Eski cağlardan kalma fırcakuyruklu farelerin yuvalarından alınan DNA'lara uygulanan yeni nesil DNA dizileme yontemi, dunyamızın ekolojik gecmişini anlamada anahtar olabilir. Bu yuvalar bitki malzemesi, bocek parcaları, kemik, dışkı ve idrardan oluşuyor. Ecology and Evolution dergisinde yayınlanan yeni calışma, fare yuvalarını inceleyerek, insan kaynaklı iklim değişikliğine bitkilerin verdiği tepkileri gozlemleyebileceğinizi gosteriyor.
Amerikan Doğal Tarih Muzesi'nden Michael Tessler, kemirgenlerin oluşturduğu yığınların paleoekoloji acısından cok guclu araclar olduğunu soyluyor. Tessler, bu aracın kullanım alanını genişleterek Amerika kıtasında yaşamın 1.000, 10.000, hatta 30.000 yıl once neye benzediğine ve sonrasında nasıl değiştiğine dair daha buyuk bir fotoğraf elde etmenin yollarını aradıklarını soyledi.
[h=2]Soyu tukenmiş canlılar tespit edilebildi[/h]
Fırca kuyruklu fareler, kuru mağaralarda ve catlaklarda bitkisel malzemeleri kullanarak yuva yapan gececil bir kemirgen. Bu kemirgenlerin yapışkan ve yoğun idrarı, yuvaların katı bir kutle halinde birleşmelerini sağlıyor.
Bu sayede yuvalar on binlerce yıl boyunca bozulmadan kalabiliyor, hatta bazı yuvaların tarihi gec buzul cağına kadar gidiyor. Boceklerin, kemiklerin ve diğer malzemelerin de yer aldığı bu bitki yonunden zengin yuvalar Kuzey Amerika'nın kurak bolgelerinde bulunuyor.
Bu kemirgenlerin toplayıcılık menzili kısa olduğu icin, yuvalarının iceriği malzemenin toplandığı zamanlardaki yerel cevreye ve gecmişteki iklime ilişkin onemli veriler sunuyor. 1960'tan bu yana, Kuzey Amerika'nın batısında 2 binden fazla fırca kuyruklu fare yuvası fosil icerikleri icin analiz edildi ve arşivlendi.
[h=2]Yeni teknik henuz mukemmel değil[/h]
Fare yuvalarının cok iyi korunması nedeniyle antik DNA'ların cıkarılarak analiz edilebildiğini belirten bilim insanları, bu sayede son 27 bin yılda Arjantin'de soyu tukenmiş bir yer tembel hayvanının, California'da iri boynuzlu koyunun ve papillom virusuyle enfekte olan fırca kuyruklu farelerin tespit edilebildiğine dikkat cekiyor. Fare yuvalarının yoğun dağılımı sayesinde butun yoredeki genetik profilin elde edilme şansı yakalandığına dikkat ceken araştırmacılar, oncelikle bu tabakalardaki verileri daha iyi analiz etmeye başlamaları gerektiğinin de altını ciziyor.
Araştırmacılar bu calışma kapsamında, 300 ila 48 bin yaşındaki 25 fırca kuyruklu fare yuvasındaki kadim DNA'ları analiz ettiler. Ornekler, ABD'nin Idaho eyaletinden ve Meksika'nın Baja California eyaletinden alındı. Bilim insanları, DNA'ları karşılaştırmak icin iki yeni nesil DNA dizileme yontemini kullandılar.
Bu iki yeni teknikten biri olan 'amplikon', her ornekte aynı geni dizerken diğeri 'av tufeği' DNA parcalarını rastgele secerek diziyor. Araştırmacılar calışmaları icin ikinci yontemi tercih etti. Yuvalardan elde edilen DNA'ların coğunluğu mikrobik ancak yuzde 20 ila 40 arasındaki ornekler 'okaryot', yani hucreleri cekirdeğe sahip organizmalardan oluşuyordu. Bunlar arasında cimenler, camlar, ardıclar, papatyalar, guller, bocekler ve mantarlar da yer alıyordu. Yine az miktarda da olsa virus izine de rastlandı.

Butun bunlara rağmen, kesin sonuclar elde etmek icin buyuk bir ilerleme kaydedilmesi gerekiyor. Bunun başında da, araştırmacıların bir organizmanın dizilimlerini eşleştirebilmek icin guclu bir veritabanına duydukları ihtiyac yer alıyor. Eğer o organizma icin veri yoksa, araştırmacılar ya en yakın eşleşmeyi yakalıyor ya da hic eşleşme yakalayamıyor.