2019, 5G bağlantı teknolojisinin ilk testleri icin bir yaygınlaşma yılı oldu. Avrupa, Amerika ve Asya ’da pek cok ulkede ilk 5G testleri başarıyla gercekleştirildi. Turkiye ’deki ilk resmi 5G testleri ise Haziran 2019 ’da ODTU Teknokent ’teki HAVELSAN Test Laboratuvarı ’nda gercekleştirildi.
5G ’ye dunya capında yapılan yatırımın trilyon dolarlık rakamları bulacağı soyleniyor. Cunku bu teknoloji sadece kablosuz olarak bağlandığımız internetle sınırlı değil. Yuksek hızlar sayesinde kullandığımız hizmetler de değişim gecirecek. YouTube ya da Netflix gibi bulut sistemleri uzerinden video izlerken, bir anda bulut uzerinden oyun oynayabilir hale geleceğiz. Ustelik metroda giderken ulaşacağımız internet hızlarıyla bu mumkun olacak.
[h=3]5G nedir?[/h]
Burada “G” harfi, İngilizce “generation” yani “nesil” anlamına geliyor. Yani kendisi yeni nesil kablosuz bağlantı standartlarının genel adı. Elbette daha onceki teknolojilerle hayatımıza giren imkanlara sahip durumda.
Temelleri 2017 ’den itibaren atılmaya başlanan 5G teknolojisinde, test surecinin son aşamalarına gelindi. Artık bağlantı kurmanın otesinde, 5G ’li modemlere sahip akıllı telefonların ilk orneklerini gorduk. Bu modemler, telefonlarda bulunan kucuk merkezi işlemcilerin icerisinde entegre durumdalar.
[h=3]1G, 2G, 3G, 4G ve 5G…[/h]
Bu sıralamanın bir sebebi var. Ancak ondan once temel mantığını acıklamak gerekiyor. Tıpkı diğer nesillerde olduğu gibi 5G de aslında 2020 ve 2030 yılları arasında yaygınlaşması hedeflenen bir standart. Orneğin ilk 4G ’li telefonların 2010 ’da hayatımıza girdiklerini gorduk. Şimdi de 5G icin yapılan planlama ve altyapı calışmalarının son donemindeyiz.
1G, analog hucresel veri transfer teknolojisiydi, ilk kez kablosuz veri aktarma imkanına kavuştuk. 2G doneminde hayatımıza CDMA, TDMA ve GSM ve gibi teknolojiler girdi. Kablosuz iletişim hızları arttı, mobil cihazlardan ilkel de olsa internet sayfalarına erişmeye başladık. Ortalama hızımız saniyede 200 kilobayta ulaşmıştı. 3G ise eski teknolojilerin uzerine EVDO, HSPA ve UMTS standartlarını getirdi. Ortalama hızlar 200 kilobayt seviyesinde saniyede birkac megabayta kadar yukseldi. 4G ise WiMAX ve LTE gibi teknolojilerle geldi. Coğu yerde mobil cihazlar uzerinden 100 megabit hızına kadar yukseldi. Hatta Wi-Fi ağlarında eğer 4G desteği varsa, mobil cihazlarda gigabitlere ulaşan veri aktarım hızlarına şahit olduk. Metroda giderken Webtekno YouTube kanalını izleyebiliyorsanız, 4G ’ye teşekkur edin. 4.5G ise Turkiye ’de daha populer olan bir isim. Aslında ABD merkezli Qualcomm firmasının geliştirdiği “LTE Advenced” teknolojisinin diğer ismi. Hucresel olarak 100 megabite kadar olan 4G ’den farklı olarak 4.5G, 300 ila 450 megabite ulaşma şansı sunuyor. Qualcomm ’un X24 modemi ise 2 gigabit hızlarına ulaşma imkanı sunan bir 4G tabanlı mobil modem. 5G icin ise 1 gigabit ile 10 gigabit arasında maksimum veri aktarım hızına ulaşılacağı soyleniyor. Ama her yerde bu hızlar aynı olmayacak. 5G ’nin 3 temel ozelliği olacak: Daha buyuk veriler icin daha yuksek hız, daha cabuk sonuc ve tepki alabilmek icin daha hızlı yanıt suresi, sensorler ve akıllı cihazların bağlanması icin tek seferde yuzlerce cihazın bağlandığı merkezi ağlar. Bu cumleler gozunuze cok sıradan gelebilir, ancak oyle değil. Arabalardan, akıllı ev aletlerine kadar her şeyden bahsediyoruz. Kısaca cok daha buyuk veriye cok daha kısa gecikme surelerinde ulaşabileceğiz.
[h=3]5G nasıl calışacak?[/h]
Diğer kablosuz ağlarda olduğu gibi 5G de kendi bolgesini hucreler halinde bolmelere ayırıp, radyo dalgaları aracılığıyla cozulmuş veriyi cihazlara gonderecek. Her hucresel bolme bir ağ omurgasına bağlanacak, bu omurga da merkezi olan kablolu ya da kablosuz bir ana taşıyıcıya ulaşacak.
5G ağları OFDM adı verilen bir teknolojiye sahip olacak, benzer bir teknoloji şu anki 4G ağlarında da bulunuyor. 5G ’nin sistemi ise daha geniş kanalları daha yuksek hızlarla yonetebilecek. 4G ağlarındaki kanallar 20 ’şer MHz hızlarında olurlar ve bir araya geldiklerinde 160 MHz ’lik ana bir kanal oluştururlar. 5G ’de ise her bir kanal 100 MHz olacak, yani 5 kat daha geniş frekanslar bulunacak. Bu da toplamda 800 MHz ’lik ana kanal anlamına geliyor.
Kucuk hucrelerde frekans genişletmek kolay, ancak buyuk capta bir genişleme icin 5G ’nin daha cok vericiye ihtiyacı var. Benzer bir durum 4G ’de de olduğu icin şu anda bulunduğunuz her noktada aynı erişim hızlarına ulaşamıyorsunuz. Qualcomm ’a gore 5G, mevcut kapasiteyi 4 ’e katlayacak.
2015 ’ten bu yana 5G uzerine onemli calışmalar yurutuluyor. Elbette bu surecin daha oncesi de mevcut. Fakat 2015 ’ten sonra yeni mobil veri teknolojisine ilişkin somut adımlar atılmaya başlanmıştı.
[h=3]5G ne kadar hızlı olacak?[/h]
4G erişimine her yerde ulaşamadığımız aşikar. Temel olarak saniyede 100 megabit hızlar vadetse de ortalama ulaşılabilen hız saniyede 10 megabit. 5G icin de benzer bir durum gecerli olacak E hani saniyede 1 gigabit demiştik? Hatta 10 gigabit falan…
Şoyle acıklayalım: Kullanıcı sayısının artmasıyla, ağlardaki yoğunluk da artacak. Yapılan hesaplamalara gore 5G ile kullanıcı başına saniyede ortalama 50 megabit ila 200 megabit arasında değişen hızlar denk duşecek. Yani teorideki beklentinin pratikte karşılanmadığına şahit olacağız. Yine de 4G ’nin minimum hız dağılımı olan saniyede 10 megabitten, saniyede 50 megabite kadar artış yaşamamız soz konusu.
Nereden bakarsanız bakın, imkanlar genişledikce harcadığınız veri miktarı da artacak. Dolayısıyla sınırsız mobil internet paketlerinin de standartlaştığını gorebiliriz.
[h=3]5G hangi yenilikleri goreceğiz?[/h]
Snapchat 2012, Uber 2013, WhatsApp gibi uygulamadan yapılan telefon goruşmeleri ise 2013 yıllarında ortaya cıktı. Hepsinin ortak bir noktası vardı. Bu uygulamalar anlık olarak gorsel ve işitsel verileri paylaşabildiğiniz, konum takibini yuksek doğrulukla yapabildiğiniz sistemlere sahipti ve populer hale gelmek icin 4G standardındaki gibi yuksek hızlar gerekiyordu.
5G teknolojisine dayanan uygulamalar ise tahminen 2021-2022 yıllarında hayatımıza girmeye başlayacaklar. Bugunun uygulamalarından farklı olarak, artık coğu veriye cihazın depolama alanından değil, doğrudan bulut sistemleri uzerinden ulaşacağız. Hatta bırakın veriyi, işletim sistemlerinin kendisine de bulur uzerinden bağlanacağız. Google Fuchsia ve Windows Core bu işletim sistemlerinden olacak.
Samsung, Xiaomi gibi ureticiler, standart amiral gemilerinin 5G ’li ozel surumlerini cıkardılar. Onumuzdeki yıldan itibaren de tum amiral gemiler 5G uyumlu yerleşik modemlere sahip olacaklar. Sonra bu teknoloji orta ve duşuk seviyeli cihazlara gelecek, 2020 ’li yılların ortalarında kadar 5G, gundelik hayatta alıştığımız hızlar sunan bir temel teknoloji haline donuşecek.
Kullandığımız mobil uygulamalar, online hizmetler, cihazlar buna gore değişecek. Asıl hedef ise kabloları tamamen ortadan kaldırmak. Hatta evdeki modemden değil, doğrudan uydudan internet alabilmek. Aşama aşama zaten bu surecin icerisinde olduğumuzu gormeniz mumkun. 5G icin hazırlansanız iyi edersiniz, zira hayatınızdaki her şey, işiniz dahi bu teknolojiyle değişebilir.
[h=3]5G Turkiye ’ye ne zaman gelecek?[/h]
Aslında sorunun kokende bir hata var. Cunku 5G bir başka yerde değil, bu nedenle kalkıp gelmesi ya da getirilmesi soz konusu değil. Qualcomm ve Huawei gibi devler, halihazırda gereken işlemci teknolojilerini, baz istasyonlarında kullanılacak merkezi sistemleri ve hatta uydulardaki calışmalar tamamladılar. Bu şirketlerin operatorlerle ve cihaz ureticileriyle yapacağı ortaklıklar sonucunda, yavaş yavaş 5G destekli ağların donanımsal yaygınlaşma aşamasına tanık olacağız.
Turkiye ’de hala 2G ve 3G ile calışan eski tip baz istasyonları var. Aslında butun dunyada soz konusu olan bu. Once gelişmiş şehirler ve nufusun, dolayısıyla insan sayısının cok fazla olduğu noktalardaki ihtiyacın karşılanması hedefleniyor. 5G ’nin ise Turkiye ’de yaygın olarak kullanılması 2020 ila 2025 yılları arasında gercekleşecek. Bu sure zarfında metropollerde ve kapalı alanlarda 5G hayatımıza girmiş olacak.
[h=3]Yeniliklere daha kolay ayak uydurmak icin Webtekno ’yu takip etmeye devam edin. Mobil uygulamamızı aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz:[/h] WebteknoİNDİR WebteknoİNDİR