A-SELÂM VE SELÂM SOZCUKLERİ

SelÂm, Cenab-ı Allah’ın 99 guzel isimlerinden biridir. Namazdan sonra:”Allahumme entesselÂm vemin kesselÂm” diyoruz. Yani: “Allah’ım! Sen selÂmsın, selÂmet de sendendir.” diye sesleniyoruz.

Cennetin bir adı da “DÂru’s- SelÂm” (barış ve esenlik) yurdudur. Cenab-ı Allah, En-am:127, Yunus:25 Âyetleri ile kullarını selÂmet yurduna cağırıyor.

Selam sozcukleri:

Gunumuzde kullanılan selÂm sozcukleri şoyle oluyor:

- SelÂm,

-Merhaba,

-Gunaydın,

-Tunaydın,

-İyi gunler,

-El işaretleri,

-Kafa sallamak,

-Haydi goruşuruz,

-Kendine iyi bak….vs.

Bu ve bunun gibi sozcukler gercek selÂm değildir. Selam yerine gecmez.



B-SELÂMIN ANLAMI

SelÂm, karşı tarafa sağlık, iyilik dileklerini sunmaktır. SelÂm, Muslumanların ortak dilidir.

“Es-selÂmu aleykum” demek: Sağlık selamet uzerine ol. Sıkıntılarından kurtul, kaza-beladan emin ol. SelÂmet icinde yaşa. Allah seni selÂmete, esenliğe kavuştursun” diye dua etmektir.

Karşı taraf da: “Ve aleykum selÂm” diye selamı aldığında selÂm verene aynı duayı yapmış olur. Yani selÂm, Muslumanlar arası guzel bir dualaşmadır.

Meşhur Kadı İyaz, selÂmın “muhafaza” manasına geldiğini ifade ile şoyle der: Es- selÂmu aleyke (Allah’ın muhafazası ve korunması senin uzerine olsun) demektir. SelÂm verilene: “Cenab-ı Allah yÂr ve yardımcın olsun” diye dua etmektir.

SelÂm alıp verdikten sonra “Merhaba” denilir ki, selÂmı alanlar, gelene: “Bizden sana zarar gelmez, rahat ol” diye guven vermiş olurlar.



C-SELÂMIN ŞEKLİ

Sunnet uzerine olan selÂm. “Es-selÂmu aleykum”dur. Kendisine selÂm verilen de “Ve aleykums-selÂm” der, selÂmı alır.

Daha guzeli ile selÂma karşılık:”Ve aleykum selÂm ve rahmetullahi ve bereketuh” denilir.

Genel olarak şoyle selam verilir:

- SelÂmun aleykum.

-Es- selÂmun aleykum.

SelÂm getirene “Aleyke ve aleyhi’s- selÂm” denir.

Mektupta selÂm yazana:”Ve aleyke’s- selÂm” denir.

Oluye selÂm:”Aleyke’s- selÂm” diye verilir.

Kabristanda selÂm:”Es- selÂmu ya ehle’l-kubur” denir.

İcinde insan olmayan bir yere girildiğinde:” Es- selÂmu aleyn ve al ibÂdillahissalihın” diye selÂm verilir. (Omer Nasuhi BİLMEN, Buyuk İslam İlmihali:485)

Kadın kadına:”Esselamu aleykim” diye selÂm verilir.

Erkek erkeğe “Es- SelÂmu aleykum” der.

Peygamber (sav)’e: “EsselÂtu Ves selÂmu aleyke ya Rasulallah” diye selÂm gonderilir.

Peygamber Efendimiz İslam’a davet mektuplarında “SelÂm hidayete tabi olanlara” diye selÂm yazmıştır.

Başka dinden olana İslam selÂmı verilmez. Ona “selÂm” denir veya merhaba, gunaydın gibi şeyler soylenir.

Başka dinden olan veya inancsız:”SelÂmun aleykum” dese bile ona İslam selÂmı verilmez “ve aleyke” denir. (Muslim selÂm:8)

Yahudiler el işareti ile selÂm verir. Eğilmek Mecusilerin selÂmıdır. Gunaydın şeklindeki selÂm, İslam’dan onceki Arapların selÂmıdır. Araplar “sabahın hayrolsun” “gunun aydın olsun” diye selam verirlerdi.

Başkalarına benzememek icin elle, başla, eğilerek selÂm verilmez ve alınmaz. Peygamberimiz:”Bir kavme benzeyen onlardandır” buyurmuşlardır.

Bir hadislerinde de selÂm alıp verirken eğilmeyi yasaklamıştır. Bir gun Peygamber (as)’a bir kişi:

-Birine rastlayınca hurmeten selÂm icin eğilmeli midir? diye sorar. Peygamber (as) ona:

-Hayır! Der.

O kişi tekrar sorar:

-Musafaha da mı yapılmaz?

Peygamber (as) Ona:

-“Elbette bunu yapar” diye cevap verir. (İ.Canan Hadis Ans:9/422)

Ayrıca bir yere gelip selÂm veren icin ayağa kalkılmaz ve kalkılması istenmez. Bu konuda Peygamberimiz:”Kim insanların kendisi icin ayağa kalkıp, saygı gostermelerini isterse, ateşteki yerini hazırlasın” buyurur. (Buyuk Hadis Ans:4/7733)

Bir yerden ayrılırken, geri geri gidilerek saygı gosterip, selÂmlanmaz. Bu cahiliye Âdetidir. İslam inancı ile bağdaşmaz.

SelÂm verenin selÂmını alanlar, selÂmı aldıktan sonra “Merhaba” der. Bu bir rahatlatmadır. “Rahat ol! Bizden sana zarar gelmez” demektir. Peygamber aleyhisselÂm boyle yapmıştır. “Merhaba” demek Peygamber (as)’ın sunnetidir.



D-SELÂMIN DİNİ YONU

Kur’an’da 37. Ayette “SelÂm”,” SelÂmet” kelimeleri zikredilmiştir.

Cenab-ı Allah 12 defa muminleri selÂmlamıştır.

Boyle olunca, selÂm vermek, selÂm almak Canab-ı Allah’ın emridir. Peygamber (sav) bu emri yerine getirdiği icin de sunnettir.

Cenab-ı Allah Kur’an’da şoyle buyurur:

-“Bir selÂm ile selÂmlandığınız zaman, sizde ondan daha guzeli ile selÂmlayın; yahut aynı ile karşılık verin…” -Nisa:86

Cennette muminlerin selÂmlaşacağı bildirilerek:

“Onlar cennette boş bir soz işitmez. “SelÂm” sozunu işitirler” _Meryem:62

-Neml:59’da Cenab-ı Allah mumin kullarına selÂm veriyor.

-Saffat:181’de Peyberlere selÂm veriyor.

-Cennette meleklerin muminlere selÂm vereceği bildirilerek:”Melekler yanlarına gelir:”Sabrettiklerinizden dolayı size selÂm olsun!” derler” _Rad:23-24

Hud:69’da Melekler İbrahim (as)’a selÂm vermiştir.

Cenab-ı Allah Adem (as) vasıtasıyla nasıl selÂm verileceğini, nasıl alınacağını oğretmiştir.

Peygamberimiz (as) şoyle buyurur:

-“Cenab-ı Allah Adem’i yaratınca Ona:

-Şu meleklere selÂm ver” dedi.

Adem:

-Es-selÂmu aleykum” dedi.

Melekler:

-Es-selÂmu aleyke verahmetullah” diyerek selÂmı aldı.” -Buhari, Enbiya:1

Din alimlerince selÂm vermek, verilen selÂmı almak dini bir vecibedir.

Dinen selÂm vermek sunnet, (Kur’an’da emredildiği icin vacip diyenlerde vardır) almak farzdır. Topluluk halinde farz-ı kifaye olur. Bir kişi verse, bir kişi alsa sorumlu olunmaz.

SelÂm gonderenin selÂmını almak vaciptir.

Eğer verilen selÂm alınmazsa, veren selÂmı verdiği gibi geri alır. “Aleykum selÂm” der.

İnsanlardan ayrılırken de selÂm vermek sunnet, verilen selÂmı almak (farz veya) vaciptir.



E-SELÂMIN ONEMİ

Muslumanlığın guzel nişanelerinden biri de selÂmlaşmadır. SelÂm, her dinde her toplumda vardır ama bizdeki kadar guzel, bizdeki kadar etkili değildir.

İnancımıza gore selÂm, muslumanın musluman uzerinde bir hakkıdır. Muslumanın musluman kardeşi uzerinde 5 hakkı vardır.

1- Uygun olan davetine icabet etmek,

2- Oğut ve nasihat isterse, oğut vermek,

3- Aksırınca “Şukur elhamdulillah” derse “Yerhamukellah” demek,

4- Hasta olursa ziyaret etmek, olurse cenazesini defnetmek,

5- Karşılaştığında selÂm vermek.

Kur’an’da selÂm verenin iyiliğine şehÂdet edileceği bildirilmiştir. (Nisa:94) “Size selÂm Verne mu’min değilsin demeyin!” buyurulur.

Peygamber (as) şoyle buyurur:

-“Biriniz kardeşi ile karşılaştığı zaman Ona selÂm versin. Eğer aralarında bir taş yahut duvar veya ağac girip engel olurda sonra onunla yine buluşursa, tekrar selÂmlaşsın.” -Buyuk Hadis Kul:4/7682

Dinimiz selÂmlaşmaya o kadar onem vermiştir ki, kavuşunca selÂmlaşılacaktır. Ayrılırken de selÂm verilecektir. Peygamber (as): “Bir topluluktan ayrılan selÂm versin, oyle ayrılsın” buyurmuştur.

Toplumumuzda selÂm vermeyen icin “selÂm bile vermedi” selÂmı almayan icinde “selÂm bile almadı” denir, kınanır. Demek oluyor ki selÂm, bazı şeylerin olcusudur.

İnsanımızın bugun toplum ilişkileri cok zayıf, hatta felc. Altlı-ustlu oturan, karşı karşıya oturanların bile ilişkileri istenildiği gibi değil. Değil aclığından tokluğundan, cenazesinden bile haberi olmuyor.

İyi olmayan ilişkilerin duzelmesi icin toplumumuz Allah’ın selÂmının vereceği sıcaklığa, muhabbete ihtiyacı vardır. Diyebilirim ki, bugunun insanı bir selÂmlık ilgiye muhtac.

SelÂm vermek, karşı tarafa itibar etmek, değer vermek demektir.

SelÂm, iyi niyet ifadesidir.

SelÂm asla kucumsenmemeli, hafife alınmamalıdır. SelÂm korkuyu giderir, guven sağlar. Allah’ın selÂmı diğer selÂm şekilleri gibi değildir. Verildiği zaman dikkat ceker ve ilgiyi uyandırır.

Yusuf İslam, musluman olmadan biri O’na “Es-selÂmu aleykum” der selÂm verir. Yusuf İslam, anlayamaz. Yakın birine “Bu ne demek?” diye sorar, O da bu şekilde selÂmın manasını anlatır. Ondan sonra Yusuf İslam, İslam’a ilgi duymaya başlar. Araştırır ve musluman olur. Şereflendiği İslam’ı da ad olarak benimser.

SelÂmı vermek de duadır, almakta duadır. Yani selÂmlaşan insanlar birbirine dua etmiş olurlar. Denilebilir ki selÂm, duadır, ibadettir. SelÂm, vereni de alanı da rahatlatır. İnsanları birbirine yakınlaştırır. Kırgınlıkları, dargınlıkları bir anda kesip atar. Aradaki kini, duşmanlığı ve buz dağlarını eritir, yok eder.

Bundan başka selÂmlaşmanın bir cok faydaları vardır.

SelÂm sadece tanıdığına verilmez. Tanıdık olsun, olmasın herkese verilir. O zaman tanışma, kaynaşma kolaylaşır. İşler daha kolay gorulur. SelÂm verenle alan arasında guven hasıl olur, arada ilgi artar.

Ayrıca selÂm, Cenab-ı Allah’ın rızasını kazanmaya vesile olur. Cunku selÂm veren ve alan Allah’ın emrini yerine getirmiş, Peygamber işi işlenmiş olur.

Araştırmacı Yazar
Mustafa OSELMİŞ
__________________