Bugunun en buyuk meselelerinden biri, insanı fazlasıyla meşgul eden faydasız işlerin cokluğudur. İnternet başında ne aradığımızı bilmeden saatlerimiz geciyor.

Akıllarımızı, kalblerimizi esir alan değişik adlarda sosyal paylaşım ağları var. Bazen bir macın ya da dizinin değerlendirmesi icin saatlerce konuşuyoruz. Gundelik siyasi tartışmalara sarf ettiğimiz zaman da cabası... Peki din butun bunlara ne diyor? Haram olmayan fakat bize dunyevi ve uhrevi faydası da dokunmayan ve hadiste "mÂlÂyÂni" olarak ifade edilen bu tur meşgalelere karşı nasıl bir tavır geliştirmemiz gerekiyor? Bunların cevabını bize Allah Resûlu (sallallahu aleyhi ve sellem) veriyor.
İki Cihan Serveri buyuruyor ki: "Musluman'ın İslÂmiyetine (dînî hayatına) ait guzelliklerindendir mÂlÂyanî işleri terk etmesi..." Elbette ki, sadece boyle bir tercume ile Efendimiz'e ait bir sozun derinliğini anlamak, bu kısa ifadenin şumulunu kavramak mumkun değildir.
Hadis-i Şerifte; mu'minin dini hayatının, İslÂmî hassasiyetinin ihsan şuuruna ulaşmasının sırrından bahsediliyor. Yani kişi, pratikte ve dış yonu itibarıyla, sağlam, arızasız ve kusursuz bir seviye yakalamalı; ic yonu itibarıyla da ihsan sırrını temsile ulaşmış olmalıdır. Boyle bir mu'min, mutlak surette, mÂlÂyani işleri terk etmelidir. Daha net bir ifade ile mÂlÂyÂni ve boş işlerle vakit geciren bir kişinin dini hayatının sağlıklı olduğunu soylemek mumkun değildir. Boyle boş ve faydasız işlerle arasına mesafe koyan, onlara karşı tavır alan biri, Muslumanca bir tavır ortaya koymaktadır.
Vakar ve ciddiyet, bir Musluman'a en cok yakışan tavırlardır. Ciddiyetsizlik, erkek olsun kadın olsun bir mu'min icin itibar torpusudur. Ciddiyetsiz ve laubali insanların ibadetlerinde de ciddiyet yoktur. Boyle bir insan, belki namaza durduğu zaman ciddî gibi gorunebilir; fakat eğer ic dunyasında, kalb ve vicdanında ciddîliğe ulaşamamışsa, o sadece yıldız gorunme sevdasında bir ateş boceğidir. Uzun zaman da boyle gorunebilmesi mumkun değildir.
Fıtrat ve karakterler gizlenemez. Her insan, karakterinin gereğini ortaya koyar. İnsan, kendi tabiatında bulunan boş işlere meyil hissini yenip, hayra yonlendirebilir. Meğer ki ciddiyet onda değişmeyen bir karakter hÂline gelmiş olsun! Temrin ve sıkı kontrolle bu seviyeyi yakalamak mumkundur. Samimi bir ısrar ve kalbi bir teveccuhle Cenab-ı Hak, insana boyle bir mucadelesinde inayetini lutfedecektir. Eğer boyle bir temrin ve kontrol varsa zaman icinde "olma", "gorunme"nin onune gecer.
Meseleyi Muhterem Hocaefendi'nin bir ifadesiyle şoyle toparlayabiliriz: "İcte ihsan olmalı ki, dışta itkan olsun! İnsanın ic dunyasında surekli Allah tarafından goruluyor olma hissi canlı olmalı ki, davranışlarında da bu temkin ve ciddiyet gorulsun. Dış, daima icten destek almalıdır. İnsanın ic dunyası ciddî olmalı ki, bu onun dış dunyasına da sirayet etsin."
Hz. Omer, hilafet makamına tavsiye edilen buyuk bir sahabi icin şoyle demiştir: "Denilen kişi her yonuyle hilÂfete lÂyıktır. Ancak şakası biraz fazladır. HÂlbuki hilafet, butunuyle ciddiyet isteyen bir meseledir."
İnsanları idare durumunda hilafet ciddiyet ister de, yeryuzunde CenÂb-ı Hakk'ın temsilcisi olma mÂnÂsına hilafet ciddiyet iktiza etmez mi?
Allah huzurunda, O'nun boynu tasmalı bir kulu olma mevzuunda gerekli ciddiyeti elde edememiş bir insan, diğer hususlarda nasıl ciddî olabilir ki?
Hadiste Musluman'ın ihsan sırrına ermesi, dinini guzel yaşaması icin gerekli olan bir yoldan bahsedilmektedir. O da laubaliliği terk etmektir. Ciddiyet kazanılıp laubalilik terk edilmedikce, bir insanın ihsan şuuruna sıcraması mumkun değildir.

MÂlÂyÂni işler, bizi Allah'tan gafil kılan, O'nu bize unutturan, harama yakın, helalden uzak işlerdir. İci boş bir muhabbetin her an gıybete, dedikoduya ve haram mevzulara kayması mumkundur. Faydasız internet gezintilerinde karşımıza nasıl olumsuz surprizlerin cıkacağını ve bize manevi anlamda neler kaybettireceğini bilemeyiz. Gunde yarım saatini Kur'an okumaya ayıramayan, her biri uc beş dakika suren namaz tesbihatını bile doğru durust yapamayan insanların, internet, televizyon ve cay kahve başlarında saatlerini tuketmeleri ancak ve ancak dindeki ciddiyetsizlikle izah edilebilir.

Suleyman Sargın
__________________