2019 yılında ve 2020 ’nin başlarında buyuk yangın haberleri peş peşe geldi. Endonezya ’da, Amazon ormanlarında, kutup bolgesinde, Avustralya ’da buyuk yangınlar yaşanmıştı. Ulkemizde de geride bıraktığımız yaz ayları buyuk yangınlarla gecmişti.
Bu devasa yangınlar, doğal guzellikleri yok etmekle kalmadı; cevre icin oldukca buyuk bir tehdit olan karbondioksit salınımını da oldukca artırdı. Yangınlar, cevreye sarılması oldukca guc bir yara actı.
[h=2]Yangınlar kontrolden cıktı:[/h]
Yukarıda yer alan cizelge, yangınlardan kaynaklı olan karbondioksit salınımını gosteriyor. 2019 yılına kadar bu salınım azalmıştı ancak gecen yıl dramatik şekilde arttı. Salınım seviyesi, 2000 ’lerin zirvesini zorladı.
Orman yangınlarından kaynaklanan karbon salınımı, gecen yıl %26 artış gosterdi. Boylece 2002 yılından bu yana en buyuk salınım gercekleşmiş oldu. Genel olarak bakıldığındaysa kuresel salınım duşuş eğilimindeydi.
[h=2]İnsan eliyle olan karbon salınımı artıyor:[/h]
Yangınlardan kaynaklanan karbon salınımı azalsa da insan eliyle gercekleştirilen karbon salınımı gittikce artış gosteriyor. Orman yangınlarından dolayı toplamda 7,8 milyar ton karbon salınımı gercekleşti. Fosil yakıtlardan dolayı gercekleşen karbon salınımıysa bu rakamın neredeyse 5 katı oldu.
Yangınlardan kaynaklanan salınım, son iki yıldan daha yuksek olsa da ortalamayı cok da aşmadı. Copernicus ’tan Mark Parrington, bu yılki salınımın ortalama seviyede olduğunu soylerken beklenmedik olcekte ve beklenmedik yerlerde yangınlar olduğunu da sozlerine ekledi. Kuresel ısınmanın yangınlar uzerinde etkili olduğu noktasında bilim insanları hemfikir.
Avustralya ’da her yıl yangınlar cıksa da bu yılın başındaki buyuk yangın, daha once gorulmemiş ve beklenmedik seviyedeydi. Araştırmacı Rebecca Buchholz, genelde yangınların etkisinin birkac yılda buyuyen ağaclarla ortadan kaldırıldığını soylerken 2019 yılındaki yangın icin bu surenin uzayabileceğini belirtiyor.
Yangınların genel sorunu cok yoğun ve guclu olarak başlayıp cok hızlı yayılmalarıydı. Ote yandan esas cevre felaketini getiren şey, kuresel olcekteki calışmalara rağmen yapay karbon salınımı gibi duruyor. Yangınlarda ortaya cıkan karbon salınımı ise şu şekilde:
Avustralya: 409,7 milyon ton Kutup yangını: 182 milyon ton Amazon yangını: 392 milyon ton Endonezya yangını: 360 milyon ton