniz, memlekete gideceğim) demek. Onceden, durumunu anlatıp izinle gitmelidir.

2- Biriyle evlenmeye kesin karar verip gerekli hazırlıkları da yaptıktan sonra, danışması gereken buyuğune gidip de, (Falancayla evlenmemiz gerekiyor. Siz de uygun gorurseniz muradıma kavuşmak istiyorum) demek. İki tarafın da durumunu bildirip, onceden izin istemelidir.

3- El opturmeyen birinin, zorla elini opmek.

4- İnternet uzerinde online olduğunu gorduğumuz ve meşgul olduğunu bildiğimiz bir buyuğumuze selam verip hal hatır sormak da emrivakiye girer. Onun zamanını calmış oluruz. Bir şey sormamız gerekiyorsa, Âcil değilse maille sormalı, musait olunca zaten cevap verir.

5- Bir kitabı yazıp Âmirine bastırayım mı demek, bir internet sitesi hazırlayıp yayınlayayım mı demek. Bunun yerine, şu konuları iceren bir kitap veya site hazırlamak uygun olur mu diye sormak gerekir. İzin almadan kitabı veya siteyi hazırladıktan sonra sormak, emrivakiye girer.

Sual: El opturmek istemiyorum, ama bazı kimseler, emrivaki yaparak aniden elimi tutup opuyorlar. Namahrem bir kimse, yine emrivaki ile tokalaşmak icin elini uzatıyor veya bayram diye sarılıp opuyor. Boyle emrivaki yapmak uygun mu?
CEVAP
Emrivaki, oldubittiye getirmektir. Zorlama ile bir işi yapmaya mecbur bırakmaktır. Bir kimse, elini veya yanağını opturmek istemiyorsa, onu opmeye calışmak en azından edepsizlik olur, saygısızlık olur. Namahremle tokalaşmaya zorlamak da, boyledir.

Gencin biri, ihtiyar bir amcanın elini opmeye zorluyordu. Genc olduğu icin, elini bukup zorla optu. Gence, (Niye zorla elimi optun?) dedi. Genc, (Yaşlısın, saygıdan dolayı, mubarek bir amcanın elini opmuş olmak icin optum) dedi. İhtiyar amca, (Beni zorlamak saygısızlıktır. Ustelik beni cahil yerine koymak demektir. “Amca sen eli opulecek adamsın ama değerini bilmiyorsun, onun icin zorla opuyorum” demektir bu. Beni cahil yerine koymak, istemediğim halde, isteğime zıt iş yapmak saygı mıdır, saygısızlık mıdır?) dedi. Bu olay, bir menkıbeyi hatırlattı:

Bir murşid-i kÂmilin talebelerinden biri, arkadaşları ile murşidinin evine, sohbete katılır. Hocasının kimseye el opturmediğini bilir. Bu genc, elini cekmesine fırsat vermeden, ani bir hareketle hocasının elini oper. Hocası bu emrivakiye uzulur. Oradaki iki talebeye emir verir; (Bunu iki kişi tutup kapının dışına bıraksın) buyurur. Emrivaki yapmanın saygısızlık olduğunu bildirir.

Bu menkıbe de gosteriyor ki, elini opturmeyen kimselerin elini opmeye calışmamalı, tokalaşmak istemeyene el uzatmamalıdır.


KAYNAK
__________________