Yılan, insanı candan eder, kotu arkadaş ise, insanı hem candan hem de imandan eder. Zira; “Kişinin dini, arkadaşının dini gibidir” buyurulmuştur.

İnsan, kendisinin ve her şeyin yaratıcısını tanımaya elverişli olarak, yaratılmıştır. Yaratıcısına ibadet etmek ve Ona yaklaşmak arzusu, her insanda vardır. Fakat boyle elverişli olmanın ve bu isteğin kıymeti yoktur. Cunku, nefs, şeytan ve kotu arkadaş, insanı aldatarak yaratılışındaki bu arzuyu yok eder.

Din buyukleri; “İmanın duşmanı dorttur: Sağda kotu arkadaş, solda nefsin hevÂsı, istekleri, onde dunyaya duşkun olmak ve arkada şeytÂn, imanı almak dilerler. Kotu arkadaş, yalnız insanın malını, parasını calmak, dunyasını almak icin aldatanlar değildir. Arkadaşların en kotusu, en zararlısı insanın dinini, imanını, edebini, hayÂsını, ahlakını bozmaya uğraşanlar, boylece dunyasına ve ahiretine, ebedi saadetine saldıranlardır” buyurmuşlardır.

Ahmed NÂmıki CÂmi hazretleri, iyi bir arkadaşın nasıl olacağını anlatırken buyuruyor ki:

“Goruşulen, beraber olunan kimsenin iyi arkadaş mı yoksa kotu arkadaş mı olduğunu anlamakta dikkat edilecek hususlar şoyledir: Gorduğunuz kimse, sizin Allahu teÂlÂyı hatırlamanızı ve unutmamanızı sağlıyor, bunu tazeliyor ve kalbinizi uyanık tutuyorsa, işte o iyi bir arkadaştır. Ama beraber olduğunuz kimse, cenÂb-ı Hakkı ve Onun zikrini size unutturuyorsa, o kimse kotu bir arkadaştır. Ondan, yırtıcı aslandan kacar gibi hatta daha cok kacmalıdır. Cunku aslan, insanın canını alabilir fakat imanına zarar veremez. Kotu arkadaş ise, insanın hem imanının ve hem de canının gitmesine, onun ebedi felaketine sebep olur.

İyi arkadaşa sahip olunca, cok hamd etmeli ve hep iyi kimselerle beraber bulunmalıdır ki, kıyÂmette pişmanlık cekilmesin. İnsana ulaşan her felaket, kotu arkadaş sebebiyle gelir. Ondan cok uzak durmalıdır.

İyi arkadaş, insanı, aşağılıklardan yuksekliklere ulaştırır. Kotu arkadaş ise, bunun tersini yapar.
Herkesle arkadaş olmamalı. Konuşulan kimselerin akıl ve anlayışlarına uygun konuşmalı.

Kibirlenmemeli ve sırrını da herkese soylememelidir. Herkesin sozune aldanmamalı. İnsanların sozlerine değil, işlerine bakmalı. Kendi kendisine faydası olmayan kimseden cok sakınmalıdır. Nerede kaldı ki, onun başkasına faydası olsun. Kotu bir kimse ile arkadaş olan iyi bir kimse, eğer onu kendisine cevirip iyi yapabilirse ne ÂlÂ, eğer bunu yapamaz, kendisi de ona benzer ve onun gibi olursa, o zaman cok fenadır.”

İbrÂhim bin Ebu TÂlib BetÂihi anlatır:

“Ebu Bekr bin KavvÂm hazretlerini ziyaret etmek icin yola cıktım. Yolda bir kervana rastladım ve onlarla arkadaş oldum. Yol boyunca, ickiden ve icki meclislerinden bahsettiler. Ebu Bekr bin KavvÂm hazretlerinin huzuruna vardığımda bana;
-Hayırdır y İbrÂhim bu hÂlin nedir? dedi. Ben de;
-Benim hÂlim nasıldır efendim? dedim. O zaman;
-Elinde icki ve Âletleri var deyince, ben de;
-Yolda gelirken bir kervandakilerle yol arkadaşlığı yaptım. Onlar devamlı ickiden bahsetmişlerdi. Demek ki konuşmaları bana da tesir etmiş dedim. Bunun uzerine Ebu Bekr bin KavvÂm hazretleri;
-Evladım, iyi kimselerle bulun. Kotu kimselerden elinden geldiği kadar uzak dur. Cunku onlarla sohbet, dunya ve ahirette yuz karasıdır buyurdu.”

İstanbul'da yetişen Âlim ve velilerden Muhammed MurÂd efendi, kendisini sevenlere sık sık şu nasihati yapardı:

"İlim ve mÂrifet ehli şoyle tenbih etmişlerdir: Uc kimse ile arkadaş olup sohbet et. Birincisi, ilim ehli ve huner, sanat sahibi olan kimselerle arkadaş ol. Dunya ve ahiret saadetine kavuşman kolay olur.

İkincisi, guzel ahlak sahibi kimselerle arkadaş ol. Cunku boyle kimseler dostun ayıbını gormemezlikten gelerek orterler ve bu ayıbını nasihatle, duzeltirler. Bu hususta cok gayret gosterirler. Ucuncusu; kotu niyetli olmayan, dunyaya duşkunluk gostermeyen, sadık ve ihlÂslı olan kimselerdir.

Şu uc sınıf kimseden de sakınmak lazımdır: Birincisi, fısk ve fucur ehli olup, gunah işleyen, nefslerine uyup Allahu teÂlÂnın emrinden cıkan kimselerdir. Bunlarla arkadaşlık ne dunya rahatı kazandırır ne de ahirette rahmete kavuşturur! İkinci grup, yalancı ve hain olanlardır. Bunlarla dostluk acı azaba ve felakete sebep olur. Senden başkasına, başkasından sana soz taşır... Ucuncu sınıf, ahmak olanlardır. Bunların sozlerine itimat edilmez. Ne fayda sağlayabilirler ne de bir zarara mani olabilirler. Hayırlı gordukleri şer, faydalı gordukleri zararlıdır. Zararlı gordukleri faydalıdır."

Fudayl bin İyÂd hazretleri; "Kotu huylu birinin bana arkadaş olmasından ziyÂde, guzel huylu gunahkÂr birisinin arkadaş olmasını arzu ederim" buyurmuştur.

DÂvud-i TÂi hazretleri; "Senin ayıplarını araştıran, kotu insanlarla arkadaş olma" buyurarak, insanları uyarmıştır.

Netice olarak, kotu arkadaşın her turlusunden sakınmalıdır. Muhammed bin Fadl hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kotu arkadaş, keder ve uzuntudur.”

Kotu arkadaşla hic goruşme,
O, zehirli yılandan da fenÂdır!
Yılan alır insanın cÂnını,
O alır cÂnını, imanını!

Kaynak
__________________