Yeni yapılan bir bilimsel araştırmaya gore, boceklerin miktarı endişe verici bir oranda azalmakta ve bu, onumuzdeki yıllarda turlerin %40 ’ının tukenmesine yol acabilir. Gezegenin bocekler olmadan daha iyi bir yer olacağını duşunebilirsiniz ancak gercek şu ki, boceklerin yok oluşu cevresel ve besinsel kaosa neden olur.
Bocekler, oldukca pis ve zararlı canlılar gibi gorunuyor olabilirler fakat ekosistemdeki onemleri cok buyuk. Dilerseniz gelin, bu canlıların ekosistem uzerindeki onemini ve neslinin tukenmesinin yarattığı etkileri birlikte inceleyelim.
[h=2]Arılar olmazsa cicekler ve yiyecekler yok olur:[/h]
KÂr amacı gutmeyen bir cevre orgutu olan Earthwatch, “gezegendeki en onemli canlı varlığın” arılar olduğunu acıklamıştı. Arılar, bal uretmenin yanı sıra hayvan dunyasının en onemli dolleyicisi ve tohum ve meyvelerin doğal surecle oluşmasındaki en onemli temel taşı. Arıların yaptığı polen nakliyesi olmazsa dunyadaki tarım urunleri %30 oranında azalır ve cicekli bitkilerin %90 ’ı yok olur.
Arılar, gıda guvenliği ve biyolojik ceşitliliğin kilit noktası olmasına rağmen nufusları son 10 yılda %30 oranında azaldı ve bazı ulkelerde yok olma sınırına geldi. Bu turleri tehdit eden başlıca faktorler arasındaysa iklim değişikliği ve zirai kimyasalların kullanımı geliyor.
[h=2]Hamam bocekleri, azot dongusunde onemli bir role sahip:[/h]
En nefret edilen hayvanlar arasında başı ceken tur muhtemelen hamam bocekleridir ve bunun pek cok farklı sebebi olabilir. Bu hayvanlar, dış gorunuşlerinin yanı sıra ayrıca bakteri ileticidir, alerjiye neden olurlar ve gectikleri yerlere dışkılarını bırakır. Ancak var olan 3.500 turun yalnızca 20 tanesi insanı rahatsız eden turler olarak biliniyor.
Şehirlerden uzakta yaşayan hamam bocekleri; kucuk memeliler, kuşlar ve surungenler icin bir besin kaynağıdır. Ayrıca ayrıştırıcı madde tuketir ve bıraktıkları dışkı, bitki buyumesi icin temel bir element olan azotla doludur. Dolayısıyla bu bocekler olmadan hem hayvan hem de bitki ekosisteminde bir dengesizlik ortaya cıkar.
[h=2]Karıncalar, tohumları dağıtır ve biyolojik ceşitliliği artırır:[/h]
Antarktika haric dunyanın hemen hemen her yerinde yaşamını surduren karınca populasyonunun 1.000 ile 10.000 milyar arasında olduğu tahmin ediliyor, bu yuzden de turlerinin yok olması oldukca guc bir ihtimal diyebiliriz. Ancak bu boceklerin bulunmadığı bir dunya, insanlar icin cok buyuk problemler doğuracaktır cunku karıncalar, hastalıkların yok edilmesinden tutun da toprağın havalanması gibi cok sayıda ekolojik işlevi yerine getiriyor.
Cok farklı ozelliklere sahip 14.000 ’den fazla karınca turu olduğu biliniyor ve bu turlerden bazıları, bitkilerden toprağa duşen tohumları dağıtma gorevini ustleniyor. Diğerleriyse tozlaşmada buyuk bir rol oynuyor. Ayrıca bu hayvanlar, karınca yiyen gibi pek cok hayvan ve hatta insan icin onemli bir besin kaynağıdır.
[h=2]Sineksiz bir dunya, cikolatasız bir dunyadır:[/h]
Sinekler, bocek aleminin en kotu une sahip olan canlılarından biridir. Bu hayvanlar yalnızca kir ve hastalık iletimi yapmakla kalmıyor, aynı zamanda kulaklarımızı cınlatarak uykularımızı haram ediyor. Tum bunlara rağmen sinekler, inanmasanız bile insanların dunya uzerinde hayatta kalmasını kolaylaştıracak olumlu bir etki yaratıyor.
Eğer sinekler olmazsa hayvan leşlerinin tuketimi ve eliminasyonu sadece bakteri ve mantarlara bırakılır ve bu surec cok daha uzun bir hÂl alır. Ayrıca dışkının geri donuşumu icin sinekler, oldukca gerekli bir turdur ve bazı turleri de aktif dolleyicidir. Orneğin ‘Ceratopogonids ’ adı verilen tur, kakao gibi tropik mahsullerin ve cikolatanın varlığına izin veren en onemli dolleyici turden biridir.
[h=2]Kınkanatlılar, doğanın geri donuşturuculeridirler:[/h]
Kınkanatlılar, yaklaşık 375.000 farklı tur ile dunyadaki en ceşitli bocek turlerinden biridir. Bu turlerden bircoğunun zararlı olduğu duşunulur ve buyuk mahsul kayıplarına yol acar. Orneğin buyuk kahverengi hortumlu bocek veya kabuk boceği, Orta Amerika'daki cam ormanları icin en yıkıcı zararlılar olarak kabul ediliyor.
Bunlara rağmen diğer turlerin yaşamımız icin olumlu etkileri de var. Orneğin uğur boceği, yaprak bitleri ile beslenir ve mahsullere saldıran bu haşerelerin kontrolune yardımcı olur. Coprophage ise en buyuk gubre donuşumcusudur. Eğer bu eylem olmasaydı birikim ve koku, ekosistem icin dayanılmaz olurdu.
[h=2]Cırcır bocekleri, toprağı sağlıklı kılar ve besleyici bir besindir:[/h]
Yaz akşamlarımızı zehir eden cırcır bocekleri, oldukca buyuk bir tehlikeyle karşı karşıya. 150 ’den fazla uluslararası uzmanın katılımıyla sunulan bir rapor, 1082 farklı turun %25,7 ’sinin Avrupa ’da yok olabileceğini belirtti. Bu tehdidin başlıca nedenleri arasındaysa bocek ilacı kullanımı geliyor.
Bu turun ortadan kaybolmaması gerektiğini gosteren birkac farklı sebep bulunuyor. Oncelikle bu tur; kuşlar, surungenler ve hatta insanlar icin onemli bir besin kaynağı. Buna ek olarak Chapulin cinsi cekirge, cok miktarda protein ve az miktarda yağ icermesi nedeniyle Meksika mutfağında sıkca tercih ediliyor. Ote yandan bu turler, mera ile arazilerin sağlık ve biyolojik ceşitliliğini dengeliyor.
[h=2]Orumcekler, bitkilerin en buyuk koruyucusudur:[/h]
Orumceğimsiler aslında birer bocek değillerdir ancak cevremiz uzerinde onemli bir rol oynadıkları icin bu listede yer alıyor. Orumcekler, yaşamın var olduğu habitatlarda yaşar ve ozellikle boceklerin ve diğer haşaratların avcıları olarak ekosistem icin cok onemlidir. Eğer orumcekler olmasaydı, hastalık taşıyıcısı olan sinekler ve sivrisinekler ortalıkta kol gezerdi ve surekli bir veba durumu olurdu.
[h=2]Bonus: Sivrisinekler, bir istisna olabilir:[/h]
Bu bocekler, dunyada insanlar icin en tehlikeli olanıdır ve her yıl bir milyondan fazla insanın olumune neden olur. Ayrıca sıtma, sarı humma, dang virusu, chikungunya ve Zika gibi bulaşıcı hastalıkların taşıyıcısıdır. Tum bu saydıklarımız, sivrisineklerden nefret etmek icin oldukca yeterli gibi gorunuyor.
Mevcut 3.500 sivrisinek turu ortadan kalkarsa ne olacağı konusunda bilim insanları arasında ortak bir goruş bulunmuyor. Bocekler, orumcekler, semenderler, kertenkeleler ve onları yiyen kurbağalar icin bir soruna yol acacağı doğrudur ancak araştırmalar, bu hayvanların başka bir yiyecek kaynağı bulabileceğini gosteriyor.