Ne zaman Ezan okunmaya başlandı ?

Muslumanlara namaz Mekke doneminin 9. yılında farz kılındığı halde onlar namazlarını ezan okumadan kılıyorlardı. Cunku Mekke`de zayıftılar; orada guclu olan, toplumda hatta Allah`ın evi KÂbe`de egemen olan muşrik duzendi. Bu yuzden muslumanlar kendi yonetimlerinde olmayan ve gucsuz oldukları bir yerde acıkca ezan okumakla yukumlu tutulmamışlardı.

Hicretin 1. yılında namaza davet nasıl yapıldı ?

Medine`ye hicretin birinci yılında birbirlerini "es-salÂh es-salÂh (namaza namaza)" veya "es-salÂtu cÂmlatun (namaz toplayıcıdır, namaz icin toplanın)" şeklinde namaza davet ederlerdi. Ancak bu şekildeki bir cağrı yeterli olmuyor, uzakta oturanlar bu sesi duymadıkları icin namaza yetişemiyorlar ve bu yuzden de İslÂm cemÂatinin biraraya gelmesinde zorluklar oluyordu. Peygamber efendimiz (s.a.s.) sahÂbelerini toplayarak namaza cağırmak icin nasıl bir yontem kullanmak gerektiğini kendileriyle istişÃ‚re etti. SahÂbîler bircok teklif getirdiler:

- Can calalım ya Resulullah.

- O hıristiyanların adetidir, olmaz.

- Boru calalım.

- O yahudilerin adetidir, olmaz.

- O zaman ateş yakalım ya Resulullah.

- O da mecusilerin adetidir, bu da olmaz.

Bayrak dikme teklifi de uygun gorulmeyince muslumanlar ortak bir karara varamadı ve toplantı sona erdi. Abdullah b. Zeyd de diğer sahÂbiler gibi uzuntuyle evine dondu ve yattı. AbdullÂh şoyle anlatır:

"Ben de uzuntulu olarak yatmıştım. Uyku ile uyanıklık arasında iken uzerinde yeşil elbisesi olan biri yanıma geldi, bir duvÂrın uzerinde durdu.



Elinde bir can vardı. Aramızda şu konuşma gecti:

- Onu bana satar mısın?

- Onu ne yapacaksın?

- Namaz icin calarız.

- Ben sana bu konuyla ilgili daha hayırlı bir şey versem olmaz mı?

- Olur, dedim. Hemen kıbleye karşı durdu ve okumaya başladı:

"Allahu Ekber, Allahu Ekber

Allahu Ekber, Allahu Ekber

Eşhedu en Lailahe illallah,

Eşhedu en Lailahe illallah

Eşhedu enne Muhammeden

Resûlullah Eşhedu enne Muhammeden

Rasûlullah Hayyaala`s-salÂh, Hayyaala`s-salÂh Hayyaala`l-felÂh, Hayyaala`l-felÂh Allahu Ekber, Allahu Ekber

La ilahe illallah "

Sabahleyin Abdullah b. Zeyd gece gorduğu ruyayı Resulullah`a anlattı.


Aynı gece onunla birlikte bircok sahÂbe de benzer ruyalÂr gorduklerini anlattılar. Oğretilen ezanda değişiklik yoktu. Hz. Omer de aynı ruyayı gorenler arasındaydı. Hz. Peygamber (s.a.s.) her birini dinledikten sonra Zeyd`e donerek, "Gorduğunu BilÂl`e anlat (oğret) ezanı BilÂl okusun; onun sesi seninkinden gurdur" buyurdu. Namaz vakti gelince Bilal Medine`nin en yuksek yerine cıkarak gur sesiyle İslÂm`ın ilk ezanını okudu.

Namaz vakitlerini bildirmek icin okunan ezanın ne şekilde olduğu Kur`an-ı Kerîm`de bildirilmemiş, ancak Hz. Peygamber (s.a.s.)`e vahiyle bildirilmiş ve onun kelimeleri bizzat Cebrail (a.s.) tarafından oğretilmiştir. Şu Âyet-i kerimeler ezanın Allah`tan geldiğini gosterir:

"Siz namaza cağırdığınız zaman onlar o cağrıyı eğlence ve alay konusu yapıyorlardı" (el-MÂide, 5/58).

"Ey muminler, cuma gunu namaz icin cağrıldığınız zaman hemen Allah`ın zikrine koşun " (el-Cum`Â, 62/9).



Bu ayet-i kerimelerde gecen "cağrıldığınız zaman" ifadesindeki "nidÂ" kelimesi ezanı kasdetmektedir.

__________________