Son zamanlarda Dunyada yaşanan olumsuz durumlar kuresel ısınmayı tetiklemeye devam ediyor. Buzulbilimciler, hızla eriyerek risk oluşturan buzullar arasında olan Antarktika'da bulunan Thwaites buzulunun kuresel ısınmadan dolayı hızla eridiğini acıkladı. 'Kıyamet buzulu' olarak adlandırdıkları bu buzulun yuz olcumu Britanya adası buyukluğunde.
[h=3]BUZUL İLE İLGİLİ İLK BİLİMSEL CALIŞMA YAPILDI[/h] Gunumuze kadar hic bir araştırmanın yapılmadığı kıtaya 40 Bilim insanından oluşan İcefin ekib girdi. Buzalla ilgili ilk bilimsel calışmayı İcefin ekibi yaptı. Uluslararası Thwaites Buzul İşbirliği, bu buzulun neden bu kadar hızlı değiştiğini anlamak icin İngiltere ile ABD tarafından ortak desteklenen 50 milyon dolarlık, beş yıllık bir proje hazırlandı. Bu proje, Antarktika tarihiyle ilgili bugune kadar yapılmış olan en buyuk ve en karmaşık bilimsel saha calışmasını temsil etmekte.
[h=3]GORUNTULER TARİHİ BOYUTTA[/h] Buzulda cekilen fotoğraflar, tarihi goruntuler niteliğinde. Thwaites Buzulu'nun on kısmındaki buz duvarına temas ettiği noktaya ulaşan İcefin ekibi, but kutlesinin goruntulerini İcefin isimli denizaltı robotu ile goruntulemeyi başardı. 600 metre boyunca buzulun icerisinde ilerleyen denizaltı robotu, benzersiz fotoğraflar cekmeyi başardı. Deniazaltı robotunun cektiği fotoğraflar dunyamızı değiştiren bir yapının cekilmiş ilk fotoğrafları arasında. Bu zamana kadar bu buzula sadece 4 kişinin ulaştığı ve bu kişilerinde araştırma icin gonderilen oncu ekibin uyeleri olduğu bilinmekte.
[h=3]EN UFAK BİR AKSAMA TUM VERİLERİN İPTAL OLMASINA NEDEN OLUYOR[/h] Boylesine onemli bir buzulla ilgili bu kadar az bilgiye sahip olunmasının ana nedeni coğrafi ve hava koşulları olduğunu belirten ekip, meydana gelebilecek en ufak bir aksamada elde edilen tum verilerin iptal olabileceğini soyledi. Yeni Zelanda'dan ABD'nin Antarktika'daki ana araştırma istasyonu McMurdo'ya yapılan ucuşlarda sık sık aksamaların yaşandığı ve bu aşamada McMurdo'dan Batı Antartika'ya yapılan ucuşların tamamının 17 gun boyunca durdurulduğu soyleyen ekip, bu aksamanın mevsim boyunca yapılan tum araştırmaların iptal olmasına neden olduğu belirtildi.
[h=3][/h][h=3]KIYAMET BUZULU NEDİR VE NEDEN ONEMLİDİR?[/h] Dunyanın en fırtınalı kıtasının en fırtınalı noktasında yer alan Kıyamet Buzulu Batı Antartika kıtasının kilit taşı konumunda. Dunyada deniz suyu seviyesindeki yukselişin yuzde dordunun bu buzuldan geldiğini belirten Buzulbilimciler, buzulun tamamen erimesi halinde, deniz seviyesinin de yarım metreden fazla yukseleceğini ifade ettiler. Dunyanın en riskli ve en onemli buzulları arasında olan Kıyamet Buzulunun yuz olcumu Britanya adası buyukluğunde. Antarktika'da bulunan bu buz kutlesi, dunyadaki temiz su kaynaklarının yuzde 90'ını oluşturmakta. Thwaites buzulu, Doğu'nun aksine yuksek rakımlı bir yerde bulunmamakta. Tabanının deniz seviyesi altında yer almakta. Thwaites buzulunun buz olaması durumunda, uzerinde birkac ada olan derin bir okyanus parcası olabileceği ifade edildi.
[h=3][/h] İncefin ekibi, buzulun okyanus uzerinde durmaya başladığı noktayı yaklaşık 800 metre derinlikte kazmak istiyorlar. Nedeni ise; bu işlem ile deliği kullanarak, buz kutlesinin erimesine neden olan deniz suyuna ulaşmak ve bunun nereden geldiğini, bu buzu neden bu kadar hızlı bir şekilde erittiğini anlamak istemeleri. Ekibin zamanı ise oldukca kısıtlı.
[h=3]KUTLEYİ TUTAN YAPI ZAYIFLAMAKTA[/h] Bilim insanlarının Thwaites konusunda kaygılı olmasının nedeni deniz tabanının aşağı doğru kayıyor olması. Bu da, buzulun ic kesimlere ilerledikce giderek daha da kalınlaştığı anlamına geliyor. En derin noktada, buzulun tabanı, deniz seviyesinin yaklaşık 1,6 kilometre altında ve suyun uzerinde de yaklaşık bir bu kadarlık buz kutlesi bulunuyor. İlk tespitlere gore, buzulun denizin icine ileriye doğru uzanan uc kısmının altındaki boşluğa ılık okyanus suları ulaşıyor ve bu alttaki kısmı eriterek, oyulmasına neden oluyor. Buzulun altı eridikce ustteki kutleyi tutan yapı da zayıflıyor.
[h=3]"BİR KISIR DONGUYE DONUŞMUŞ DURUMDA"[/h] Buz kutlesi eridikce, icindeki buzun da denizin ustunde yuzmeye başlaması da o kadar hızlı oluyor. Dr. Rivermandurumu, buz kutlesinin "iteklemeye başlamak" istemesiyle acıklıyor. Dr. Riverman'a gore, buz ucurumu ne kadar yuksek olursa "itekleme" isteği de o kadar yuksek oluyor" diye ifade etti.Dr. Riverman, "Bu sureclerin cok daha hızlanmasından endişe ediliyor. Bu, bir kısır donguye donuşmuş durumda" dedi.
Boylesine zorlu koşullar altında bilimsel araştırma yapmak, birkac bilim insanını dunyanın ucra bir koşesine taşımaktan cok daha ote bir calışma gerektiriyor. Araştırma ekibinin ozel ekipman, on binlerce litre yakıt, cadır, kamp malzemeleri ve gıda da goturmesi gerekiyor.Buraya giden bilim insanları, buzulun ustunde kurdukları kamplarda bazen iki ay, bazen daha uzun sureli kalıyor.Bilim insanları ve malzemeleri, projenin Batı Antarktika Buz Tabakası'nın ortasındaki ana toplanma alanına ABD'nin Antarktika Programı'na ait buza iniş yapabilen Hercules kargo ucaklarının yaptığı 10'dan fazla seferle taşındı.Daha sonra araştırma yapılan alana da Dakota ve Twin Otter tipi daha ufak ucaklarla goturuldu.
[h=3][/h][h=3]DENİZDE DEVASA BUZ KUTLELERİ YUZUYOR[/h] Bilim insanları, Pasifik Okyanusu'nun ısındığını ve Batı Antarktika kıyılarındaki ruzgar bicimleri değişiklik gostermeye başladığını soyluyor. Bu da dipteki ılık suyun, kıta sahanlığının uzerine cıkıyor. Araştırma bolgesindeki bulunan New York Universitesi'nden Okyanusbilimci David Holland, "Derindeki ılık kutup cevresi suyu, 1-2 derece sıcaklığındaki ustteki sudan sadece birkac derece daha ılık olmasına karşın, bu buzulun erimesine neden oluyor" dedi.
[h=3]EN ONEMLİ NEDEN DENİZ SUYUNUN YUKSELMESİ[/h] Hem iklim hem de coğrafi koşullar, buzulun yavaş yavaş zayıflamasına, kırılmasına ve parcalanmasına yol acmaktadır. Bazı yerlerde, buyuk buz kitlelerinin catlamasıyla kopan devasa buz dağları denizin ustunde yuzduğu gorulmekte. Buzulun on kısmı yaklaşık 160 kilometre genişliğinde ve yılda uc kilometre denizin icine cokuyor. Bu, cok ciddi bir cokuş hızı ve Thwaites'in dunyada deniz suyunun yukselmesinde neden bu kadar onemli rol oynadığını da acıklayan bir etken. Thwaites, bir gecede yok olup gitmeyeceğini belirten Bilim insanları bunun 10 yıllarca, hatta muhtemelen 100 yıl sureceğini soyluyor. İngiliz Antarktik Araştırmaları'ndan Bilim Direktoru Prof. Dr. David Vaughan, deniz seviyesinin fırtınanın oluşumunda cok kritik bir rol oynadığını soyluyor.
[h=3]ERİME HIZI ARTIŞ GOSTERİYOR[/h] Deniz uzerindeki buzulların cok buyuk bir bolumunde, "buz pompaları" yer alıyor. Deniz suyu tuzlu ve yoğun. Bu nedenle de ağırlığı da fazla oluyor. Buzun erimesiyle ortaya cıkan ise temiz su ve bu nedenle de daha hafif oluyor. Buzulun erimesiyle birlikte temiz su da yukarı doğru akmaya ve arkasından daha ılık olan deniz suyunu cekmeye başlıyor. Deniz suyu soğuk olduğunda bu surec de cok yavaş işliyor. Buz pompası nedeniyle yılda yalnızca birkac 10 santimlik bir erime meydana geliyor ve bu da yapan karla birlikte oluşan yeni buzlarla dengeleniyor. Ancak bilim insanlarına gore, ılık su nedeniyle, bu doğal surecte değişimler goruluyor. Diğer buzullardan elde edilen kanıtlar, buzula ulaşan ılık su miktarının artması halinde buz pompasının da cok daha hızlı calıştığını ortaya koyuyor. Bilim insanları, bu durumda erime hızının 100 katına kadar cıkabileceğini belirtiyor.
Buzulda yapılan bu son araştırmalar, derindeki ılık kutup cevresi suyunun buzulun altına girdiğini teyit ederken, bu surecte cok ciddi miktarlarda veri toplandı. Robot denizaltı İcefin, beş kere buzulun altındaki deniz suyuna ulaşmayı ve olağanustu goruntuler elde etmeyi başardı. Ekibin topladığı bilgilerin tamamının incelenmesi ve bulguların deniz seviyesindeki yukselişin gelecekteki seyrini tahmin etmek icin kullanılan modellere eklenmesi yıllar surecek.
[h=3][/h] Karbondioksit seviyelerinin surekli olarak artması, atmosfer ve okyanusların ısınmasına yol acıyor. Sıcaklık enerji uretilmesi anlamına geliyor ve enerji de hem hava hem de okyanus akıntılarını yonlendiriyor. Prof. Dr. Vaughan, sistemdeki enerji miktarının artmasıyla birlikte buyuk kuresel sureclerin değişmesinin de kacınılmaz olduğunu belirtiyor.
[h=4]Haber Videosu[/h]: Kuresel ısınma dunyayı yok ediyor