Mahşer yerinde herkes toplandıktan sonra buyuk mah*keme kurulacak, dunyada yazıcı melekler tarafından tutulan defterler o gun sahiplerine verilecek ve herkes ne yapıp yap*madığını gorecektir. Âhirette hesabın başlaması, sûra ikinci uf*leyişten sonra kabirlerdekilerin tekrar diriltilmesi ve mahşerde toplanmasıyla olacaktır. İslÂm inancına gore, kıyÂmet gununde insanların hesaba cekilmesi belli kayıtlara bağlı olarak yapı*lacaktır.

Kur’Ân’da amel defteri şu şekilde ifade edilmektedir: Her insanın vebalini, kendi nefsine bağladık, her insan kendi yaptıklarına gore muamele gorur. Nitekim kıyamet gunu hesap defterini onunde acılmış bulacaktır (İsra, 17/*13).

Amel Defteri, yazıcı melekler tarafın*dan tutulmakta ve kişinin dunyadaki butun soz, fiil ve niyetleri kayda gecirilmektedir. (Bkz. Kehf, 18/49; İnfitar, 82/10-12) Amel defterinin mahiyeti bilinmemektedir.

O gun insana sorulacak ilk soru imÂnla ilgilidir. İmanı olan insana ise, amelinden soru acılır. “Kimin uzerinde kardeşine karşı ırz veya başka bir şey sebebiyle hak varsa, dinar ve dirhemin bulunmadığı (hesaplaşmanın olacağı) gun gelmez*den once daha burada iken helalleşsin. Aksi takdirde o gun, salih bir ameli varsa, o zulmu nispetinde kendinden alınır. Eğer hasenatı yoksa arkadaşının gunahından alınır, kendisine yuklenir.” (BuhÂrî, Mezalim 10, Rikak 48). “KıyÂmet gunu, hak sahiplerine haklarını mut*la*ka eda edeceksiniz. Oyle ki kabış (boynuzsuz) koyun icin boy*nuzlu koyundan kısas alınacak, taşa (niye bir başka) taş uzeri*ne yuklenip kaldığından, adamın adamı niye yarala*dığından sorulacak” (Muslim, Birr 6).

Kişinin imÂnından sonra amelinden ilk once sorulacağı şey Namazdır. “KıyÂmet gunu, kişi amelleri arasında once namazın hesabını verecek. Bu hesap guzel olursa kurtuluşa erdi demektir. Bu hesap bozuk cıkarsa husrana duştu demektir. Farzda eksik cıkarsa Allah “Bakın, kulumun nafilesi var mı?” buyurur. Boylece farzın eksikleri nafile (namazları) ile tamamlanır. Sonra bu tarzda olmak uzere diğer amelleri hesaptan gecirilir.” (Tirmizî, Salat 305).

Namazdan sonra kul hakkına taalluk eden meseleler*dir. Peygamberimiz cok basit gorduğumuz ‘hurma ve su’dan bile hesaba cekileceğimizi bildiriyor, Cehennem ateşine karşı yarım hurma ile de olsa kendimizi korumamızı istiyor.

Peygamberimiz, kıyÂmet gunu beş şeyden sual edilmedikce kulun ayakları (Rabbin huzurundan) ayrılamayacağını bildir*mekte; Omrunu nerede harcadığından, ne amelde bulun*duğundan, malını nerede kazanıp nereye harcadığından, vucudunu nerede (gencliğini) curuttuğunden, bildiği ile ne derece amel ettiğinden sorulacaktır. (Tirmizî, KıyÂmet 1).

KıyÂmet gunu kul hesap vermek uzere getirilir: Allah TeÂlÂ: “Ben sana kulak, goz, mal ve evlat vermedim mi? Sana hayvanları ve ekimi musahhar kılmadım mı? Seni bunlara baş olmak, onlardan istifade etmek uzere serbest bırakmadım mı? Acaba bu gunku benimle şu karşılaşmamı hic duşundun mu?” diye sorar; Kul da: “Hayır” der, Allah da: “Oyleyse bugun ben de seni unutacağım, tıpkı senin dunyada beni unuttuğun gibi!” buyuracak.(Tirmizî, KıyÂmet 7).

Ehl-i sunnet Âlimlerinin belirttiğine gore; Allah’ın bir kulunu unutması demek, rahmetten, şefÂatten mahrum etmesi de*mektir. “Musluman olduktan sonra iyi olana cahiliyye devrinde yaptıkları sorulmayacaktır. Kotu amel işleyene, hem İslÂm’daki ameli hem de onceki ameli sebebiyle hesap sorulacaktır.” (Muslim, İman 189).

Rasûlullah buyurdu: “Size tesbih, tehlil, takdis, tekbir cek*menizi tavsiye ederim. Bunları parmaklarla sayın. Zira par*maklar (KıyÂmet gunu nelerde kullanıldıklarından) suÂle ma*ruz kalacaklar ve konuşturulacaklardır.” (Tirmizî, Daavat 131). Parmaklar nereler*de kullanıldığından suÂl edileceklerdir. Ellerle tesbih cekmemiz istenmektedir. “Biz hangi nimetlerden sorgulanacağız?” sorusu*na Peygamberimiz: “O, iki karadan ibarettir. Hurma ve su” buyurmuştur. (İbn MÂce, Zuhd 10, 12). (Osman Oral, 100 Soruda Ahiret Hayatı)
__________________