Cin’in Wuhan eyaletinde başlayan ve 2020’nin ilk gunlerinden bu yana dunya capında pek cok ulkeye yayılan Corona virusu, dunya ekonomisini alt ust etti. Apple, Samsung, Microsoft, Google, Facebook ve daha pek cok teknoloji devi, salgından zaten ekonomik olarak etkilendiler. Nitekim ozellikle akıllı telefon, aksesuar ve bilgisayar gibi fiziksel urun sunan şirketlerin işi iyiden iyiye zora girdi.
Corona virusu hakkında ana akım medyanın odaklandığı negatif haberler dışında, eğer gerekli onlemler alınırsa panik yapmanın bir anlamı olmadığını belirtmemiz gerek. Şu ana kadar dunya capında tespit edilen 120 bin hastanın 65 bini iyileşti. Viruse dair etkilerin kaynağı virusun kendisi değil, buyuk oranda yarattığı panik ortamı ve haklı endişeler. Şimdi gelin teknoloji şirketlerinin Corona virusunden nasıl etkilendiğini ve bizi nelerin beklediğini yakından gorelim.
[h=2]#1 Microsoft:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi? [/h] İki Microsoft calışanına COVID-19 teşhisi koyuldu. Microsoft Surface gibi fiziksel urunlerin tedariği ve satışı konusunda aksaklıklar yaşanabileceği soylendi. [h=3]Nasıl onlem alındı?[/h] Salgına rastlanan bolgelerdeki calışanların onemli bir kısmı evlerine gonderildi. Bu calışanların odemelerine devam edilecek.
[h=2]#2 Twitter:[/h]
Twitter’ın fiziksel bir urun ya da hizmeti bulunmadığı icin doğrudan etkilenmediğini ve sadece onlemler alındığını soylemek mumkun. Calışanların mecbur kalmadıkca yapacakları tum seyahatlere kısıtlama getirildi. Salgın bolgelerindeki 5000 bin calışan evine gonderildi. [h=2]#3 Amazon:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi?[/h] Amazon’daki satıcıların onemli bir kısmı maske ve dezenfektan urunlerinde fahiş fiyat politikaları uyguladı. ABD, Seatle’daki bir calışanda eski tip Corona virusu olan SARS tespit edildi, karantina alındı. [h=3]Hangi onlemler alındı?[/h] Amazon uzerinden satılan ve Corona virusunu tedavi ettiği soylenen 1 milyondan fazla urun siteden kaldırıldı. Maske ve dezenfektan gibi medikal alan urunlerinde fahiş fiyat artışı gorulduğu muddetce hepsi silindi. Satıcıları ise Amazon’dan uzaklaştırıldı. [h=2]#4 Facebook:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi?[/h] Şirketin geleneksel olarak her yıl duzenlediği, dunyanın dort bir yanından geliştiricilerin katıldığı F8 konferansı iptal edildi. Mart ayında gercekleşmesi planlanan 4000 kişilik Facebook Kuresel Pazarlama Zirvesi (Facebook Marketing) etkinliği iptal edildi. Yurt dışında buyuk ilgi goren Oculus VR sanal gerceklik gozluğunun uretimi ertelenmek uzere. ABD’deki bir kurumsal calışanda COVİD-19 testi pozitif cıktı. [h=3]Hangi onlemler alındı?[/h] Dunya Sağlık Orgutu tarafından verilen reklamlardan ucret alınmamaya başlandı. Corona virusu tedavisine ilişkin sahte reklamlar engellendi. Calışanların Cin’e seyahat etmeleri kısıtlandı. Salgının gorulduğu bolgelerdeki tum calışanlara evden calışma talimatı verildi. Evden calışamayanların ucretlerinden kesinti yapılmayacak. [h=2]#5 Google:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi?[/h] Şirketin fiziksel uretim ve dağıtım ağı diğer şirketlere kıyasla oldukca dar. Bu nedenle Corona virusu, Google’ın uretim, tedarik ve dağıtım ağlarına şimdilik ciddi bir şekilde etki etmedi. Koklu etkinliklerin pek coğu ertelendi ya da iptal edildi. İsvicre’nin başkenti Zurih’teki bir calışanda COVID-19 testi pozitif cıktı. [h=3]Hangi onlemler alındı?[/h] Geleneksel Google I/O etkinliği iptal edildi, daha sonra 12-14 Mayıs tarihlerine ertelendiği acılandı. I/O, Google’ın en kalabalık ve koklu etkinliklerinden birisi ve dunyanın dort bir yanından katılımcı ABD’ye gidiyor. Gectiğimiz 30 bin kişinin katıldığı bulut teknolojisi konulu konferans Cloud Next iptal edildi. Sadece internetten duzenlenecek. İnternet gazeteciliği icin duzenlenen Google News Initiative etkinliği Nisan ayına ertelendi. Play Store'daki Corona virusu ile ilişkili uygulamalar kaldırılmaya başlandı. Salgının gorulduğu bolgelerde yer alan ofislerdeki calışanlar mumkunse evden calışmaya yonlendirildi. Cin, Hong Kong ve Tayvan’daki butun Google ofisleri ikinci bir duyuruya kadar kapatıldı. Diğer ulkelerdeki calışanların Cin ve Hong Kong’a seyahat etmeleri yasaklandı. Evden calışabilen personellere odeme yapmaya devam edilecek. [h=2]#6 Samsung:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi?[/h] Guney Kore'deki bir Samsung akıllı telefon fabrikası kapatıldı. Samsung Galaxy S20 modelleri istenilen satış rakamlarına ulaşamadı. Şirket neden olarka Corona virusu salgınını gosterdi. Akıllı telefon dışında şirketin hafıza birimlerini urettiği Cin fabrikası kapatıldı. [h=3] Hangi onlemler alındı?[/h] Guney Kore'deki akıllı telefon uretimi Vietnam'a taşındı. Samsung, donanım tedariği icin diğer ureticilerle anlaşma ve diğer ulkelere fabrikalar acma yoluna başvurdu. Cin, Hong Kong ve Tayvan'daki mağazalar ikinci bir duyuruya kadar kapatıldı. [h=2]#6 Huawei:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi?[/h] Şirketin ABD'de yediği ticari yasakların bir benzeri, Corona virusu nedeniyle etkisini globale taşıdı. Zira seyahat sınırlamaları nedeniyle ticari yasak goruşmeleri de askıya alındı. Şirketin akıllı telefon satışları ciddi olcude azaldı, azalmaya devam edeceği soyleniyor. [h=3]Hangi onlemler alındı?[/h] Akıllı telefon uretimi ve tedariğindeki sorunlar icin farklı cozumler aranıyor. Alibaba, Baidu, Tencent gibi onemli Cinli şirketlerle ortaklaşa Corona virusune karşı bilimsel calışmalar başlatıldı. Tedavi ve aşı yontemleri icin laboratuvarlar kuruldu. Şirketin bulut teknolojisi ve yapay zeka birimleri Corona virusunu tespit edebilen kamera sistemleri uzerinde calışmaya başladı. Dunyanın farklı yerlerinden geliştiricilerin katıldığı HDC Cloud etkinliği iptal edildi. Virusle savaşta kullanılması adına haberleşme sistemleri icin 5G baz istasyonları inşa edildi. [h=2]#7 Xiaomi:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi?[/h] Hava temizleyicisi, televizyon ve daha pek cok ev gereci uretiminde aksaklıklar yaşandı. Amiral gemisi Xiaomi Mi 10 ve Mi 10 Pro'nun lansmanı basın onunde gercekleştirilemedi. Xiaomi tarafından uretilen medikal maske yok sattı. 2020'nin ilk ceyreğinde akıllı telefon uretimi ve satışında duşuş yaşanacağı acıklandı. [h=3]Hangi onlemler alındı?[/h] Redmi Note 9 lansmanı iptal edilip 12 Mart'ta internette duzenlenmesine karar verildi. Mi 10 ve Mi 10 Pro lansmanı internet uzerinden yapıldı. Xiaomi CEO'su lansmana maske ile cıkmıştı. Cin'den sonra en cok vakanın gorulduğu İtalya'ya maske yardımı yapıldı. Cin'deki tum resmi Xiaomi mağazaları ikinci bir duyuruya kadar kapatıldı. Kurumsal calışanlar evlerine gonderildi. [h=2] #8 Apple:[/h]
[h=3]Nasıl etkilendi?[/h] iPhone uretiminin aksayacağı, stok sorunlarının yaşanabileceği acıklandı. Bu durumun Apple gelirlerini duşureceği de belirtildi. Apple icin en buyuk iPhone ureticisi Foxconn, Cin’deki tum uretimini Mart 2020 sonuna kadar askıya aldı. Apple, Cin dışındaki ureticilere ağırlık verdi. En cok iPhone satışlarına sahip bolgelerden birisi olan New York’ta, perakende mağazalarındaki iPhone 11 stokları tukendi. Ciddi hasar alan iPhone’ların tamiratı icin gereken parca tedariğinde sorunlar yaşanmaya başladı. İrlanda’daki bir kurumsal calışanda COVİD-19 testi pozitif cıktı. [h=3]Hangi onlemler alındı?[/h] Cin’deki tum kurumsal Apple ofisleri ve 42 mağaza ikinci bir duyuruya kadar kapatıldı. iPhone başta olmak uzere Cin’den sipariş edilen diğer tum parcalar icin alternatif ulke ve şirketlere yoneldi. Apple CEO'su Tim Cook 1 Mart'ta Corona virusunun kontrol altında olduğunu acıklayarak yatırımcılara mesaj verdi. Calışanların İtalya, Guney Kore ve Cin’e seyahat etmeleri yasaklandı. Bu ulkelerdeki ofislerde dezenfekte calışmaları başlatıldı. App Store'daki Corona virusu ile ilişkili uygulamalara kısıtlama getirildi. iPhone kullanıcılarına Corona virusune karşı telefonlarını nasıl temizleyebilecekleri acıklandı. [h=2]Teknoloji sektorundeki genel durum:[/h]
Yukarıdaki listede yer almayan pek cok onemli şirketin doğrudan ya da dolaylı yoldan etkilendiğini soylemek mumkun. Orneğin elektrikli otomobil ureticisi Tesla, salgın başlamadan once Cin’in Şangay eyaletinde fabrika acmıştı, salgından dolayı fabrika ikinci bir duyuruya kadar kapatıldı.
Listede adını ayrıca geciremediğimiz bazı onemli şirketler de var. Tuketiciler olarak bu şirketlerin adını duymasak da Huawei, Apple ve Samsung'un en buyuk ortakları olduğunu soyleyebiliriz. iPhone donanımlarının bir araya getirildiği Foxconn; Apple Samsung ve Huawei icin donanım ureten TSMC; işlemci ureticileri Qualcomm, MediaTek, Intel, AMD, Nvidia... Butun bu şirketlerin uretim merkezleri ağırlıklı olarak Cin ve Asya'da bulunuyor. Onlar uretemeyince buyuk şirketlerin dev markaları işlevini giderek yitiriyor.

Teknoloji sektorundeki ozellikle fiziksel urun sunan tuketici elektroniği alanındaki şirketlerin, yukarıda bahsettiğimiz nedenlerden dolayı sağlam birer darbe yediklerini net olarak gorebiliyoruz. Gelir kaynakları internet uzerinden olan şirketlerde ise sadece geniş kapsamlı onlemler alındığı goze carpıyor. Ancak butun şirketleri etkileyen en onemli detay ise yılın en buyuk teknoloji fuar ve etkinliklerinin iptal edilmesi.
Soz konusu MWC ve Google I/O gibi etkinlikler, belki doğrudan tuketici olarak bizi ilgilendirmiyor. Ancak bu tarz etkinliklerde duyurulan teknolojiler ve tanıtılan cihazlar hayatımıza kısa surede giriyor. Ozellikle 2000’li yılların ortalarından bu yana teknoloji şirketleri, bu tarz etkinliklere gore yıllık planlarını yapıyorlar. 2020’de yaşanan iptal ve ertelemeler, alışık olduğumuz coğu şeyi kokunden değiştirebilir. Bunun sonuclarını gormek icin de beklemek gerekecek.
Corona virusunun teknoloji dunyasında yaratacağı ekonomik etkiler hakkında konuşmak icin de beklememiz gerekiyor. Şirketler, şimdilik 2020'nin ilk 3 ayını kapsayan dilim icin oldukca umutsuz. Bir başka deyişle teknoloji dunyasında paranın dengesi değişecek biri gorunuyor, ancak bu konuda onumuzdeki aylarda yayınlanacak raporları beklemek gerekiyor.
[h=2]Corona virusu nedeniyle iptal edilen global etkinlikler:[/h] Mobil Dunya Kongresi 2020 (Mobile World Congress 2020, MWC 2020): İptal edildi. Facebook F8 Konferansı: İptal edildi. Facebook Marketing Summit: İnternetten yapılacak. Cenevre Otomobil Fuarı: İptal edildi. Adobe Summit: İnternetten yapılacak. Google I/O Geliştiriciler Konferansı: 12-14 Mayıs 2020'ye ertelendi. Nvidia GPU Technology Conference: İnternetten yapılacak. Game Developers Conference (Oyun Geliştiricileri Konferansı): Belirsiz bir tarihe ertelendi. 2020 South by Southwest (SXSW 2020): İptal edildi.