BİR FRANSIZ’IN HÂTIRALARINDATURKMENLER



Tarih, 19. asrın ortaları..

Şehir halkı akın akın İranlılara esir duşen Turkmenler’in îdam cezÂsını seyretmek uzere yollara dokulmuştu. Turkmenler tam bir soğukkanlılık ve yaratılışlarından gelen bir heybet icinde goz kırpmadan olume gittiler. İclerinde gucu kuvveti yerinde olanlar, yaraları dolayısıyla yuruyemeyen arkadaşlarını omuzlarında taşıyorlardı.

Turkmenler’i kurşuna dizecek infaz mangası o kadar uzakta vaziyet almıştı ki, atışları hedefe isÂbet etmiyor, mermiler oteye beriye duşuyordu. Askerleri orada bulunan ve hÂdiseyi uzuntu ve ıstırapla seyreden Avrupalı subaylar, Harbiye NÂzırına -ki emirleri veren ve cezÂnın infÂzına nezÂret eden oydu- boyle bir vahşetin medenî bir ulkenin ahlÂk olculerine sığmayacağını soylediler. Subayların ricaları ve ısrarları uzerine mesafe kısaltıldı. Epeyce suren infaz esnÂsında hicbir Turkmen’in şikÂyet ettiği ve ağlayıp sızladığı, bağırıp cağırdığı gorulmedi. Bağları iki uc kurşunla parcalanan birkac esir, duvardan aşağı inerek ateş edenlere doğru yuruduler. Sukûnet ve vakar icinde tufeklerin karşısına dikildiler ve telaşsızca olumun bir an once canlarını almasını beklediler.

Îdamlar sona erdikten sonra halk cesetlerin ustune atılarak hÂl ihtilÂc hÂlinde olan ve kasılıp duran vucutları kamaları ile paramparca ettiler. (Henri De Com Liboeuf)
__________________