Artık herkes icin fazlasıyla sıradan bir arac olan klavyelerde, aslında gorundukleri kadar basit olmayan bazı sembollere rastlarız. Bilgisayarlarımızdaki gibi fiziksel, akıllı telefonlarımızdaki gibi dokunmatik klavyelerde bu semboller coğu dil ve kultur icin aynı amaclarla kullanılıyor. Ancak bugun nerede ve nasıl kullanıldıklarından ziyade, klavyedeki sembollerin gercek anlamlarına değiniyoruz.
Dunya capında ortak bir dil olan emojiler gibi, soz konusu sembollerin de kokeni aslında bilgisayarlardan da oncesine dayanıyor. Orneğin e-posta adreslerimizde bulunan "@" sembolu, insanların hayatına internetten de bilgisayarlardan da once girmişti. Gelin yaygın olarak kullanılan sembollerin anlamlarına birlikte bakalım.
[h=2]Klavyedeki sık kullanılan semboller:[/h] Ve işareti (&) Kesme işareti (‘) Yıldız işareti (*) Her biri işareti (@) Kısa cizgi (-) Dolar işareti ($) Unlem işareti (!) Sayı işareti (#) Tırnak işareti (“) Eğik cizgi (/) [h=2]Ve işareti (&) : [/h]
(&) işareti aslında Latince kokenli bir sembol ve tarihi oldukca eskiye dayanıyor. Turkce'de “ve” anlamına gelen İngilizce'de “and” kelimesini sembolize eden bu ifadenin Latince'deki karşılığı ise “and per se and" olduğu duşunuluyor. Turkce ve İngilizce'de ise bunun karşılığı aslında sadece "ve" değil, "kendi kendine" gibi anlamları bulunuyor.
İc ice gecmiş iki S harfine benzeyen sembol, onundeki ve arkasındaki iki kelimeyi birbirine bağlar ve Latin yazımının başladığı tarihten beri kullanılır. Yani M.O. 500'lu yıllardan bu yana... Bugun de kulturlendik. Neyse devam edelim.
[h=2]Kesme işareti (‘):[/h]
Kesme işareti, tırnak işareti olarak bildiğimiz (‘) sembolu. Dilimizde coğunlukla ozel isimden sonra gelen ekleri ve rakamdan sonra gelen ekleri ayırmak icin kullanılan kesme işareti, İngilizce ve diğer dillerde kısaltmalar icin de sıkca kullanılır. Mesela “I do not” cumlesini kısaltmak icin kullanarak “I don ’t” cumlesini oluşturabilirsiniz.
Aynı şekilde coğul ve iyelik eki olarak da kullanılıyor İngilizcede: 5 ’s ya da Jill ’s gibi. Kesme işareti aynı zaman matematikte bolme işlemini de sembolize eder. Ayrıca HTML kodlarında da sıkca kullanılan bir semboldur. Genel kanı kesme işaretinin yazının bulunduğu donemden bu yana farklı amaclarla kullanıldığı yonunde.
[h=2]Yıldız işareti (*):[/h]
Tahmin etmek icin Einstein olmaya gerek yok, bu sembol de ismini ve goruntusunu, asında cıplak gozle gorulebilen yıldızlardan alıyor. Bunun nedeni eski gokbilimcilerin ve matematikcilerin, gokyuzunu yalnızca cıplak gozle gorebilmeleridir. Cıplak gozle gordukleri yıldızlara buyuk değer veren eski bilim insanları, yıldız işaretini ilk olarak matematikte carpma işlemini sembolize etmesi icin kullanmışlardır.
Yazı alanında girdiği zaman da yıldız işareti aynı onemini surdurmuş ve duzeltmeler, uyarılar, onemli noktalara dikkat cekme gibi amaclarla kullanılmıştır. Gokyuzunde bir yıldız gorduğunuz zaman heyecanlandığınız gibi herhangi bir yazıda da (*) sembolunu gorduğunuzde de heyecanlanmalısınız cunku orada mutlaka onemli bir şey var demektir.
[h=2]Her biri işareti (@):[/h]
Elektronik cağın en buyuk nimetlerinden e-postaları yıllardır kullanıyoruz, ancak @ sembolunun gecmişi cooook daha eskiye dayanıyor. Bu sembol, İngilizce “each” yani “her biri” anlamına geliyor. İnternet oncesi donemde, ozellikle perakende satıcıların sıkca kullandığı bir işaretti.
Bizim kulturumuzde cok yeri yoktu ancak ozellikle batı ulkelerinde bir tabelada hÂl "5 dolar @ 3 dergi” gibi bir yazı gorebilirsiniz. Bu da aslında soz konusu 3 derginin her birinin 5 dolar fiyata sahip olduğunu ifade ediyor. Yani dergilerin toplam fiyatı aslında 15 dolar. Tabii yurt dışına dergi değil de başka şeyler alacaksanız, bu sembolun anlamını bilmemek cebinizden fazla para cıkmasına neden olabilir.
[h=2]Kısa cizgi (-):[/h]
Klavyemizdeki en sık ve farklı alanlarda kullanılan sembollerden biri olan kısa cizgi ya da tire sembolu, Orta Cağ ’da kullanılmaya başlandı. Aslında Turkce'de olduğu gibi Latince'de de tire olarak biliniyor. Gunumuzde de pek cok yerde aynı isimle kullanılıyor.
Tire sembolu modern Orta Avrupa ’da yerini eğik cizgiye bıraktıktan sonra, 18. yuzyıl'da İngiltere'de sayısal aralıkları ifade etmek icin kullanıldı. Orneğin saatlerden ya da tarihlerden konuşacak olursak, bugun Turkiye'de de coğu yerde kullanıldığı gibi 09.00 - 15.00 ya da 15 - 18 Mart gibi orneklerden soz edebiliyoruz. Fazla onemli değil, ancak yine de bir yerlerde bulunsun diyeceğimiz bilgilerlee devam ediyoruz.
[h=2]Dolar işareti ($):[/h]
Dunya piyasalarında en yoğun kullanılan para birimlerinden biridir dolar, bilirsiniz. Kanada ve Avustralya gibi farklı ulkelerin kendilerine ait dolarları olsa da "dolar" denilince ve "dolar işareti" gorunce, aklımıza ilk gelen Amerikan Doları ’dır. Yaygın olarak kullanılan bu sembol ise diğer ulkelerin değil, sadece Amerikan dolarının semboludur.
Tarihi kokenine baktığımızda ilk kullanımın 1800 ’lu yılların başlarına kadar uzandığını goruyoruz. O donemlerde ise İngiliz kolonilerinin ele gecirdiği Kuzey Amerika'da, İspanyolların para birimi Peso kullanılıyordu. Gunun birinde bağımsızlık kazanmak isteyen Amerikalılar ise kendi para birimlerini Peso'dan esinlenerek kurdular. Peso'nun kısaltması olan PS ic ice gecti ve bugun bildiğimiz dolar sembolu meydana geldi. Eminiz ki bu bilgiyi bugun pek cok ABD'li bile bilmiyordur.
[h=2]Unlem işareti (!):[/h]
Pek cok sembol gibi unlem işaretinin de kokeni Latincedir. Latince, coşkulu sevinc yaşamak anlamına gelen IO kelimesinden geiyor. Rivayetlerden birine gore IO kelimesindeki "O" harfi ici dolu olarak I harfinin altına eklendi ve yazı dilinde alandan tasarruf edildi.
Diğer bir rivayete gore "O" harfi olmadan yamuk bir "I" harfi ile yazılmaya başlandı ve zaman icinde evrimleşerek IO kelimesi bugunku sembol halini adlı. Unlem işareti zaman icinde kendi başına bir anlam kazanarak gunumuze kadar kullanılmaya devam etti.
[h=2]Sayı işareti ya da sosyal medyadaki karşılığı ile hastag (#):[/h]
Halk arasında daha cok "kare" olarak bilinen bu sembol, sayı işareti ya da "karma" gibi isimler de alıyor. Sembolun kokeni de diğer coğu sembolde olduğu gibi Birleşik Krallık. Dergi ve gazete gibi sureli yayınlarda bu sembol, ilgili yayının sayısını ifade ediyor (Orn: #35, yani 35. sayı gibi). Ayrıca ağırlık birimi olarak pound kullanılan bolgelerde sayı sonuna getiriliyor (Orn: 35#, yani 35 pound gibi).
Matematikte ve programlama dillerinde de kullanılan (#) sembolu, gunumuzde artık Twitter ve diğer sosyal medya platformlarındaki hashtagleri sembolize ediyor. Tarihi ise kesme işareti gibi belirsizlikler icerisinde. Kısaca bu sembolu de icat edenler İngilizler değil ancak dunyaya yayan dil İngilizce.
[h=2]Tırnak işareti (“) : [/h]
Tırnak işareti, gunumuzde bir metin icerisinde başkasına ait olan bir sozu belirtmek icin kullanılıyor. Ancak kokeni, Avrupa ve ABD'deki zaman ifadelerinin yazımına kadar dayanıyor. Orneğin 9" kullanımı 9 inclik uzunluğu belirtiyor. Zaman dilimlerindeki kullanımı ise 10" yani 10 saniye anlamına geliyor. Buradan cıkan sembol, zamanda soz alıntılarıyla da Turkce gibi cok farklı Latince kokenli alfabelerdeki yerini aldı.
[h=2]Eğik cizgi (/) :[/h]
Ortacağ ’da kullanılan, Latince virgula ve tire olarak isimlendirilen iki sembolden turediği duşunuluyor. Esas kullanım şeklini ve adını alması 18. yuzyıl İngilteresinde oldu (Arkadaş bu İngilizler de ne kadar sembol varsa... Neyse devam).
Sonraki donemlerde de İngilizce konuşulan tum ulkelere yayıldığını soyleyebilir. Gunumuzde internet sitelerinin uzantılarının detaylarını ayırmak icin en sık kullanılan sembol. Farklı şekillerde gorunen turleri olsa da, temel olarak klavyede gorduğunuz şekil (/) en yaygın kullanımdır. Eğik cizgi ayrıca tarih ayırmakta; 19/02/1950, hız belirtmekte; 150 km/sa, bolme anlamında; 1/4 kullanılıyor.

Bilgisayar, telefon ve tablet klavyelerimizde gorduğumuz, eski donem gulen yuz emojilerimizin vazgecilmezleri, sıkca kullandığımız semboller, anlamları ve hikayeleri bu şekilde. Pek coğunun kokeni Latinceden geldiği icin Latin alfabesi kullanılan dillerde zaten bilinen bu semboller, dunyanın globalleşmesiyle birlikte diğer alfabe turunu kullanan dillerde de yerleşmiştir ve gunumuzde insanların ortak dillerinden biri haline geldiler.