Kurban, kurbanda kesilir

Sual: Adak denilince her zaman kesilebiliyor da, kurban denilince niye bayramdan başka gunde kesilmiyor? Bu koyunu Şaban ayında keseceğim diyenin Şaban ayında mı kesmesi gerekir?
CEVAP
Hayır, Şaban ayında kesmesi gerekmez; ama kurban denilirse kurban bayramında kesmesi gerekir. Cunku İbni Abidin hazretleri buyuruyor ki:
Kurban, dinimizin bildirdiği ozel bir vakitte kesilen hayvanın adıdır, onda vakti kaldırmak soz konusu olmaz. O hÂlde (Şu hayvanı kurban edeceğim) diye adadığı takdirde, onu o vakitte, yani bayram gunu kesmesi gerekir. Yoksa adağını yerine getirmiş olmaz; cunku kurban kesim gunleri gectikten sonra, artık ona kurban denilemez. Kurban vakti cıktıktan sonra onu canlı olarak bir fakire tasadduk eder; ama bunun aksine, falan vakitte [mesela Şaban ayında] bir koyun kesilmesini adasa, vakti zikretmesi gecersizdir. İstediği ayda kesebilir.

Bundan dolayı Hanefi Âlimleri, adakta yer ve zamanın tayinini gecersiz saymışlardır. [Mesela Cuma gunu Sultanahmet’teki bir fakire bir altın sadaka vereceğim dese, başka gun başka yerdeki fakire bir altın verebilir.] Ama kurban bunun aksinedir; cunku vakit, kurbanın mefhumundan bir parcadır. O zaman kurbanda vakte itibar etmek gerekir.]

Biri bir hedy kurbanı adasa, durum farklı olur. Hedy, Harem-i şerifte kesilmek uzere gonderilen kurbanın ismidir. Kurban ise, bayram gunlerinde kesilen hayvanın ismidir. Eğer hedy Harem-i şerifte kesilmezse hedy ismi; kurban, bayram gunlerinde kesilmezse, kesilen o hayvanda kurban ismi bulunmamış olur; cunku fakihler demiştir ki, bu kimsenin bu adaktan kurtulması icin onu ancak haremde kesmesi ve tasadduk etmesi gerekir.

Eğer bir kimse Mekke’nin fakirlerine verilmek uzere bir miktar para adamış olsa, o kimse Mekke fakirlerinden başkasına da onu tasadduk edebilir. Hedy, kurbanı Mekke’ye hediye edilen, orada kesilip tasadduk edilen hayvana denilir. O zaman yer, bunun mefhumunun bir parcası olmuş olur. Zamanın kurbanın bir parcası olması gibi. Hedy olarak adadığı bir hayvanı Mekke dışında kesip tasadduk etse, adadığını yerine getirmiş olmaz.

Mekke’de para sadaka vermeyi adamak bunun aksinedir; cunku yer, para mefhumunun bir parcası değildir. İster Mekke'de tasadduk etsin, ister başka yerde. Hedy bunun aksinedir. Harem-i şerifte kesilmesi gerekir. Kurban denilince de hayvanı kurban kesmek gerekir. (Redd-ul-muhtar)

Gecen yılın kurbanı
Sual: Bir ineğe ortak olan yedi kişinin bir kısmı o yılın kurbanına, bir kısmı da gecen yılın kesmediği kurbanına niyet etse, kestikleri kurban sahih olur mu? Bir kısmının gecen yıla ait kestikleri bilinmezse ne olur, bilinirse ne olur? Adak hayvanı yedi kişilik kurbana dahil edilebilir mi?
CEVAP
İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
Biri aynı yılın kurbanını, diğerleri ise, gecmiş yılların kurbanını murat etseler, aynı yılın kurbanını irade edenin kurbanı caiz, diğerlerininki bÂtıldır. Cunku diğer ortaklarınki nafile olur. Bu kurbanın etinin tamamını tasadduk etmeleri gerekir. Cunku onun hissesi de hayvanın etine dahildir. Haniye'de de boyle bildirilmiştir. (Redd-ul muhtar)

Yukarıdaki durum, gecmiş yılların kurbanı olduğu bilindiğine gore boyledir. Bilinmezse, gecen yılın kurbanına niyet edenler, oğrendikleri zaman tevbe ederler. Gecmiş yıllarda kesmedikleri kurbanlarının bedelini bir veya birkac fakire altın olarak verirler.

Adak hayvanı yedi kişilik kurbana ortak edilebilir.

KAYNAK
__________________