10 Nisan 2019'da tarihte ilk kez bir kara deliğin fotoğrafı cekilmiş ve bu olay 'astrofizikte donum noktası' olarak nitelendirilmişti. Bilim dunyasında buyuk ses getiren bu gelişmenin 1. yıl donumune oldukca az bir zaman kaldı. İlk fotoğrafın uzerinden gecen 1 yılda bilim insanları daha net gorseller elde etmek icin calışmalarını surdururken bircok onemli calışma literature eklendi.
Olay Ufku Teleskobu (EHT) ile elde edilen goruntu, uzay araştırmalarında yeni bir donemin başlangıcı olarak goruluyor. Yayınlanan yeni calışmalar, daha net goruntuler icin umut veriyor. Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden bir ekibin yayınladığı araştırma, bu calışmalardan ilki olarak goruluyor.
[h=2]İlk kara delik fotoğrafındaki halka yapısı, calışmanın başlangıc noktası oldu:[/h]
M87 adlı galaksinin merkezindeki kara delikten elde edilen goruntuyu inceleyen araştırmacılar, goruntudeki halkanın Genel Gorelilik Teorisi'nin ongorduğu uzere daha kucuk halka yapıları icerdiğini one suruyorlar. Olay Ufku Teleskobu'ndan gelen goruntunun bu detayları icermediğini belirten araştırmacılar, kara delik hakkında bilgi edinmek icin bu yapıların kritik rolde olduğunu ifade ediyorlar.
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden Michael Johnson, “Kara deliğin goruntusu, aslında ic ice gecmiş bir halka serisi iceriyor” ifadeleriyle bahsettikleri yapıyı acıkladı. Bu yapının gorselde yer almamasıyla Johnson'a gore gorsel kalitesiyle ilgiliydi.

Kara deliğin cevresinde 'olay ufku' adı verilen bir sınır bulunur ve bu sınırda cekim etkisi oldukca fazladır. Araştırmalara gore cekim kuvvetinin buyukluğu, fotonları bu bolgeye cekmek ve sıkıştırmak icin yeterli seviyede. Dolayısıyla cekim kuvveti, kara delik etrafında gorulur bir halka oluşturur. Bu halkanın foton yoğunluğunun diğer bolgelere gore daha fazla olması, diğer bolgelerin 'golgede kalmış gibi' gorunmesine neden olur. Golge durumunu yukarıdaki gorselden de inceleyebilirsiniz. Tum bu mekanizmayı calışmalarına konu edinen ekip, aşağıdan izleyebileceğiniz videoyu yayınlayarak bizlerin durumu daha detaylı şekilde gormesini sağladı.
Araştırmacılara gore bahsi gecen foton halkası, kara delik hakkında boyutu, şekli, acısal momentumu gibi karakteristik bilgiler iceriyor ve bu bilgilere ulaşılması durumunda kara delikler cok daha yakından tanınabilir.
Illinois Universitesi'nden fizik yuksek lisans oğrencisi George Wong, calışma icin "Farklı alanlarda calışan uzmanları bir araya getirmek, foton halkalarının teorik kısmıyla 'Gozlemle neyi anlamak mumkun?' sorusunu birbirine bağlamamızı sağladı" diyor. Daha net kara delik gorseli icin bir yazılım geliştiren Wong, simule edilmiş kara delik fotoğraflarında hesaplanandan daha yuksek cozunurluk değerleri elde etmeyi başardı. Bu, daha net kara delik fotoğrafları icin oldukca onemli bir gelişme olarak karşımıza cıkıyor.

İleri Araştırma Enstitusu'nden Daniel Kapec, yeni calışmalarla birlikte onumuzdeki yıllarda bircok ilerlemenin mumkun olacağını ifade ediyor. Teori ve deney arasındaki hızlı yakınlaşmanın araştırmacılar icin oldukca faydalı olduğunu belirten Kapec, elde edilen kara delik fotoğrafının Einstein'ın Genel Gorelilik Teorisi'yle yapılan tahminlere benzediğini soyleyip bu teorinin daha geniş tahminlerini gozlemleme fırsatının doğabileceğinin altını ciziyor.