Sual: Kalb, yurek, gonul, nefs hakkında bilgi verir misiniz?

CEVAP

Kalb, goğsumuzun sol tarafındaki et parcası değildir. Buna, yurek denir. Yurek, hayvanlarda da bulunur. Kalb, yurekte bulunan bir kuvvettir. Gorulmez. Ampulde bulunan elektrik cereyanı gibidir. Buna, gonul diyoruz. Ampul yurek ise, ışığı da kalbdir, buna gonul de denir.



Gonul insanlarda bulunur, hayvanlarda bulunmaz. Bedendeki butun aza, kalbin emrindedir. His uzuvlarımızın duydukları butun bilgiler kalbde toplanır. İnsanın, inanmak, sevmek, korkmak, kalbindedir. İtikad eden, yani iman eden, kÂfir olan, kalbdir. Kalbi temiz olan, dine uyar. Kalbi kotu olan dinden kacar. Guzel, iyi ahlakın ve kotu huyların yeri kalbdir. Allahu teÂl dinlerini peygamberleri, kalbi temizlemek icin gonderdi. Kalbi temiz olan, herkese iyilik eder. Dunyada rahat, huzur icinde yaşarlar. Ahirette de, ebedi, sonsuz saadete kavuşurlar.



Yurekli cesur demek iken, kalbi var veya kalbli demek yureği hasta demektir. Yureksiz, cesaretsiz, korkak demek iken, kalbsiz, merhametsiz demektir. Gonul kalb demek ise de, gonulsuz demek, kalbsiz demek değildir. Gonulsuz isteksiz demektir. Turkce’den başka dile tercume yapılırken, kalb eşittir yurek diye tercume edilirse tuhaflıklar olur. İşte Arapca’dan veya başka dillerden Turkce’ye tercume yapılınca bu incelikler bilinmezse gariplikler ortaya cıkar.



Gonul bir de nefs anlamında kullanılır. Nefs kelimesi, yirmiyi aşkın anlamda kullanılmaktadır. Ruh, can, kan, benlik, ic, kalb, buyukluk, yucelik, irade gibi. Fakat daha cok iki anlamı vardır:



Birincisi, bir şeyin ozu, kendisi, kişi. Mesela, Kur'an-ı kerimde, (Her nefs, olumu tadıcıdır) buyuruluyor.



İkincisi, dine uymayan isteklerin kaynağı olarak kullanılır. Buna nefs-i emmare de denir. Bu nefs, Allah’ın duşmanıdır. Mesela hadis-i kudside (Nefsine duşmanlık et, cunku o benim duşmanımdır) buyurulmuştur.



Sual: Nefsimizin mahiyeti nedir?

CEVAP
Allahu teÂl insanda uc şey yarattı: Akıl, kalb ve nefs. Bunların hicbiri gorulmez. Varlıklarını eserleri ile, yaptıkları işlerle ve dinimizin bildirmesi ile anlıyoruz. Akıl ve nefs dimağımızda, kalb, yureğimizdedir. Bunlar, madde değildir, yer kaplamazlar. Buralarda bulunmaları, elektriğin ampulde bulunması gibidir. Peygamberler ve veliler haric, herkesin nefsi, cok kotudur. Bu kotu nefse, (nefs-i emmare) denir ki, kotuluklere surukleyen nefs demektir.



İnsanın en buyuk duşmanı nefsidir. Daha sonra kotu arkadaş ve şeytan gelir. Kotu arkadaş ve şeytan de nefse tesir ederek insana zarar vermeye calışırlar. Onun icin nefsin, emmarelikten temizlenmesi gerekir. Cunku nefs, kÂfirdir, daima Allahu teÂlÂya isyan etmek ister.



Şeytan, verdiği vesveseye insanın uymadığını gorunce, bundan vazgecer, başka bir vesvese verir. Âlimler, şeytanı kopeğe benzetmiştir. Kopek kovalanınca kacar ise de, başka taraftan yine gelir. Nefs-i emmare ise kaplan gibidir, saldırması ancak oldurmekle biter. Nefsimiz de olunceye kadar yakamızı bırakmaz. Bunun icin nefsi tanımak ve zararlarından korunmak gerekir.



İmam-ı Maverdi hazretleri buyuruyor ki:

(Nefsin terbiyesi zaruridir. Hadis-i şerifte, (İnsanın en kuvvetli duşmanı nefsidir, sonra coluk cocuğu gelir) buyuruldu. Kur'an-ı kerimde de mealen, (Nefs-i emmare, elbette gunahları, kotulukleri emreder) buyuruluyor. (Yusuf 53)



Nefsini terbiye edemeyen, ona uyan acizdir, ahmaktır. Hadis-i şeriflerde, (Asıl kahraman, nefsini yenendir), (Aklın alameti, nefse galip ve hakim olmak ve oldukten sonra gerekenleri olanları hazırlamaktır. Ahmaklık alameti nefse uyup, Allah’tan af ve merhamet beklemektir) buyuruldu. Hz. Aişe, (İnsan Rabbini ne zaman tanır?) diye sual edince, Peygamber efendimiz, (Nefsini tanıdığı zaman) buyurmuştur. (Edeb-ud-dunya)



Nefs-i emmare ile cihad, iki yolla olur:

1- Riyazet,

2- Mucahede.



Riyazet, nefsin arzularını yapmamak demektir. Nefs ahmak olduğu icin her istediği kendi zararınadır. Nefs daima haramları ister. Mucahede ise, nefsin istemediği şeyleri yapmaktır. Nefsimiz, iyilik ve ibadet etmemizi istemez. Nefse, gunahlardan kacmak, ibadet etmekten daha guc gelir. Onun icin gunahtan kacmak daha sevaptır.



Nefs, dunya zevklerine, lezzetlerine duşkundur. Bunların iyi, fena, faydalı, zararlı olduklarını duşunmez. Arzuları, dinimizin emirlerine uygun olmaz. Dinimizin yasak ettiği şeyleri yapmak, nefsi kuvvetlendirir. Daha beterini yaptırmak ister. Fena, zararlı şeyleri, iyi gosterip, kalbi aldatır. Kalbe bunları yaptırarak, zevklerine kavuşmak icin calışır. Kalbin nefse aldanmaması icin, kalbi kuvvetlendirmek ve nefsi zayıflatmak gerekir.



Aklı kuvvetlendirmek, İslam bilgilerini okuyup, oğrenmekle olduğu gibi, kalbin kuvvetlenmesi, yani temizlenmesi de, dinimize uymakla olur. Dinimize uymak icin, ihlas gerekir. İhlas, işleri, ibadetleri, Allahu teÂl emrettiği icin yapmaktın. Kalbin zikretmesi ile, yani Allah ismini cok soylemesi ile ihlas hasıl olur.



Dinimize uymak, kalbi kuvvetlendirdiği gibi, nefsi zayıflatır. Bu sebeple nefs, kalbin dinimize uymasını istemez. Dinsiz, imansız olmasını ister. Aklına uymayıp, nefsine uyan, bunun icin dinsiz olmaktadır. Allahu teÂlÂnın, kullarının ibadetlerine ihtiyacı olmadığı icin, kulların işleyeceği gunahlar da Ona zarar vermez. Nefslerini terbiye etmeleri, nefsle cihad etmeleri ve boylece Cennete girmeleri icin kullarına bunları emrediyor:

(Cenab-ı Haktan korkup, nefsini kotu arzulardan uzaklaştıranların varacakları yer, muhakkak Cennettir.) [Naziat 40, 41]



Dine uyan, arzusuna kavuşur. Kur'an-ı kerimde mealen, (Nefsine uyanlardan, doğru yolu arayanları, saadete ulaştıran yollara kavuştururuz) buyuruldu. (Ankebut 69 Tefsir-i Azizi)



İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:

İnsanda kotu vasıfları toplayan nefsle cihad etmek, onu kırmak gerekir. Hadis-i şerifte, (Senin en buyuk duşmanın, seni cepecevre kuşatan nefsindir) buyuruldu. Peygamber efendimiz bir savaştan donunce de, (Kucuk cihaddan buyuk cihada donduk) buyurdu. Eshab-ı kiram, (Ya Resulallah buyuk cihad nedir?) diye sual edince, Peygamber efendimiz, (Nefsle cihaddır) buyurdu. (Deylemi)



Nefsi her zaman aşağılamak gerekir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Nefsini zelil eden, dinini aziz etmiş, nefsini aziz eden de dinini aşağılamış olur.) [Ebu Nuaym]
__________________