Yeni bir araştırmada, Dunya ’dan 500 milyon ışık yılı uzaklıktaki bir galakside bulunan bir kaynaktan Dunya ’ya 16 gunluk donguler halinde sinyaller gonderildiği belirlendi. Bilim insanları, bu sinyaller aracılığıyla hızlı radyo patlamalarının (FRB) kaynağını bulmak konusunda onemli bir adım atabilirler.
Hızlı radyo patlamaları, evrenin gizemleri konusunda bilim insanlarını cezbeden en onemli olayların başında geliyor. İlk hızlı radyo patlaması 2007 yılında keşfedildi. 2007 yılındaki keşfi gercekleştiren bilim insanları, hızlı radyo patlamalarının tam olarak ne olduğundan emin olamadılar. Hızlı radyo patlamalar, bir defa veya birbirini tekrarlayan şekilde olabiliyorlar.
Tekrarlanan hızlı radyo patlamaları, şimdiye kadar birbirleri ile uyumsuz ve rastgele gorunuyordu. Ancak Kanada ’da bulunan Hidrojen Yoğunluk Haritalama Deneyi Hızlı Radyo Patlama Projesi ’nden (CHIME/ FRB) bilim insanları, gecen yıl duzenli olarak tekrarlanan bir hızlı radyo patlaması sinyali tespit ettiler.Belli periyotta tekrarlanan hızlı radyo patlaması sinyaline FRB 180916.J0158 + 65 ismi verildi.

CHIME/FRB ’den bilim insanları, Eylul 2018 ile Ekim 2019 arasında British Columbia ’daki CHIME radyo teleskobunu kullanarak tekrarlanan bir hızlı radyo patlaması sinyali keşfettiler. Calışmanın ilk doneminde 4 gunluk periyotlarla Dunya ’ya ulaşan sinyallerin, daha sonra 26 gunluk periyotlarla Dunya ’ya ulaşmaya başladığı gozlendi. Sinyaller uzerinde yapılan calışma aslında 16 gunluk aralıklarla Dunya ’ya ulaştığını ortaya cıkardı.
Araştırmacılar, FRB sinyali hakkındaki calışmalarının sonuclarını arXiv ’de yayınladılar. Yayınlanan makalede, tespit edilen sinyalin periyodik olarak Dunya ’ya ulaşan ilk FRB sinyali olduğu belirtildi. Araştırmacılar, “Tekrar eden bir FRB kaynağından 16.35 gunluk periyodikliğin bulunması bu nesnenin doğası icin onemli bir ipucudur” acıklamasını yaptılar.
Bilim insanları 16 gunluk periyotlarla tekrarlanan sinyali Dunya ’dan 500 milyon ışık yılı uzaktaki SDSS J015800.28 + 654253.0 isimli bir galaksiye kadar takip edebildiler. 500 milyon ışık yılı cok uzak bir mesafe gibi gorulebilir. Ancak bu mesafe FRB sinyalleri acısından, tespit edilen en yakın mesafedir.

FRB sinyallerinin kaynağı hakkında bir bilgi olmasına rağmen sinyaller hakkında cok az bilgi var. CHIME/FRB ekibinin elde ettiği verileri inceleyen başka bir ekibin yayınladığı bir makale, buyuk bir yıldız ile notron yıldızı olarak bilinen super yoğun bir yıldız cekirdeği iceren bir ikili sistemin de sinyalden sorumlu olabileceğini gosteriyor. Ancak bu sinyaller, buyuk yıldız kaynaklı akışlar tarafından da periyodik olarak yayılıyor olabilir.
Başka bir senaryo ise FRB sinyalinin başka bir nesne tarafından yaratıldığı ve doğrudan kaynaktan gonderildiğidir. Bilim insanları, daha once magnetar adı verilen yuksek derecede mıknatıslanmış notron yıldızlarından gelen bazı parlamaların FRB ’lerin kaynağı olabileceğini soylemişlerdi. Ancak manyetarlar birkac saniyede bir donme eğilimi gosterdiklerinden, 16 gunluk periyot bu fenomene eşleşmiyor.

CHIME/FRB ekibi, bu dongulerin yaygın olup olmadığını gormek icin benzer desenleri bulmayı umuyor. Araştırmacılar, bunun yanında hızlı radyo patlamasına dair diğer bilgileri elde etmek icin hala aktifken FRB 180916.J0158 + 65 ’i izlemeye devam edecekler.
Hızlı radyo patlamaları, on yıldan daha uzun bir suredir bilim insanları meşgul ediyor. CHIME gibi ekipler, her yıl bu garip olay hakkında yeni detayları ortaya cıkarıyorlar. Şimdi keşfedilen periyodik tekrarlı sinyal, hızlı radyo patlamaları hakkında onemli bir rehberlik sağlayabilir.