Sabah kalkıp kendinize o gun “Bugun cok calışkan olacağım, butun işleri halledeceğim, 600 soru cozeceğim” gibi sozler verdiğiniz, sonra da iş gercekten calışmaya geldiğinde işlerin istediğiniz gibi gitmediğini gorduğunuz olmuştur. Calışmanız bir nedenden dolayı bolunur, surekli olarak dikkatinizi bolen şeyler ortaya cıkar ve gun sonunda istediğiniz kadar ilerleyemediğinizi gorursunuz.
Bunun sonucu olarak da utanc duygusu baş gosterebilir. Yaptığınız işte daha iyisini yapabileceğinizi ancak yapmadığınızı duşunursunuz. Gunu kafanızda değerlendirdiğinizde neler yapmanız ve neler yapmamanız gerektiğini ele alırsınız En sonunda da hedefinizi gercekleştiremeyeceğinizi duşunebilirsiniz. Bunun adı uretkenlik utancıdır.
[h=2]Uretkenlik utanıcının iki etmeni vardır:[/h]
Uretkenlik utancının iki etmeninden ilki, asla yaptığınız şeyin size yetmemesidir. Kac saat calışırsanız calışın ya da kac farklı şey yaparsanız yapın, her zaman icin biraz utanc hissedersiniz. Ne yaparsanız yapın yeterli gelmez.
İkinci neden ise “uretken olmayan” şeyler yaptığınız icin hissettiğiniz utanc duygusudur. Zamanınızı uretim odaklı olmayan şeylere ayırdığınızda hissettiğiniz duygu budur. Bu illa mesai saatleri icerisinde başka bir şeyle ilgilenmek değildir. Orneğin bir oğrenci film izlerken de bu hisse kapılabilir.
Ne yazık ki ulkemizde, hatta dunya genelinde iş yerlerinin buyuk kısmı da bu psikolojiyi destekler. Calışanların işle ilgili tutkulu olması ve daha fazla calışması ilerlemenin tek yolu olarak gosterilir. Bazı firmalar calışanlarının tuvalette gecirdiği sureyi bile kontrol eder.
[h=2]Utanc, motivasyon kaynağı değildir[/h]
Uretkenlik utancı aslında boş vakitlerin keyfini elinizden alırken motivasyonunuzun da korelmesine neden olur. Daha da kotusu bu his, gundelik olarak motivasyon sağlama konusunda oldukca yetersiz.
Utanc konusunu kendi tecrubelerinize gore de değerlendirirseniz, en sonunda bu hissin hicbir şekilde uretkenliğinizi arttırmadığını, daha fazla odaklanmanızı sağlamadığını ve sizi daha mutlu bir insan haline getirmediğini goreceksiniz.
Gercekte uretkenlik utancı bir sarmaldır. Utandığınız icin motivasyonunuz duşer, kendinizi yetersiz hissedersiniz. Bu nedenle daha az uretken olursunuz. Haliyle utancınız artar. Bu donguyu bir noktada kıramazsanız etkileri oldukca ağır olabilir.
[h=2]Uretkenlik utancının 3 ana nedeni (ve ustesinden gelme yolları)[/h] [h=2]Neden 1: Değerinizi başarılarınıza gore belirliyorsunuz[/h]
Uretkenlik utancının en temel nedenlerinden biri, muhtemelen de en populer nedeni başarılarınızın değerinizi belirlediği inancıdır. İstediklerinizi yapamadığınızda kendinizi değersiz hissedersiniz. Ne yazık ki hayatta her şeyin yolunda gittiği gunlerin sayısı oldukca azdır, bu yuzden de sık sık kişiler sıkıntı cekerler.
Bu sorunun ustesinden gelmek icin ilk yapabileceğimiz şey, kendi değerimiz ile uretkenliğimizi ayırmaktır. En iyi universitelerden birini kazanamamak ya da işyerinde terfiyi alamamak kimseyi daha az değerli, daha onemsiz birisi haline getirmez. İnsanlar kartvizitleri ile oğrenilir, kişilikleri ile tanınırlar. Sizi değerli olan kim olduğunuzdur, ne yaptığınız değil.
Kaldı ki gercekte her zaman icin yapılabilecek daha fazla şey vardır. Schindler’in listesinde Oscar Schindler, “Şu arabaya binmeseydim daha cok insan kurtarabilirdim” der. Sonuc olarak her zaman icin yaptığımızdan fazlasının mumkun olduğunu duşunmemiz normaldir.
Kişisel olarak “yeterli” bulduğunuz noktayı belirleyin. İlk olarak bu noktayı belirledikten sonra kendinizi değerlendirebilirsiniz. Zaman ve uretkenlik kontrol uygulamalarından yardım alabilirsiniz.
[h=2]Neden 2: Hedefleriniz hic gercekci değil[/h]
Bir diğer neden ise insanların kendilerine gercekci olmayan hedefler koymasıdır. Hedefler koymak motivasyon acısından iyidir ancak gercekci oldukları surece. Hedefleriniz cok buyuk olduğunda ise o hedefe ulaşamadığınız her an kendinizi yetersiz hissedersiniz.
Hedeflerin guzel yanı, size ulaşmak istediğiniz bir nokta sunmasıdır. Kotu yanı ise genelde bir hedef koyarken bir surec planlanmamasıdır. Hedefe ulaşma sureci gozden kacırılır, bu nedenle de son ana kadar kişiler başarısız olduklarını duşunur.
Bu noktada yapmanız gereken şey ise bazı sorulara cevap vermektir. Boylece bu sorunu aşabilirsiniz. Ne başarmak istiyorsunuz? Oraya nasıl ulaşacaksınız? Bunu neden istiyorsunuz? Bu soruları cevaplamak hedefe ulaşmayı kolaylaştıracak ve hedefe ulaşma surecinin de farkına varmanızı sağlayacaktır.
Hedef belirlemek icin SMART yontemini kullanabilirsiniz. Yani hedefiniz;
Spesific: Spesifik Measurable: Olculebilir Achievable: Ulaşılabilir Relevant: İlgili Time-Bound: Zaman Sınırlı, olursa daha net ve daha değerlendirmesi kolay olacaktır.
[h=2]Neden 3: Herkesin sizden iyi olduğunu duşunuyorsunuz[/h]
İnsanlar surekli olarak bir şeyleri birbirleri ile karşılaştırırlar. Buna kendileri de dahildir ve kendilerini de başkaları ile kıyaslarlar. Kazanılan okullar, yapılan işler, arabalar... İnsanlar kıyaslama yapmaya bayılır.
Etrafımızdaki insanlara bakıp surekli olarak sayıları ya da gorunen başarıları karşılaştırırsak, başkalarının bizden daha iyi olduğunu, bizim akranlarımız kadar iyi işler yapamadığımızı duşunmemiz normaldir. Zira insanlar kendilerinde kusur bulmak istedikleri zaman bulacaklardır.
İlerlemenin kendisini, hedeften onemli tutun. Adımlarınızı bir takvimden takip edin. Yani kendi başarı golunuzu damlaya damlaya oluşturun. Sprint yarışları ile maraton yarışları farklıdır, ne başarmak istiyorsanız ona gore ilerleme kaydedin.


Zamanınızı olumlu şekilde yonetmenize yardımcı olabilecek uygulamalar var, onlardan edinin. Bu uygulamalar sayesinde gerektiğinde odağınızı da arttırabilirsiniz, orneğin dikkatinizi dağıtan sosyal medya uygulamalarını belli saatler arasında devre dışı bırakabilirsiniz.
Uretkenlik utanc dongusunden cıkın. Dunya uzerindeki hic kimse %100 uretkenliğe ulaşamaz. Bunu anladığınızda utanc dongusune de gerek olmadığını anlayacaksınız. Kendinize gercekci hedefler koyarsanız, daha fazlasını başarabilirsiniz.