Sual: Hasta, namazlarını nasıl kılar?
CEVAP
Hastalık değişiktir. Ayakta duramayan hasta oturarak kılar. Oturamayan da yatarak ima ile kılar.
Hadis-i şerifte, (Hasta, namazını ayakta kılamazsa, oturarak, buna da gucu yetmezse, sırtustu yatarak ima ile kılar) buyuruldu. Âl-i İmrÂn suresinin, (Onlar ayakta iken, otururken, yanları uzerine yatarken Allah’ı zikrederler) mealindeki 191. Âyetindeki zikir, namaz demektir. (Namazı, gucu yeten ayakta kılar, ayakta kılmaktan aciz olan oturarak kılar, bundan da aciz olan, yatarak ima ile kılar) demektir. (Bahr-ur-rÂık)
Ayakları bukememek
Sual: Ayakta namaz kılamayıp, secde de edemeyip, ayaklarını bukemeyende olduğu gibi, bukebilenin de, ayaklarını kıbleye karşı uzatması gerekir mi?
CEVAP
Ayaklarını bukemeyen, kıbleye karşı uzatarak kılar, fakat bukebilen, ayaklarını altına toplar. Kolayına geldiği gibi bağdaş kurarak vey dizlerini dikip kollarını kavuşturarak yahut başka turlu yere oturur. Mazeretsiz kıbleye doğru ayak uzatmak mekruh olur. Bukemeyen icin mekruh olmaz.
Sandalyede namaz
Sual: Belim ve dizim ağrıyor, eğilemiyor ve secde edemiyorum. Ayaklarımı bukemiyorum, namazımı nasıl kılabilirim? Sandalyeye oturup kılabilir miyim?
CEVAP
Ayaklarınızı bukemiyorsanız, yere oturup ayaklarınızı kıbleye doğru uzatarak ima ile kılarsınız. Yere oturamazsanız, kıbleye karşı uzatılmış yatak uzerinde, ayaklarınızı sarkıtmadan oturarak kılarsınız.
Eğer sandalyeye veya koltuğa oturmak gerekiyorsa, o zaman onunuze başka bir sandalye veya sehpa koyarak ayaklarınızı onun ustune koyarsınız, yani ayaklar kıbleye karşı uzatılarak namaz kılınır. Ayaklarını bukebilen buker, kıbleye karşı uzatmaz.
Sual: Ayakta duramayan hasta nasıl namaz kılar?
CEVAP
Ayakta duramayan veya zarar goren, başı donen kimse, farzları da, secde ettiği yerde oturarak kılar. Ruku icin eğilir, secde icin, başını yere koyar. Duvara, direğe, insana dayanarak, biraz ayakta durabilenin, ayakta tekbir alması ve o kadarcık ayakta okuması farzdır. Dayanarak oturmak mumkun iken, yatarak ima caiz olmaz.
Farz kılarken ozursuz, duvara, direğe dayanmak mekruhtur. Bir ozur olursa mekruh olmaz.
Hamile veya hasta, sağ ve soluna sehpa gibi bir şey koyup onlara dayanarak ayağa kalkabilirse oyle kılması gerekir. Bu da mumkundur.
Sual: Hastamızın iyi olana kadar hareket etmeden yatması gerekiyor. Ruku ve secde yapamıyor. Ama ayakta dikilebiliyor. Bu hasta namazlarını nasıl kılmalı?
CEVAP
Ayakta veya oturup ima ile kılar. Bunları da yapamıyorsa yatarak ima ile kılar.
Sual: Ayakta da, oturarak da namazını kılamayan hasta nasıl namaz kılar?
CEVAP
Bir şeye dayanarak veya bir kimsenin tutması ile de, yerde oturamayan hasta, sırt ustu yatarak kılar. Başı altına yastık koyar. Yuzu kıbleye karşı olur. Veya kıbleye karşı sağ veya sol yanı uzerine yatar. Rukû ve secdeleri, başı ile îm eder. Baş ile de îm edemeyen hasta, namazını kazaya bırakır.
Sual: Alnı ile burnunda yara olan veya başka bir hastalık sebebiyle başını yere koyamayan hasta nasıl namaz kılar?
CEVAP
Oturup ima ile namazını kılar. Ruku icin biraz eğilir, secde icin, rukuda eğildiğinden daha cok eğilir.
Sual: Hastanede hastamız var. Ceşitli cihazlar bağlı. Kıbleye tam donemiyor. Ne yapması gerekir? Namaz kılarken, ayaklarını kıbleye karşı uzatmasında mahzur var mıdır?
CEVAP
Kıbleye donemeyen hastanın, kolayına gelen tarafa doğru kılması caiz olur.
Ayaklarını kıbleye uzatır. Dikebilirse, dizlerini dikmesi iyi olur. Başı altına yastık koyar. Yuzu kıbleye karşı olur. Veya kıbleye karşı sağ veya sol yanı uzerine yatar. İma ile kılar. Kolayına hangisi geliyorsa oyle yapar.
Sual: Ayakta fazla duramayan hasta, tekbiri de oturarak mı alır?
CEVAP
Eğer oturunca secde edebiliyorsa, duvara falan dayanarak, biraz ayakta durabilenin, ayakta tekbir alması farzdır. Oturunca secde edemiyorsa, o zaman oturarak tekbir alır.
Sual: Ayakta namaz kılınca idrar veya yel kacıran, oturunca idrarı kacırmazsa, oturarak mı kılar?
CEVAP
Evet.
Sual: Oturamayan hasta, ayakta ima ile mi kılar?
CEVAP
Evet.
Sual: Yatarak ima ile kılarken, sağa veya sol tarafa yatarak da kılabilir mi?
CEVAP
Evet. Sağ tarafa yatmak, sol tarafa yatarak kılmaktan evladır. Sırtustu yatmak da sağa yatıp ima ile kılmaktan evladır.
Sual: Goz ile îm olur mu?
CEVAP
Goz, kaş ve kalb ile îm olmaz. Fetva boyledir. İmam-ı Ebu Yusuf’a gore, başı ile îm edemeyen hastanın gozu ile îm etmesi caizdir. İmam-ı Zufer’e gore ise, kalbi ile de îm caizdir. (Redd-ul-muhtar, Halebî, Tahtavî
Baş ile de îm edemeyen hasta, isterse, imam-ı Ebu Yusuf’un kavline uyup goz ile îm ederek kılabilir.
Sual: Beyin ameliyatı gecirdim. Başımı sağa sola ceviremiyorum. Namazı nasıl kılabilirim?
CEVAP
Başı sallamak sağa sola cevirmek gerekmez. Secde edebiliyorsanız hic mesele yok. Edemiyorsanız, oturarak ima ile kılarsınız.
Sual: Sağlam iken kılınamayan namazlar, hasta iken teyemmumle ve oturup ima ile kaza edilebilir mi?
CEVAP
Evet caizdir. (Redd-ul-muhtar)
Sual: Ayağımda mantar var. Ayakta durunca tazyikten dolayı yaşlık cıkıyor. Abdestimin bozulmaması icin oturarak kılsam caiz olur mu?
CEVAP
Evet oturarak namaz kılmak gerekir. (Hindiyye)
Maliki'yi taklit ederseniz, yaşlık cıkmakla abdestiniz bozulmuş olmaz.
Sual: Yatalak bir hasta, abdest alması veya aldırtması mumkun değilse ne yapar?
CEVAP
Teyemmum eder, namazlarını ima ile kılar. (Merakıl-felah)
Sual: Bir hastalıktan dolayı konuşamaz hÂle gelen namazı nasıl kılar?
CEVAP
Dinimiz, hic kimseye gucunun yetmediğini emretmez. Dilsiz olanlardan veya konuşamayan kimselerden yahut ses telleri kuruyup konuşamayanlardan kıraat farzı sakıt olur [duşer.] (Merakıl-felah)
Demek ki, şuuru yerinde olan bir hasta, her halukÂrda namazını kılması gerekir. Bu da namazın cok onemli bir ibadet olduğunu gostermektedir.
Sual: İyileşmesi mumkun olmayan bir hastalığa yakalanan kimsenin teyemmum edecek durumu olmadığı gibi, bir yardımcısı da yoksa namazını nasıl kılar?
CEVAP
Şuuru yerinde olduğu muddetce butun carelere baş vurup kılmaya calışması gerekir. Yemeğini kim yediriyor, diğer hizmetlerini kim yapıyorsa o teyemmum ettirir. Gerekirse, iki namazı cem edebilir. Yatarak ima ile kılabilir. İma ile de kılamayan namazını kazaya bırakır.
Sual: Kuyruk sokumunda kıl donmesi nedeniyle ameliyat olan bir yakınımız var. Ameliyat yerindeki dikişler acıkta, doktorlar iki hafta su değdirmeyeceksin demişler. Yaranın uzerinde sargı falan yok. Bu hasta gusul abdesti alırken nasıl hareket etmeli. Dikişli yaralı bolgenin uzerini bir bezle ortup sargı gibi yaptıktan sonra bunun uzerini mesh edebilir mi?
CEVAP
Evet edebilir.
Sual: Bir hasta bir ay falan yuz ustu hareket etmeden yatması gerekiyor. Yurumesi dahi yasak, sadece ayakta dikilebiliyor. Fakat ruku ve secde yapamıyor. Bu hasta namazlarını nasıl kılar?
CEVAP
Oturup ima ile kılar. Oturamıyorsa yatarak ima ile kılar.
Sual: Bacağına ameliyatla protez takılan bir hastanın bir ağrısı ve sızısı yok, namazı nasıl kılar?
CEVAP
Ayakta kılamazsa oturarak kılar.
Sual: Beli ağrıyan ve dizlerini bukemeyen namazını nasıl kılar?
CEVAP
Secdeye gidemeyen ve dizlerini bukemeyen yere oturup ayaklarını kıbleye doğru uzatarak îm ile kılar. Yani rukû icin azıcık eğilir, secde icin ondan biraz daha fazla eğilir, boylece îm ile kılınır. Dizlerini bukebilen ayaklarını uzatmaz.
Sual: Ağır hasta namazını nasıl kılar? Namaz uzerinden sÂkıt olmuyor mu?
CEVAP
Aklı başındaysa namaz sÂkıt olmaz. Oturarak veya yatarak kılması lazımdır. Secdeye gidemezse, oturarak rukû icin başını biraz eğer, secde icin biraz daha fazla eğer. Secdeye gidebiliyorsa oturarak kılar. Ayağa bir şeye dayanarak kalkabiliyorsa, yanına sehpa gibi bir şey koyarak ayağa kalkar. Ayakta duramayan oturarak kılar. Oturamayan yatarak kılar. Dinimizde kolaylık var, ama bu herkesin kolayına, işine geleni yapması demek değildir. Ayağa kalkabiliyorsa oturarak kılamaz. Oturarak kılıyorsa îm ile kılamaz.
Hasta olan icin abdest almak zor ise, Maliki’de iki namazı cem edip kılması caiz olur. Bir yakını abdest aldırmazsa ancak o zaman teyemmum edebilir.
Sual: Boynumdan ameliyat olacağım icin başımla ima edemem. Ne yapmam lazım?
CEVAP
Vucudunuz sağlam olduğuna gore, yere oturursunuz. Ruku icin belini biraz eğersin, secde icin de ondan biraz daha fazla eğersin, boynu hareket ettirmemen muhim değil. Selam verirken de sağa sola donmeye ihtiyac yok. Zaten sağa sola donmek farz ve vacip değil sunnettir. Selam vermek vaciptir.
Sual: Oturarak kılarken, rukuya ve secdeye ima ile eğilirken eller nereye konulacak?
CEVAP
Rukuda dizler tutulur, secde icin de eller uyluklara konur. Kıyamda iken de eller bağlanır. Eller bu şekilde konamasa da namaza zararı olmaz.
Sual: Kolumda serum varken teyemmum edilir mi?
CEVAP
Serumun teyemmume zararı olmaz.
Sual: Ameliyata girmeden once, takdim veya tehir edilir mi?
CEVAP
Elbette edilir ve etmek de lazımdır, Hanbeli taklit edilir. Ağızda dolgu varsa Maliki taklit edilir.
Sual: Ozurlu olan Hanefi, ikindiyi kılarken akşam girse, abdesti bozulduğu icin namazı sahih olur mu?
CEVAP
Sahih olmaz. Kaza etmesi gerekir. Ama Maliki’yi taklit ederse, abdesti bozulmuş olmaz.
Sual: Abdest alamayacak kadar hasta olanın, hanımı yardım etmezse, teyemmum mu eder?
CEVAP
Evet. Kadın ile kocasının birbirine abdest aldırması vacip değildir. Birbirine yardım ederek abdest aldırmaları iyi olur. Abdest alamayacak bir kimse, para ile de bir yardımcı bulamazsa, teyemmum eder.
Sual: Bir yakınımızın cinsiyeti belli değil. Boyle kimse namazı, erkek gibi mi, yoksa kadın gibi mi kılar? Cenazesini kim yıkar? Sonradan kadın olan erkeklerin durumu nedir?
CEVAP
Kendisinde hem erkeklik, hem de kadınlık uzvu bulunan veya her ikisi de bulunmayan kimseye Hunsa denir. Her iki uzvu olup da, idrarını hangisinden yapıyorsa, ona gore hukum verilir. Bu, henuz cocuk iken boyledir. Buyuyunce, sakalı cıkar, erkek gibi ihtilam olursa erkek hukmundedir. Goğsu buyur, kadınlık halleri zuhur ederse kadın olduğu anlaşılır.
Eğer erkek veya kadın olduğuna dair hicbir alamet bulunmazsa veya her ikisinden eşit miktarda bulunursa, boyle kimseye Hunsa-i muşkil denir. Hunsa-i muşkil, kadın olma ihtimali duşunulerek ihtiyatlı hareket eder. Namazı kadınlar gibi kılar. Olunce, kadınlar gibi kefenlenmesi iyi olur. Teyemmum ettirilerek defnedilir.
Kadın olduğu zannedilip ameliyatla erkek olduğu meydana cıkan kimse, erkektir. Erkek olduğu zannedilip ameliyat edilince kadın olduğu meydana cıkarsa kadındır. Fakat erkek iken, kadın olmak niyetiyle ameliyat olan, kadın olmaz. (Hidaye, Durer, Hindiyye)
Sual: Dizim oturup kalkarken ağrı yapıyor. Uzerine de oturamıyorum. Ayakta durabiliyorum ama secdede dizimi kıvıramadığım icin ayağımı arkaya doğru uzatıyorum. Mahzuru var mı?
CEVAP
Bir mahzuru olmaz, istediğiniz gibi uzatın. Secde yapabilenin ve ayakta durabilenin ayakta kılması gerekir. Bir şeye dayanarak kalkabilirsiniz, yanınıza tabure veya sehpa koyun oyle kalkın, istediğiniz gibi oturun. Ayağa kalkabiliyorsunuz, oturarak kılamazsınız. Ama gercekten ayağa kalkınca cok ağrı oluyorsa, namaza ayakta başlarsınız, diğer rekatları oturarak kılabilirsiniz.
Sual: Namaz kılamayan hasta, kılamadığı namaz ve tutamadığı oruc yerine fidye verir mi?
CEVAP
Ağır hasta ve cok ihtiyar kimse, namaz kılamazsa, yerine fakire fidye [para] vermez. Ama tutamadığı oruc yerine fidye vermesi lazımdır.
Sual: Hastayım, hanımı uyandıramazsam namazı teyemmumle kılabilir miyim?
CEVAP
Evet.
Sual: Ayağa protezin giyilmesi meşakkatli oluyor. Protezsiz ayakta duramıyorum. Oturarak namaz kılmam caiz mi?
CEVAP
Meşakkatli olunca caiz olur.
Sual: Secde edemeyen, oturup ima ile kılarken, iftitah tekbirini ayakta mı alması gerekir?
CEVAP
Hayır. Secde edemeyen, ayakta durmaz.
Sual: Oturunca ayağa kalkamayan, oturarak mı namaz kılar?
CEVAP
Eğer oturunca secde edebiliyorsa, ayakta tekbir alır, durabildiği kadar ayakta durur, sonra oturup kılar.
Sual: Sağ kaşımda yara var. Secde edince kanıyor. Yalnız alnımın sol tarafını ve burnumu yere koyup secde etmem caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Narkozdan kurtulma esnasında namaz vakti cıkarsa ne yapmalı?
CEVAP
İki namaz cem edilir.
Sual: Tehlike zamanında, namazı oturarak veya ima ile kılmak caiz midir?
CEVAP
Duşman veya yırtıcı hayvan korkusundan veya hastalanıp ayakta duramayan veya camur olup kuru yer bulamayan kimse, namazını ima ile kılar. Daha sonra bunları iade etmesi gerekmez. (Halebi)
Sual: Şizofreni hastasının namaz durumu nasıl olur?
CEVAP
Gayri tabii hareketleri devamlı değilse, sıhhatli iken namazını kılar, kılmadıklarını da kaza eder.
Sual: İki eli veya iki ayağı olmayan kimseye de namaz kılmak farz mıdır?
CEVAP
Evet farzdır. Herkes, gucu nispetinde ibadet eder. Ayakta namaz kılamayan oturarak kılar, oturarak da kılamayan yatarak ima ile kılar. Abdest alamayan teyemmum eder.
Sual: Bir veya birkac ozru olan kimse namazını nasıl kılar?
CEVAP
Ozurlu kimse, Maliki mezhebini taklit ederse iyi olur. Cunku Maliki’de, abdesti bozan başka bir sebep yoksa, devam eden ozur, namaz vakti cıksa da, abdesti bozmaz. Maliki mezhebine gore, ozur sahibi olmak icin, abdesti bozan bir şeyin hastalık sebebi ile bir kere cıkması kÂfidir. Bir namaz vakti icinde devamlı cıkması gerekmez. Namazdan once veya namaz icinde idrar veya yel kacıran yani gelen yeli tutamayan veya yarasından kan irin cıkan veya basuru kanayan yahut başka bir akıntısı olan, abdest ve namazının bozulmaması icin, Maliki mezhebini taklit eder. (M.Erbea)
Sual: Bir vaktin girmesiyle eli veya herhangi bir yeri kanayan bir kimse farzı kılacak kadar bir zamanda kan durmazsa, vaktin sonuna doğru o haliyle vaktin farz namazını kılabiliyorken yatsı vaktinin girmesiyle eli kanayan ve kanaması devam eden bir kimse yatsı namazını ve vitri kılmak icin yatsının son vakti olan imsak vaktine kadar mı beklemesi lazım?
CEVAP
Evet. Ancak Maliki taklit edilirse hemen kılınır, sabaha kadar beklenmez.
Sual: Abdesti hangi miktarda olan kan bozar, tukurukten fazla olursa mı?
CEVAP
Ağızdaki bir yara veya hastalıktan dolayı kan ne kadar cok cıkarsa cıksın Maliki’yi taklit edenin abdestini bozmaz. Hanefi’de ise, elini dişe surunce kan bulaşmışsa kan cıktığı icin abdest bozulur, ama elma ısırınca misvaktaki kurdandaki bozmaz. Tukurunce tukurukten az ise yine bozmaz.
Sual: Arkadaş namaza yeni başlamış. Her namazda yel zorlaması başlıyormuş. Yel kacırdığını hissediyor. Bu durum sadece namaz kılmaya başladığı zaman oluyormuş. Bu sebepten birkac kere abdest alma ihtiyacını hissediyor. Bu kişinin ne yapması lazım?
CEVAP
Bu konuda hadis-i şerif var. Bunu şeytan yapıyormuş. Dubur kısmını ufluyor, insanı şupheye duşuruyormuş. Onun icin Peygamber efendimiz, (Bir ses ve koku duymadıkca abdestiniz bozulmuş olmaz) buyuruyor. Demek ki bu vesvesedir, onem vermemek gerekir. Eğer, gercekten bozuluyorsa, o zaman Maliki mezhebini taklit eder. Maliki’de elde olmadan, tutulamayıp cıkan gaz, abdesti bozmaz.
Sual: Kadın, gunde bir defa gelen akıntı icin, Maliki’yi taklit eder mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Sinuzit ameliyatı olacağım. Burnuma tampon koyacaklar, abdest alırken, namaz kılarken nasıl bir yol izlemeliyim?
CEVAP
Abdestte burnun icini yıkamak farz değil. Yani bir problem yok.
Bayıltıyorlar, ameliyattan uyanınca vakit gecmiş olabilir. Onun icin Hanbeli mezhebini taklit etmek gerekebilir. Diyelim ki oğle vakti ameliyat olacaksanız, ikindiyi de oğle ile birlikte kılarsınız. Sabah ameliyat olacaksanız, oğleyi belki yetiştiremem diyerek ikindi vaktinde ikisini birden kılarsınız.
İkindi namazını kıldıktan sonra ameliyat olursanız, akşamı yatsı vaktinde kılarım dersiniz. İki namazı bir arada kılmaya ayarlarsınız.
Eğer Maliki’yi taklit ediyorsanız, o zaman Hanbeli’yi değil, Maliki’yi taklit ederek iki namazı cem edersiniz. Hastalık halinde Maliki’de de iki namaz cem edilir.
Sual: Abdest almak istiyoruz fakat yuzumuzdeki kesik kanamaya devam ediyor. Bu durumda Maliki’ye uyduğumuzu duşunup abdest almamızda bir mahzur olmaz değil mi?
CEVAP
Evet mahzuru olmaz. Fakat bir yara bandı yapıştırıp abdest almak daha uygun olur. Kan cıkmazsa Maliki’yi bile taklide luzum kalmaz, kan cıkarsa Maliki taklit edilir.
Sual: Bugun oğleye doğru dişimi cektirdim, cektirdikten sonra diş etinde kanamalar devam ediyor. Maliki'yi taklit ediyorum.Oğleyi kacırmamak icin, abdest aldım namazımı kıldım. Ve kanama hÂl devam ediyor. Kıldığım oğle namazının kazasını kılmam gerekir değil mi?
CEVAP
Abdestiniz bile bozulmamıştır. O abdestle ikindiyi de akşamı da kılabilirsiniz. Tabii abdesti bozan başka bir şey olmamışsa. Kanamak Maliki’de abdesti bozmaz. Namazı kaza etmeniz gerekmez.
Sual: Soğuktan el veya dudak yarılıp kanarsa Maliki’yi taklit edenin abdestini bozar mı?
CEVAP
Bozmaz. Semavi sebepler bozmaz, bir mudahale varsa bozar.
Sual: Hastalıkla sık sık kusan, Maliki’yi taklit ederse abdesti bozulmamış mı olur?
CEVAP
Evet.
Sual: Ameliyatla, karnımdan delik acılarak torba bağladılar. Torbadan bazen necaset sızıyor. Maliki’yi taklit caiz mi?
CEVAP
Evet.
Not: Maliki mezhebini taklit ile ilgili geniş bilgi, Mezhep ve Mezhepsizlik maddesinde, Mezhep taklidi rahmettir kısmında var.
Hastanede namaz
Sual: Hastanede, yatağından hic kalkamayan hastanın yatağı uygun değilse, namazını nasıl kılar?
CEVAP
Kıble sağ tarafındaysa sağ tarafa, kıble solundaysa sol tarafa donerek kılar. Kıble ayak yonundeyse, başının altına yastık koyarak, yuzu kıbleye gelecek şekilde ima ile kılar. Başı kıble tarafına geliyorsa veya ara yonlerden bir tarafa doğruysa, donebildiği kadar başını kıbleye donmeye calışır. Sağ tarafa yatmak, sol tarafa yatarak kılmaktan evladır. Sırtustu yatmak da, sağa yatıp ima ile kılmaktan evladır.
Tek Kolu Olmayan
Sual: Tek kolu olmayan, namazda elini nasıl tutar?
CEVAP
İki eli varken yaptığı gibi yapar. Mesela tek elini, yine gobeğin altına koyar.
Hamile kadının namazı
Sual: Hamile kadın, namazlarını oturarak kılabilir mi? Doktor hamileye, (Hareket edersen cocuğun duşer. Hep yatacaksın) dese, cocuğun duşmemesi icin abdest yerine teyemmum etmesi caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir. Namazda ayağa kalkmakta zorlanıyorsa, sağına ve soluna, sehpa koyup, onlara dayanarak kalkabilir. Bu şekilde de ayakta kılamazsa, o zaman oturarak kılabilir. Oturarak kılarken secde edemiyorsa, ima ile kılabilir.
Oturarak namaz kılarken
Sual: Ayakta namaz kılamayan kimsenin, oturarak namaz kılarken ayakları bukme, dizustu veya bağdaş kurma imkÂnı varken kıbleye karşı uzatması caiz midir?
CEVAP
Dizlerini bukemeyen, ayaklarını kıbleye karşı uzatır. Bukebilen ayaklarını toplar kıbleye karşı uzatmaz. Dizustu veya bağdaş kurma imkÂnı varken ayaklarını kıbleye doğru uzatması mekruh olur. Dizustu oturabiliyorsa, secdeye de gitmesi gerekir. Secdeye gidemiyorsa, ima ile kılar.
Mesh zarar verirse
Sual: MÂlikî’yi taklit eden veya etmeyen Hanefî’nin, başına mesh etmesi zarar verir, hastalığını arttırırsa, meshi terk etmesi caiz olur mu?
CEVAP
ŞÃ‚fiî’de başın cok az bir kısmı, mesela bir parmakla bile mesh edilirse farz yerine gelir. Salih ve uzman doktor, (Islak elle başı mesh etmek hastalığını artırır) derse veya kendi tecrubesiyle zarar verdiğini, mesela ağrıyı arttırdığını anlarsa, ŞÃ‚fiî’yi taklit edip başın cok azını mesh etmesi caiz olur.
Akıntıyı durdurmalı
Sual: Ayakta namaz kılınca elde olmadan yel veya idrar kacıran yahut yarası akan kimse, oturunca bu akıntılar olmuyorsa, namazı ayakta kılmayıp, oturarak mı kılar?
CEVAP
Evet, oturup îm ile kılınca, bu ozurler akmayıp kesiliyorsa, îm ile kılmak gerekir, cunku sargıyla, bantla, ilacla veya başka bir yolla akıntıyı durdurmak vacibdir. (S. Ebediyye)
Eğer yukarıda bildirilen ozurlere mani oluyorsa, îm ile kılmak, akıntı devam ederken ayakta kılmaktan daha uygundur. (Halebi)
Akıntısı sadece secde hÂlinde gelen, secdeyi terk eder. Akıntısı sadece ayakta gelen ise, kıyamı terk edip akıntı gelmeyecek şekilde oturup îm ile kılar. Eğer boyle akıntılı durumlarda, MÂlikî mezhebi taklit edilirse, bu ozurlerin hicbiri abdestini bozmaz. O zaman îm ile kılmak gerekmez. Bu bakımdan MÂlikî’yi taklit ederek kılmak iyi olur.
Îm ile kaza etmek
Sual: Sağlamken kılınmayan namazları hastayken teyemmumle ve îm ile kaza etmek caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir, kaza ettikten sonra sıhhati duzelse, tekrar kılması gerekmez. (Durer, Mecmua-i Zuhdiyye)
Îm ile kılarken
Sual: Ayaklarını kıbleye doğru uzatıp, îm ile namaz kılan, imamla yan yana duruyorsa, ayakları imamın ayaklarından ileriye gecmiş oluyor. Bu durumda namazı sahih oluyor mu?
CEVAP
Normal ayakta cemaatle namaz kılarken, ayakların bulunduğu yere itibar edilir. Ayağının topuğu imamın topuğundan ileri olursa o namaz sahih olmaz. Ama îm ile kılarken boyle değildir, o zaman topuklara değil, başın bulunduğu yere itibar edilir. Îm edenin başı, imamın başının gerisinde veya aynı hizada olursa, ayakları imamın ayaklarının ilerisinde olsa da namazı sahih olur. (İbni Abidin)
Secde edemeyen
Sual: Ayakta durabilen, fakat secde edemeyen hasta, namazını nasıl kılar?
CEVAP
Hasta, ayakta durabilse de, secde yapamıyorsa, ayağa kalkması gerekmez, oturarak îm ile kılar. Ayakta da îm ile kılması caizdir. Oturarak îm ile kılmak, ayakta îm ile kılmaktan efdaldir. (Multeka, Mecmua-i Zuhdiyye)
Îm ile namaz
Sual: Îm ile nasıl kılınır?
CEVAP
Îm demek rukû icin biraz eğilmek, secde icin ondan fazla eğilmekle olur. Bedenini eğemeyen, başını eğer. (İslam Ahlakı)
Ayakta duramayan hasta, oturarak kılar, oturamayan hasta, sırtustu yatıp başı ile îm ederek kılar. (S. Ebediyye)
Sırt ustu yatan hastanın başı altına bir şey konarak, yuzu kıbleye getirilir. Dizlerini dikmesi iyi olur. Başı ile îm edemeyenin namazı kazaya bırakması caiz olur. (İslam Ahlakı)
Îm ile kılarken
Sual: Yere secde yapamayan bir hasta, oturup îm ile namaz kılarken ellerini nereye koyar?
CEVAP
Îm ile namaz kılarken, elleri belli şekilde koymak farz olmadığı icin, şaşırmayacak şekilde koyması daha iyi olur. Mesela kıyamda iken ellerini gobeğinin altına bağlar. Rukû icin az eğilince, bağlı ellerini cozup dizleri uzerini tutar. Secde icin azıcık daha eğilir. Ellerini de rukû hÂlindekinden biraz ileri koyabilir. Dizlerinin az ilerisine koyar. Ettehıyyatu okurken ellerini, normal namaz kıldığı gibi uyluklarının ustune koyar.
Oturarak namaz kılmak
Sual: Hamile kadın, son aylarında namaz kılarken, secde yapabiliyor, fakat ayağa kalkması zorlanıyorsa oturarak kılabilir mi?
CEVAP
Hamile veya başka hasta, ayağa kalkmakta zorlanıyorsa, sağ ve sol yanına sehpa, tabure gibi bir şey koyar. Onlara dayanarak ayağa kalkar. Boyle de kalkması zor oluyorsa, o zaman oturarak kılar. Secde yapabildiğine gore, namaza ayakta başlar. Secde de edemiyorsa ayakta başlamaz, oturarak başlar. Secde edebilenin ise ayakta başlaması lazımdır.
Îm ile kılamayan
Sual: Aklı başında, fakat başıyla da îm edemeyecek kadar hasta olanın namazları sakıt olur mu?
CEVAP
Eğer, bu hÂli bir gunden cok devam ederse namazları sakıt olur, yani o namaz farz olmaktan cıkar, kaza etmesi gerekmez.
http://www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=3289
__________________