İnfak (yardım) Kur’an’da 200 ayette gecer. İnfak, malın ve canın Allah’a adanmasındır.

Yuce dinimiz vaad etmemiş, sadece tavsiye etmemiş, emretmiştir. Hic bir dinde hicbir ideolojide yardım farz kılınmamıştır. O dinin ve ideolojinin insanları hayırda yarışmamışlardır.

İslam kadar insanın korunmasına onem veren başka bir din yoktur. Sebilleri, sadaka taşlarını, vakıfları başka bir dinde, ideolojide gormek mumkun değildir.

Dinimiz, ihtiyac sahiplerini kendi haline bırakmamış, ‘‘ne halin varsa gor’’ dememiştir. Yardımı emretmiş. ZekÂtı farz kılmış, sadakayı tavsiye etmiştir. Sırf Allah rızası icin verene ‘‘sen ver ben sana vereyim’’ denmiş, bire ondan bire 700 misline kadar sevap verileceği mujdelenmiştir.’’ Merhamet eden merhamet olunur’’ buyrulmuştur.

Bir hadiste de: ‘‘Kim bir insanın sıkıntısını giderirse, kıyamet gununde Allah da onun sıkıntısını giderir’’ buyrulmuştur.

Peygamberimiz diyor ki:

– Kıyamet gunu Allah soracak

– Benim icin ne getirdin? Kul:

– Namaz oruc… diye sıralayacak. Allah:

– Bunlar senin icin. Sen benim icin ne getirdin?

– Senin icin ne getirebilirdim ya Rabbi!

– Benim kullarım icin yapılan, benim icin di’’ buyuracak.



Peygamberimiz, veren elin alan elden her zaman ustun olduğunu bildirmiştir. (Buhari Zekat:18)

Mal mulk, devre mulk gibidir. Kısa sure istifade edersin bir başkasına bırakırsın. Ama hesabı senden sorulur.

Bir kutsi hadiste: Ey Ademoğlu infak etki, sana da infak edilsin.’’ (R.Salihın:551)

– ‘‘Ey Ademoğlu! Kesenin ağzını bağlama seninde rızkın bağlanmasın. Sayarak verme sana da sayılır. Malını kapama, sana da rızık kapıları kapatılır.’’(R.Salihın:361) buyrulmuştur.

Allah verenden yanadır. Verene verir.

Bugun dunyada milyonlarca insan aclık cekmekte dir. Boyle bir durumda insanın korunması esastır. Bugun dunyada 1 milyar insan ac. Buna karşılık 1,5 milyar insan obez. Buna BM. Gıda orgutu şoyle bir care onermiştir: ‘‘Boceklerin besin değeri yuksek, bocek yesinler!’’ (14-5-2013 Yenişafak)

Selcuklu Sultanı Melik Şah, yoksullar icin epey para ayırır. Harbiye Nazırı:

– Bu para ile Bizans surları aşılır. Konstantiniyye fethedilir, mujdeye mazhar olunur.’’ deyince Melikşah:

– İnsanın korunması Bizans surlarının aşılmasın dan daha onemlidir’’ cevabını verir.



İnancımızda paylaşmak, faydalı olmak emredilmiştir.

Uzuntuler, sıkıntılar paylaşılırsa, azalır. Ne derler lafla peynir gemisi yurumez. ‘‘Gecmiş olsun, vah vah yazık’’ demenin faydası yoktur.

Kulturumuzde paylaşmak esastır:

– Ev yapana, duğun edene Allah yardım eder.

– İhtiyac sahibinin, imdat diyenin yardımına koşulur.

– Bencil davranılmaz.

– Cennete yalnız girilmez. Yalnız girmek isteyen, zaten cennetlik değildir.

– Sizin ihtiyacınız olmayan şeye başkasının ihtiyacı olabilir. Senin icin eski olan, başkası icin yeni olabilir. Onun yeri copluk değildir…

Peygamberimiz: ‘‘İnsanların en hayırlısı insanlara en cok yardım edendir’’ buyurur.

Sıkıntı anında peygamber (as) ortaya bir sergi serer; herkes nesi varsa koyar ve eşit olarak paylaştırırmış. (R.Salihın:570)

Mulk, emanet, mulk Allah’ın. Ondan ihtiyac sahiplerinin hakkını ayırmayan, yani faydalandırmayan Allah yanında sorumlu olur. Malı temizlenmediği icin Allah korusun telef olur.

Osmanlıda sadaka taşları vardı. Sabah namazından sonra oyuğa o gun ne verecekse, zengin verir, fakirde o gun ne kadar ihtiyacı varsa alır, gerisini koyardı. Başka bir ihtiyac sahibine bırakırdı. Bu yardımlarda ırk, din, gozetilmez, her ihtiyac sahibi nasiplenirdi.

Osmanlı’nın yardım eli her ihtiyac sahibine, hayvanlara, ağaclara kadar uzanırdı, Yaralı leylekler icin hastaneler vardı. Bursa’da soke’de goc edemeyen zayıf, sakat leylekler icin GurubÂ-i Laklakan acılmıştı.

Bir hadiste: ‘‘Zalime de mazluma da yardım edin.

– Mazluma yardımı anladık zalime nasıl yardım edelim? denir. Onu zulmunden vaz gecirecek’’ buyrulur.



Yardımlar, sadakalar Kazayı belÂyı def eder, omru uzatır:

Hûd suresi 114. ayetinde: ‘‘İyilikler, kotulukleri goturur’’ buyrulur.

Peygamber (as) da:

– ‘‘Sadaka, kabir azabını sondurur. Mu’min kıyamet gununde sadakasının golgesinde golgelenir.’’ (Ramuz el-Ehadis:103/9)

– ‘‘Sadaka, fena olumden korur.’’ (Age:103/5)

– ‘‘Sadaka, belÂyı def eder.’’ (Age:249/11)

– ‘‘Sadaka verin. Hastalarınızı sadaka ile tedavi edin. Sadaka hastalığı ve bêlayı defeder.’’ (Age:252/4)

– ‘‘Sadaka verin. Sadakada cehennemden azad vardır.’’ (Age:252/3)

– ‘‘Sadaka kazayı defeder.’’ (Age:275/7)

Dilenci bile isterken ‘‘başın gozun sadakası’’ der.

Tevbe sûresinin 3. ayetinde sadakanın malı temizlediği bildirilir.

Sadaka gunahları temizler. Tovbe etmeden sadaka verilip af dilenirse, Rabbimiz affeder. Dua eden, duaların kabulu icin sadaka verip Allah’tan isterse, Allah ona dilediğini verir.

Yalnız sadakayı gonulden vermek lÂzım. Cenab-ı Allah HÂbil ile KÂbil’in sadakalarının birini kabul etmiş, gonulden olmayanı kabul etmemiştir.

Sadaka, omru uzatır. Cenab-ı Allah: ‘‘Malınızdan ne harcarsanız kendi yararınızadır.’’ (Bakara:272)

Hayrımı sonra yaparım diye geri bırakmamak gerekir. Ben oldukten sonra hayrımı yaparlar.’’ diye duşunmek yanlıştır. Olum anında ‘‘şunu şuraya bunu buraya verin’’ demek yanlıştır. Cunku o anda o mal mirascıların olacaktır. İnsan hayrını sağken ve kendi eli ile yapmalıdır.

Peygamberimiz (sav) can boğaza gelip de; ‘‘Falana şu kadar, falana bu kadar’’ deme zaten o mal varislerin olmuştur. İkazında bulunur. (Buhari Zekat:11)

Sadaka malı arttırır:

Sadaka malı arttırır. Cimrilik ise, malın telef olmasına neden olur.

Kur’an’da: ‘‘Allah yolunda mallarını harcayanların misali, 7 başak bitiren dane gibidir. Her başakta 100 dane vardır. Allah dilediğine katkat fazlasını verir.’’ (Bakara:261)

Peygamber (as): ‘‘Her sabah iki melek iner. Biri: ‘‘Ya Rab infÂk edenin malının yerine fazlasını ver. Diğeri de: Ya Rab! Sadaka vermeyenin malını telef et’’ der.

– ‘‘Hicbir sadaka malı eksiltir olmadı. (Ramuz el-Ehadis:389/2)

– ‘‘İnsan verdikce Allah da ona verir.’’ (R.Salihın:577)



Bir lokantacı gunde on fakiri doyururdu. Niye boyle yapıyorsun? dedim. Ben verdikce Allah bana veriyor da ondan’’ dedi. Sebe-39: ‘‘Sen ver bende sana vereyim.’’

Fakir fukaradan kacan birilerinin bahcelerinin nasıl yanıp kavrulduğunu Kalem sûresi:17-33. ayetlerinde Cenab-ı Allah bize misal verir.


Cimrinin malı telef olur.

Bir hadiste: ‘‘Kesenin ağzını sıkma! Allah da sana sıkar. (Buhari Zekat:21)

– ‘‘İnfak et. Paranı sayıp durma. Sonra sana da sayı ile verilir. Paranı saklama, sonra senden de saklanır.’’ (Muslim Zekat:88)

– ‘‘Dunyada varlığı cok olanlar Ahirette sevapları az olanlardır. Yalnız etrafına bir şeyler verenler haric. Fakat onlarda ne kadar azdır.’’ (Muslim Zekat:32)

Mal emanettir, elden cıkmadan ihtiyac sahiplerine ulaşmalıdır. Atalarımız: Sona kalan dona kalır’’ demişlerdir.

Peygamberimiz: ‘‘İyi işler yapmakta acele ediniz.’’ (R.Salihın:93) tavsiyesinde bulunuyor.

Comert olmak gerekir. Kur’an’da: ‘‘Elini boynuna bağlama. Cimri olma. Busbutun de sacıp savurma. İsraf etme sonra kınanmışlardan olursun.’’ (İsra:29)

– ‘‘O Cehennem cukuruna duşunce onu malı kurtaramayacak.’’ (Leyl:11) diye haber veriliyor.

Allah kıyamet gununde soracak:

– Bu sıkıntıdan kurtulmak icin dunyada butun malını verir miydin? Kul:

– ‘‘Verirdim’’ diyecek. Allah:

– Biz senden daha azını istemiştik.’’ diyecek.

Kur’an’da: ‘‘Cimrilik yaptıkları şey, kıyamet gununde boyunlarına dolanacak’’ (Al-i İmran:180)

– ‘‘Kendiniz icin onden gonderdiğiniz her şeyi Allah katında bulacaksınız.’’ (Bakara:110) buyrulur.

Peygamber (as) yarım hurma ile de olsa, ateşten korunmaya calışın.’’ (R.Salihın:139) demiştir.

Her zaman comert kazanır. Cimri olan kaybeder.

Mulk Cenab-ı Allah’ın. Yunus der ki:

– ‘‘Mal sahibi mulk sahibi,

Hani bunun ilk sahibi.

Oda yalan, buda yalan,

Var sende biraz oyalan.’’

Mal, emanet verilmiştir. Bakalım nerden elde edecek, nereye harcayacak diye. Rabbim onunla bizi imtihan etmektedir.

Fakire verilen bir lokma, sahibine şoyle dermiş:

– ‘‘Azdım beni coğalttın.

– Kucuktum beni buyuttun.

– Sana duşmandım beni dost edindin.

– Fani idim beni ebedi kıldın.

– Sen beni koruyordun, bundan sonra ben seni koruyacağım.’’

Hz. Ali (ra): Yuh sana ey para! Elden cıkmadıkca faydan dokunmuyor’’ demiştir.

Hz. Ebu Bekir (ra): Cimri 7 Şeyden kurtulamaz:

– Ya olur. Hayırsızın biri ona varis olur.

– Ya Allah zalim birini ona musallat eder.

– Ya şehveti onu azdırır, malı telef olur.

– Ya uygunsuz bir yatırım yapar, malı telef olur.

– Ya malı yanar veya calınır.

– Ya amansız hastalığa tutulur, malını ona harcar.

– Yada malını bir yere gomer orada unutur.’’


Mal ne işe yarar?

– Allah rızasını kazanmaya,

– Fakirin gonlunu almaya,

– Toplumda denge sağlamaya,

– Kotulukleri onlemeye,

– Sadaka, zekat emrini yerine getirmeye ve Cenneti kazanmaya yarar.


İhtiyacı olanlara yardım etmek musluman olmanın İslÂm kardeşliğinin bir gereğidir.

Kur’an’da: ‘‘Dini yalanlayanı gordun mu? İşte yo yetimi itip kakar, yoksulu doyurmaz.’’ (Maun sûresi:1-3)

Kur’an’da:

– ‘‘Sevdiğiniz şeylerden Allah icin harcamadıkca, hayra erişemezsiniz.’’(Al-i İmran:92)

Musluman bu ayete gore sevdiği malını Allah icin harcar.

Araştırmacı Yazar
Mustafa OSELMİŞ
__________________