İnternet, uzerinde bircok bilgiye anında ulaşabildiğimiz bir teknoloji olsa da ozellikle sosyal medya platformlarında dolaşan asılsız bilgiler, insanların yanlış şekilde bilgilenmesine yol acabiliyor. Twitter gibi gundelik hayatta fazlasıyla kullanılan ve insanların gundemi takip edebildiği sosyal medya platformları ise bu tur yanlış bilgilerin insanların kafasına girmesi icin cok uygun bir mecra hÂline gelmiş durumda. Bir kullanıcı tarafından paylaşılan asılsız bilgi etkileşim alırsa farklı kullanıcılar tarafından da paylaşılıyor ve gun gectikce daha yaygın hÂle geliyor.
Teyit.org isimli platform, internet ortamında dolaşan bilgilerin doğru veya yanlış olduğunu acık kaynaklara dayandırarak analiz ediyor. Gectiğimiz ay Twitter uzerinde paylaşılan bir gonderide, polislerin argoda ‘Aynasız ’ lakabını nasıl aldığı hakkında bir bilgi veriliyordu. Bu bilgiye gore, 70 ’ Renault 12 TS modellerinin sağ aynası bulunmuyordu ve polisler o zamanlar bu otomobili kullandıkları icin argoda isimleri ‘Aynasız ’ olarak kalmıştı. Twitter uzerinde gittikce yayılan bu paylaşım, Teyit.org ’a da ihbar edildi ve sonuc olarak bilginin asılsız olduğu ortaya cıktı.
[h=2]Aynasız otomobiller, 1970 yıllarından once de vardı[/h]
~1960 Volkswagen Convertible
Polislere argoda aynasız denmesinin sebebi, o yıllarda kullanılan otomobillerin aynası olmamasından gelmiyor. Aynasız otomobiller, dunyanın hicbir yerinde 1970'li yıllarda satılmaya başlanmadı. İlk olarak 1950 senesinde gorulen ceşitli sağ aynasız otomobiller, 1980 ’lerin sonlarına kadar uretildi. Ornek vermek gerekirse 1954 Chevrolet Bel Air Sedan ve 1960 Volkswagen Convertible modellerinde de sağ ayna bulunmuyordu.
Bunun yanı sıra dunyanın farklı yerlerinde de ceşitli polis arabalarında sağ ayna bulunmuyordu. Buna bir ornek olaraksa 1976 yılında yollarda olan, İtalya polisinin kullandığı otomobilleri ornek verebiliriz. 1987 yılında vizyona giren "Polis Akademisi 4: Vatandaşlar Devriyede" filminde gorulen polis otomobilinin de sağ aynasının olmadığı gayet net bir şekilde goruluyordu.
[h=2]Peki aynasız tabiri ne zaman ortaya cıktı?[/h]
Polisler icin kullanılan aynasız tabiri incelendiğinde, bu kelimenin hikÂyesinin 1889 yılına kadar uzandığı goruluyor. Bu tabir, o yıllarda "yakışıksız, bicimsiz" anlamını taşıyormuş. Nişanyan Sozluk ’e gore aynasız tabirinin polisler icin kullanımına 1932 yıllarında başlanmış. Sozlukte, Osman Cemal Kaygılı ’nın Argo Lugatı incelendiği zaman "aynasız" kelimesinin "polis, taharri (soruşturma) memuru" olarak tanımlandığı goze carpıyor.
Bunun yanı sıra Ferit Devellioğlu ’unun 1955 tarihli 'Turk Argosu' kitabında da polis ve zabıta memuru icin aynasız tabiri yer alıyor. Reşad Ekrem Kocu ’nun 1960 yılında yayımlanan İstanbul Ansiklopedisi ’nin ucuncu cildinde de aynasız sozcuğunun polisler icin 1970 yılından cok daha once kullanıldığı acıkca goruluyor.
Sonuc olarak Turkiye ’de polislere aynasız denmesinin sebebinin, 1970 yılında uretilen ve sağ aynası bulunmayan Renault marka otomobillerden kaynaklanmadığı ortaya cıktı. Bu tabir, 1970 ’li yıllardan cok daha once ortaya cıktı ve polisler icin kullanılmaya başlandı. Twitter uzerinde cıkan bu asılsız bilginin, yanlış bilginin en yaygın yedi turunden biri olan uydurmaya ornek olduğu belirtildi.