[h=1]Varyasyon nedir?[/h] Varyasyon kelimesi dilimize Fransızcadan girmiştir ve “değişim, ceşitleme, değişik bicim” gibi anlamlara sahiptir ancak farklı alanlarda farklı anlamları bulunmaktadır. Esasen Latince “variare” yani “değiştirmek” kokunden turemiştir.
Varyasyon aslında “bir durumda, miktarda, seviyede belli sınırlar dahilinde gorulen bir değişim ya da hafif bir farklılık hali” demektir. Buna ek olarak astronomi, biyoloji, matematik, muzik ve dilbilimde de farklı anlamlara sahiptir.
Biyoloji terimi olan varyasyon, bir turun bireyleri arasında gorulen farklılıklar, karakterlerde gorulen değişiklikler” anlamına gelir ve bu duruma genetik varyasyon denmektedir.Astronomi terimi olarak varyasyon “bir gok cisminin kendi yorungesinden sapması ya da hareketinde bir sapma olması” anlamına gelmektedir. Matematik terimi olarak ise varyasyon bir fonksiyonun argumanı ya da argumanlarının değerindeki kucuk değişikliklere bağlı olarak fonksiyonun değerinin değişmesi anlamına gelir. Muzik terimi olarak varyasyon ceşitleme anlamına gelir, yani bir parcanın melodisinde, ritminde, temposunda vb. hafif değişiklikler yaparak oluşturulan yeni versiyon demektir, bu durumda parca değişmiş olsa da hala tanınabilir durumdadır.
Dilde varyasyon ise bir dilin yaş grupları, coğrafi konum vb. etmenlere bağlı olarak değişik şekillerde konuşulması, dilde gorulen ceşitlilik hali anlamına gelir.
[h=2]Genetik varyasyon nedir?[/h] Genetik varyasyon, genetik mutasyonun bir sonucu olarak bir turun uyeleri arasında ya da bir turun grupları arasında gorulen genomların farklı olması durumudur. Her bir gen havuzu icerisindeki değişik gen ciftleri bulunur. Varyasyon hem bir topluluğun icerisinde hem de uyeler arasında gorulebilir, farklı genler taşıyan taşıyıcılar bu duruma yol acar.
Genetik varyasyon temel olarak mutasyondan kaynaklanır, mutasyon ise kromozomların kimyasal yapısındaki kalıcı değişikliklerdir. Ayrıca gen ciftlerinde değişimlere yol acan bir diğer durum da genetik rekombinasyondur.
Bir topluluk icerisindeki bireylerin arasında gorulen genetik varyasyon belli seviyelerde saptanabilir. Genetik varyasyonun, niceliksel ozelliklerde (surekli olarak değişiklik gosteren ve bircok gen tarafından kodlanan ozellikler) ya da ayrık ozelliklerde (farklı kategorilere duşen ve bir ya da birkac gen tarafından kodlanan ozellikler) gorulen fenotipik değişikliklerin gozlenmesiyle saptanması mumkundur.
Genetik varyasyonu ayrıca protein elektroforezi surecinde enzimlerin seviyesinde gorulen değişimleri inceleyerek de saptamak mumkundur. Polimorfik genlerin her bir lokusunda birden fazla gen cifti bulunur. Boceklerde ve bitkilerdeki enzimlerde kodlanan genlerin yarısı polimorfik olabilir, ancak omurgalılarda polimorfizm daha nadir gorulmektedir.Sonuc olarak genetik varyasyon genlerde bulunan nukleotidlerin icindeki bazların dizilimindeki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. DNA incelenmesi sonucunda genlerin hem kodlama bolgelerinde hem de kodlama olmayan intron bolgelerinde genetik varyasyona rastlanmıştır.
Coğrafi varyasyon ise farklı bolgelerde yaşayan populasyonlarda gorulen genetik farklılıklardır, bu durumun sebebi ise doğal secimi ya da genetik suruklenmedir. Mayoz bolunme sırasında yaşanan kros over ve rastgele ayrımlama surecleri sonucunda yeni gen ciftleri ya da gen ciftlerinin yeni kombinasyonları oluşabilir. Ayrıca rastgele dolleme de varyasyona yo acabilir.
[h=2]Varyasyon ornekleri[/h] Bir insanın cilt rengi, sac rengi, goz rengi, gamzeleri ve cilleri gibi ozellikler populasyon icerisinde gorulen genetik varyasyona birer ornektir. Bitkiler arasında gorulen genetik varyasyona ise et yiyen bitkilerin yapraklarındaki değişim ya da polen taşıyıcıları cezbetmek icin bocekleri andıran ciceklerin oluşumu ornek verilebilir.Bitkilerde gorulen gen değişikliklerinin sebebi genellikle gen akımıdır. Polenler ruzgar ya da bir polen taşıyıcı aracılığıyla buyuk mesafeleri kat ederek bir bolgeden başka bir bolgeye taşınır.
Hayvanlarda gorulen genetik varyasyona ise cizgili citalar, ucabilen yılanlar, olu taklidi yapan hayvanlar ve yaprakları taklit eden hayvanlar ornek verilebilir. Bu tur varyasyonlar hayvanların icinde bulundukları cevre koşullarına daha iyi adapte olabilmesini sağlar.
[h=2]Varyasyon kelimesinin sozluk anlamı[/h] 1. Değişik bicim, varyete: 2. biy. Değişim. 3. muz. Ceşitleme. 4. dil b. Bir dil icindeki ceşitler.5. Bazı karakterler bakımından farklı olma, orta durumdan sapma. 6. Esas tur tipine gore belirli karakterlerde gorulen ayrılıklar.
[h=2]Varyasyon kelimesinin İngilizcesi[/h] 1. variationKaynak:
https://en.wikipedia.org/wiki/Genetic_variation
www.tdk.gov.tr