Dunyanın en buyuk e-ticaretşirketlerindenolan Alibaba, yuz milyonlarca muşteriye sahip. ABD'li dev Amazon ’unen iyi alternatifi olarak da lanse edilen şirketin tahmini değeri 2 trilyon dolara yakın. Asıl adı Alibaba Group olan firma dunyanın en buyuk perakende satıcısı koltuğunda oturuyor.
Elektronik cihazlardan tutun da tırnak makasına kadar etrafınızda gorduğunuz her 10 materyaleden 8 ’i Cin ’de uretiliyor. Apple, Samsung, Sony gibi firmaların uretim tesislerinin coğunluğu Cin ’de bulunuyor. Haliyle Cin de Alibaba gibi şirketler sayesinde ihracat konusunda dunya lideri konumuna geldi. Peki ya bu başarıların mimarı olan Alibaba'nın hikÂyesi ne?
[h=2][/h] Alibaba, şu anda dunyanın en buyuk şirketleri arasında yer alsa da aslında kuruluş hikayesi oldukca huzun dolu. 1999 yılında Jack Ma tarafından eski bir dairenin kucuk bir odasında kurulan Alibaba, haliyle kimse tarafından değer gormemişti. İnternet ile yeni yeni tanışan dunya icin internetten ticaret yapmak cok utopikti. Lakin Jack Ma, cocuğu gibi buyuttuğu şirketini rekordan rekora koşturdu.
Kuruluşundan 13 yıl sonra HongKongborsasında halka arz edilen şirket adeta borsaya zirveden giriş yaptı. Zira Alibaba hisselerini sadece birkac saat icerisinde tuketmişti. Aldığı bu yatırım ile daha da buyuyen şirket, 2015 yılında da Amerika ’nın New York kentinde halka arz edilmiş, orada da 10 milyar dolara yakın rekor hisse satışı yaptmıştı.
Jack Ma ’nın bununla da yetinmeye hic niyeti yoktu. Şirket yoğun talep uzerine Hong Kong ’da tekrar halka arz edilerek borsayı adeta altust etti. Kendi rekorunu yenileyen şirket, tam 11 milyar dolardan fazla hisse satarak adeta rekor kırdı. Bir e-ticaret sitesi duşunun ki eski bir evde eski bir bilgisayarda kurulup bugunlere kadar gelsin; piyasa değeri 2 trilyon dolardan fazla, her halka arzlarında da milyarlarca dolar hisse satsın... Peki kim bu Jack Ma?
[h=2]Dunya devi Alibaba Group ’un kurucusu Jack Ma'nın oykusu:[/h]
1964 yılında Cin ’in Hangzhou kentinde iki yerel sanatcının oğlu olarak dunyaya gelen Ma Youn, ozellikle okul hayatında hep başarısız oluyor. Sınavlardan kotu notlar alan, derslerden sınıfta kalan, yaramazlıklardan disipline giden bir cocukluk geciren Ma, kariyer konusunda da başarısızlıklarına devam ediyor.
Jack Ma'nın gercek adı Ma Youn. Jack adını ise cocukluğunda yaşadığı kente gelen Amerikalı bir tenis hocası veriyor. Kucuk Ma ise buyuduğunde Jack ismini cok sevdiği icin adını Jack Ma olarak değiştiriyor.
[h=2]Başarısız oğrenci, başarısız calışan ama başarılı iş adamı Jack Ma:[/h]
İlk okuldan ortaokula geciş sınavlarında 2 defa, ortaokuldan liseye gecişte 3 defa başarısız oluyor. Universiteye giriş sınavlarına da 2 kere takılan Ma, en sonunda İngilizce Oğretmenliği bolumunu kazanarak universite oğrencisi oluyor. Universiteye girmeyi başarıyor başarmasına da yukarıda da dediğimiz gibi olumsuzluklar bir turlu yakasını bırakmıyor.
Jack Ma bir universite oğrencisi iken ailesi maddi olarak daha da sıkıntıya duşuyor. O da hem okur hem de calışırım diyerek 50 ’den fazla yere iş başvurusu yapıyor ama maalesef hicbir yer onu işe almıyor. Para kazanmak adına Polislik Akademesi ’ne başvuran Jack Ma, buradan da eli boş donuyor. Zira 4 polisin alınacağı secmelere Ma dahil 5 kişi katılıyor ve maalesef Jack Ma polis olamıyor.

Başarısızlıklar ve şanssızlıklar bununla da bitmiyor. Ma bu sefer ki darbeyi unlu bir fast food firmasından yiyor. Firma, 24 kişiyi işe alacağını duyuruyor ve Ma dahil 25 kişi başvuru yapıyor. Ama bilin bakalım yine kim işe alınmıyor? Tabii ki de Jack Ma. Bitti mi sizce? Tabii ki bitmedi. Derler ya kader ağlarını ordu bir kere diye. Jack Ma bu ağlara bu sefer de 10 kez başvuru yaptığı Harvard Universitesi ’nde takılıyor. Zira universite unlu kurucunun her başvurusunu mektupla reddediyor. İş başa duşuyor...
[h=2]Jack Ma'nın ilk iş tecrubesi rehberlik, Alibaba'nın ilk hali ise ceviri sitesiydi:[/h] [h=2][/h] Jack Ma, yaşadığı bu olumsuzluklara rağmen icindeki girişimci ruhunu asla kaybetmediğini soyluyor. Alibaba ’yı kurmasında turistlerin cok fazla katkısı olduğunu soyleyen Ma, bu nedenle Alibaba'yı aslında bir tercume ve ceviri sitesi olarak kuruyor. 1972 yılında ABD ’nin o donemki başkanı Richard Nixon ’ın Hangzhou ’ya gelmesiyle, Jack Ma ’nın hayatı değişiyor.
Jack Ma, ABD başkanı ile beraber gelen turistlerin kaldığı Hangzhou Hotel ’de ucretsiz tur rehberi olarak goreve başlıyor. Rehberliği karşısında para değil, İngilizce oğrenmek icin yapan Jack Ma, oradaki turistler sayesinde İngilizcesini iyice geliştiriyor. Tam 9 yıl boyunca gelen turistlerden dil oğrenen Jack Ma, artık Cin urunlerini dunyaya pazarlamaya hazır hale geliyor.

Takvimler 1995 ’i gosterdiğinde Amerika ’ya giden Jack Ma, burada arkadaşı sayesinde internet denilen yeni bir teknoloji ile tanışıyor. Arkadaşının cok ısrarı uzerine internette bir şeyler aratan Jack Ma, hicbir şekilde Cin ’in internette cıkmadığını fark ediyor. Arkadaşıyla beraber Cince - İngilizce tercume sitesi acıyorlar. Site kısa surede başarıya ulaşıyor.
O zamanlarda hemen hemen her internet olan yerden sitesine giriş yapılınca Jack Ma, ulkesini yani Cin ’i dunyaya daha da cok tanıtmaya karar veriyor. Uzun suren duşunme ve on hazırlık surecinin ardından Ma, ulkesindeki ureticilerin, emekcilerin sesi olmaya ve kuracağı yeni sitesi ile Cin ’de uretilen şeyleri dunyaya gostermeye, tanıtmaya karar veriyor. O sitenin adı da tahmin edeceğiniz uzere Alibaba oluyor.
[h=2]Peki Jack Ma "Alibaba" ismini nasıl buldu? [/h]
Ona internet ilk tanıtan arkadaşını ziyaret etmek icin Amerika ’ya tekrar giden Jack Ma, internet isminin dunyanın her dilinde aynı olduğunu fark ediyor ve kuracağı yeni sitenin de adının her dilde aynı olması gerektiğini duşunuyor. Otobusle yolculuk yaparak dışarıyı izleyen Ma ’nın aklına ise birden o cok sevdiği masal Alibaba ve 40 Haramiler masalı geliyor.
Alibaba isminin her yerde aynı olup olmadığından emin olmak isteyen Jack Ma, San Francisco ’da oğle yemeği yediği bir lokantadaki garson kıza kendi şivesiyle masaldaki Alibaba'yı soruyor. Kız da gulerek Alibaba ve Kırk Haramiler ’i kim bilmez ki diyerek "Acıl susam acıl" repliğiyle cevap veriyor. Yemeğini yedikten sonra dışarıya cıkan Ma, onune gelen 20 kişiye aynı soruyu soruyor ve herkesin bu masalı bildiğini anlıyor.
O yıllarda internet dunyasını iyice tanımaya başlayan Jack Ma, Alibaba isminin A ile başlamasından da oturu sitenin aramalarda kolayca cıkacağını duşunuyor ve bu isimde karar kılıyor.
[h=2]...ve o an geliyor, Alibaba dunyaya gozlerini acıyor:[/h]
Jack Ma kuracağı sitenin ismini kesinleştirdikten sonra ABD ’de onu internet ile tanıştıran yakın arkadaşıyla beraber izleyecekleri stratejileri belirliyorlar. Hani demiştik ya unlu kurucunun asıl hedefi Cin ’i internet uzerinden dunyaya tanıtmak diye, o da oyle yapıyor. Doğup buyuduğu evde eski bilgisayarında Jack Ma alibaba.com internet sitesini aktif ediyor. Platform ilk olarak Cinlilerin urettiklerini tanıtmak amacıyla kuruluyor.
Sitenin yayına başlamasının ardından Jack Ma ve birkac kişilik arkadaş ekibi, siteye Cinli ureticileri ve satıcıları tanıtan makaleler giriyorlar. Yani unlu CEO artık amacına ulaşmış, internette Cin kelimesi aratılınca aramalarda cıkacak site inşa etmiş oluyor.
[h=2]Yıllar boyunca 5 kuruş kazanmıyorlar:[/h] [h=2][/h] Jack Ma ve ekibi siteyi kurduktan sonra yıllarca 5 kuruş kazanamıyorlar. Onlar kazanamasa da tanıtımını yaptıkları kullanıcıları kazanclarını yukseltiyorlar. Zira urunlerini Alibaba sayesinde dunyaya tanıtanlar ihracat taleplerine yetişemez hale geliyorlar. Hatta Jack Ma, Alibaba yuzunden ciddi zarara uğruyor.
Konuyla ilgili Ma'nin guzel bir anısı da var. Bir gun Cin ’de bir lokantada yemek yiyen Jack Ma, hesabı istiyor ama hesabın odendiği ve kendisine bir not bırakıldığı soyleniyor: "Ben sizin platformuza uye bir kullanıcıyım. Sayenizde kazanclarım cok arttı. Ben kazanıyorum ama siz kazanamıyorsunuz. İzin verin size bu yemeğinizi ben ısmarlayayım."
Lokantada aldığı bu notu gunumuzde hala daha saklayan Jack Ma, tekrar yollara duşerek soluğu Amerika ’da alıyor. Unlu kurucunun amacı buradaki dev şirketlerden siteye yatırım daha da buyutmek ve 3 artık para kazanmaya başlamak.
[h=2]Amerikalılar onu ‘Deli Jack ’ diye tanıyorlar:[/h]
Jack Ma o zamanlar taşı toprağı altın olarak bahsedilen Amerika ’ya gitse de maalesef aradığını bulamıyor. Onlarca yardım fonuna, bağış kuruluşlarına ve donemin iş adamlarına başvursa da kimse Alibaba ’nın buyuyecek potansiyeli olduğuna inanmıyor. Hatta New York Times ’a da haber olan Ma ’nın ismi, Alibaba projesi yuzunden ABD ’de ‘Deli Jack ’ olarak anılıyor.
[h=2]Alibaba ilk defa halka arz ediliyor:[/h]
ABD ’de aradığını bulamayan ve ismi deliye cıkan Jack Ma, tekrar arkasına baka baka ulkesi Cin ’e donuyor. Artık umutları tukenen unlu kurucunun aklına son bir fikir geliyor. Jack Ma onceleri kullanıcılarından bağış toplamayı duşunse de bunun olumsuz etkiler oluşturacağını duşunuyor ve şirketini halka arz etmeye karar veriyor. Jack Ma ’ya gore bağış isteseydi sadece kayıtlı kullanıcılar verecekti ama halka arz edilirse tum dunya yatırım yapabilirdi.
Dahi olduğunu tekrar herkese gosteren Jack Ma, Alibaba ’yı Hong Kong ’da halka arz ederek deyim yerindeyse rekor bir yatırıma imza atıyor. Milyonlarca dolarlık hisse satışı gercekleştiren Alibaba, Jack Ma ’nın onemli ticaret adımlarıyla Turkiye uzerinden de sipariş alan Alibaba Group halini alıyor. Hatta Alibaba, Ağustos 2018'de Trendyol'u satın alarak Turkiye'ye de dolaylı yoldan giriş yaptı.
Jack Ma'nın sıradışı vizyonuyla gunumuzdeki halini alan Alibaba'nın hikayesi boyleydi. Jack Ma ise 2019'de emekliye ayrılarak Alibaba'yı genc yoneticilere bıraktı.
[h=2]Bu başarı hikayesine Jack Ma'nın Davos'ta yaptığı şu konuşma ile noktayı koyalım:[/h] “Teknoloji nedeniyle buyuk donuşumler yaşayan bir dunyada olduğumuz icin cok şanslıyız. Yeni yapay zeka teknolojileri cok sayıda insanı başarıya taşıyacak, ilginc bir gelişim surecine sahne olacak. Ancak durustce soylemek gerekirse, her teknoloji beraberinde sosyal problemleri de getirecektir. Teknolojik olan her devrim insanları birbirine duşurecek, cunku hepsi dunyayı daha da dengesiz kılıyor.”
“Başarılı olmak icin yuksek EQ ’ya (duygusal zekaya) sahip olmalısınız. Başarınızı surekli hale getirmek, kaybolmamak icin de yuksek IQ ’nuz bulunmalı. Fakat saygı duyulan olmak icin yuksek LQ ’ya, yani sevginin IQ ’suna sahip olmalısınız.”
“Hatalarınızdan ders alın, onlardan bir şeyler oğrenmeye bakın. Hatalarımızı başkalarıyla paylaşmalıyız. Duşuncem şu ki başarılı olmak, diğer insanların hatalarından da ders cıkartmaya, diğer insanların başarı hikayelerinden bir şeyler oğrenmeye dayanır.”

"Kureselleşme verdiği his, giderek artan bir acıdır ve bu durdurulamaz. Bir ticaret savaşı başlatmak kolaydır, fakat ticaret savaşını durdurmak cok zordur. Korkuyorum ve endişe duyuyorum."
"Yapay zekalar ve buyuk veriler, insana yonelik bir tehdittir. Teknoloji her zaman insanları etkisiz hale getiren şeyler yapmamalıdır. Bilgisayarlar her zaman sizden daha akıllı olacaklardır: Onlar unutmazlar ve asla kızamazalar. Ancak bilgisayarlar asla bilge bir insan olamazlar. Yapay zekalar ve robotlar pek cok calışma alanının sonunu getirecek. Bu konuda umut verici olan tek şey, gelecekte makineler tarafından kontrol edilecek hizmet endustrisi gelişmeleri olacaktır.”
“Google, Facebook, Amazon ve Alibaba olarak bu yuzyılın en şanslı şirketleriyiz. Bu nedenle iyi şeyler yapmak ve iyi kalpli olmak gibi sorumluluklarımız var. Yaptığınız her şeyin iyi bir gelecek icin olduğundan emin olun.”