Taşınmaz Kultur Varlıkları Yapı Esasları ve Denetimi Yonetmeliği değişti, Mimarlar Odası ayağa kalktı: "Bu bir cinayettir. Suleymaniye Camiinden, Ayasofya'ya Ataturk Kultur Merkezi'nden, Sultanahmet'e tum taşınmaz kultur varlıkları tehdit altındadır. Hem yasaya hem Anayasa'ya aykırıdır, derhal dava acacağız."



Kultur ve Turizm Bakanlığı, Korunması Gerekli Taşınmaz Kultur Varlıklarının Yapı Esasları ve Denetimine Dair Yonetmeliği değiştirdi. İlk değişiklik amac ve kapsam maddelerinde yapıldı. Buna gore "Bu Yonetmeliğin amacı, korunması gerekli taşınmaz kultur varlıklarının gruplarının belirlenmesi, bakımı, onarımı, yapı esasları ile yapıya ilişkin proje ve uygulamaların denetim esaslarını duzenlemektir" olan maddeden 'bakımı' ibaresi cıkarıldı; yerine 'tadilat ve tamirat' ibaresi getirildi. Aynı değişiklik 'kapsam' maddesinde de yapıldı.
BELEDİYE UHDESİNDEKİ KUDEB'E GENİŞ YETKİ
Yonetmeliğin değişen bir başka maddesi ise 'tanımlarda' oldu. Buna gore tadilat ve tamiratların iceriğini belirten, uygulamadan once KUDEB tarafından verilen 'onarım on izin belgesi', Koruma Bolge Kurulu Mudurluğu veya Vakıflar Genel Mudurluğu tarafından da verilir hale getirildi.
Yine tadilat ve tamiratların onarım on izin belgesine uygun tamamlandığına dair ilgili idare (il ozel idaresi, buyukşehir belediyesi ve belediye) tarafından verilen 'onarım uygunluk belgesi', yapılan değişiklikle KUDEB, Vakıflar Genel Mudurluğu veya Koruma Bolge Kurulu Mudurluğu tarafından verilmesi mumkun kılındı.
Sultanahmet Camii
Ayrıca kultur varlıklarının tadilat ve tamiratının ozgun bicim ve malzemeye uygun olarak yapılması denetiminde Vakıflar Genel Mudurluğu de yetkili oldu.
30 GUN İCİNDE İNCELEME ZORUNLULUĞU
Yapıların fen ve sağlık şartlarına uygunluğunu duzenleyen 10.maddede de değişiklik yapıldı. Buna gore, Koruma Bolge Kurulunca değerlendirilmesi gereken projelerin, imar yonetmeliğine uygunluk acısında ilgili idarece en gec 30 gun icinde incelenmesi zorunluluğu getirildi. Daha once 'uygun' olsun olmasın idarenin goruşu Koruma Bolge Kurulu'na gonderilirken; yapılan değişiklikle sadece uygun gorulenler Kurula gonderilecek.
BELEDİYELERE BY-PASS
10.maddeye yapılan bir eklemeyle Kultur ve Turizm Bakanlığı ile Vakıflar Genel Mudurluğu, kultur varlıklarının onarımına yonelik hazırladıkları rolove, restitusyon, restorasyon projelerini doğrudan koruma bolge kurulu mudurluğune gonderebilecekler.
Yine mevcut yonetmelikte il ozel idareleri, belediyeler; yapıların fen ve sağlık şartlarına uygun tasarlanmadığını ya da hazırlanan restorasyon projelerinde sağlık şartlarına uygun olmayan hususlar tespit ettiklerinde gerekli duzeltmelerin yapılması icin gerekceli kararını proje muellifine bildirip, gerekli duzeltmelerin yapılmasını istiyordu. İstenen değişiklikler taşınmaz kultur varlıklarının koruma bolge kurullarınca onaylı restorasyon projelerinde değişiklik gerektiriyorsa, proje muellifince gerekli duzeltmeler yapıldıktan sonra tekrar koruma bolge kurulundan onay alınıyordu.
Ayasofya
Yapılan değişikle bu surec tamamen ortadan kaldırıldı. Boylece restorasyon projelerinde sağlık şartlarına uygunsuzluk tespit edilse bile belediyeler ve il ozel idare değişiklik isteyemez hale getirildi. Yonetmelikte yapılan değişiklikler, 7 Aralık 2014 tarihi itibariyle yururluğe girdi.
KUDEB NEDİR
Koruma, uygulama ve denetim burosu (KUDEB): İl ozel idareleri, buyukşehir belediyeleri, Bakanlıkca izin verilen belediyeler bunyesindeki koruma, uygulama ve denetim burolarını ifade ediyor. Turkiye genelinde 33 belediyede KUDEB bulunuyor.
TAŞINMAZ KULTUR VARLIĞI NEDİR?
Yonetmelikte Taşınmaz kultur varlıkları: "Tarih oncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kultur, din ve guzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih oncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kulturel acıdan ozgun değer taşıyan yer ustunde, yer altında veya su altındaki butun taşınmaz varlıklar" olarak tanımlanıyor.
Ataturk Kultur Merkezi
TADİLAT VE TAMİRAT NEDİR?
Taşınmaz Kultur Varlıkları Yonetmeliğinde Tadilat ve tamirat şoyle tanımlanıyor:
Suleymaniye Camii
"Yapıların yaşamını surdurmesini amaclayan;
a) 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 21 inci maddesi uyarınca ruhsata tabi olmayan: derz, ic ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, doşeme ile mimari oğe olarak ve sanat tarihi acısından ozellik arz etmeyen tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile catı onarımı ve kiremit aktarılması ve yorenin ozelliğine gore belediyelerce hazırlanacak imar yonetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen mudahaleleri,
b) (a) bendinde belirtilen mudahaleler sırasında yapıdaki ahşap, madeni, pişmiş toprak, taş gibi curuyen ya da bozularak eksilen mimari oğelerin ozgun bicimlerine uygun olarak aynı malzeme ile değiştirilmesini, bozulan ic ve dış sıvaların, kaplamaların, renk ve malzeme uyumu sağlanarak ozgun bicimlerine uygun olarak yenilenmesini"
BU BİR CİNAYETTİR, DERHAL DAVA ACACAĞIZ
Mimarlar Odası Başkanı Eyup Muhcu, yonetmelik değişikliğini Hurriyet'e yorumladı. Muhcu, yapılan yonetmelik değişikliğinin hem 2863 sayılı Kultur ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na hem de Anayasa'ya aykırı olduğunu belirterek, iptali icin derhal Danıştay'a dava acacaklarını soyledi.
Muhcu, yonetmelikle iki onemli değişiklik yapıldığına dikkat cekerek bunları şoyle ozetledi: "Birincisi belediyeler uhdesinde kurulan ve icinde uzmanı olmayan KUDEB'e binlerce yıllık kultur varlıklarımızın tamirat ve onarımı icin 'izin verme' yetkisi tanınıyor. Oysa bu yetki yasayla Kultur Varlıkları Koruma Kurullarına verilmiş bir yetkidir. KUDEB'e bu yetkinin verilebilmesi icin ciddi kadrosunun olması gerekir; restorasyon, restitusyon, rekonstruksiyon konularını iyi bilen, koruma alanında uzman mimar, sanat tarihcisi, arkeolog gibi kadrolar gerekir ki boyle kadroları yok.
Mevcut haliyle kultur varlıklarımıza tamirat ve onarım iznini KUDEB'lerin vermesi demek, Suleymaniye, Ayasofya, Sultanahmet, Ataturk Kultur Merkezi gibi tescillenmiş tum kultur varlıklarımızın, Cumhuriyet donemi kamu yapılarının, anıtların buyuk bir tehdit altında olması demek. 1.Grup anıtsal yapılarla ilgili bir belirsizlik var; bu yonetmeliğe onlar da dahil ise bu tam bir cinayettir. Biz bu cinayeti durdurmak icin Danıştay'a dava acacağız.
Hukumet 12 yıllık iktidarı doneminde Cumhuriyet ve kultur mirasımıza karşı acık tutum icinde. Sulukule, Tarlabaşı gibi tarihi yerleşim alanlarını kaldırdı. Bunun gibi yerleri kaldırmak icin engel olarak gorulen Kultur Varlıkları Koruma Kurulları bypass edilerek, kendi belediyeleri uhdesinde kurulan KUDEB'lere yetki devredilerek tarihi mekanlar yıkılarak, ozgun mimarı ozellikleri ortadan kaldırılmaktadır. Bu kapsamda ozellikle son gunlerde Cumhuriyet mirası niteliğindeki pek cok kamu yapısına yonelik girişimler soz konusudur. Ankara'da Ulus'taki İller Bankası buna bir ornektir. Hukumet işine geldiğinde KUDEB'i işine geldiğinde Kultur Varlıkları Bolge Kurulları aracılığıyla kultur varlıklarımıza yonelik yıkım surecini hızlandırmak istemektedir.
Bu yonetmelikten once KUDEB'ler basit onarım, bakım izni vermekle yetkiliyken; şimdi tarihi varlıkların tamirat ve onarımına ilişkin izin verecek. KUDEB dediğimiz kurullar bazı belediyelerin uhdesinde kuruldu ve icinde kendilerinin yonlendirebildiği, daha sınırlı sayıda uzmanlar yer almaktadır. "



KAYNAK

__________________