Mono projesi bircok yazılım devinin duşuncesi sonucu , bir ekip ve gonulluler calışması olarak ortaya cıktı. Mono projesini destekleyen ve sponsorluğunu ustlenen Ximian.Corp’ u da yapan Novell şirketidir. Yani ximian outsearch tipinde bir şirkettir. Coğu kişi şunu duşunebilir; Novell bu projenin gelişiminde Microsoft’ tan destek alıyor mu? Başlangıc icin cok az olsa da sonraki safhalarda Microsoft ve Novell muhendisleri aralarında dayanışma gosterdiler. Proje kapsamında oncelikle Microsoft tarafindan gelistirilmiş ve ECMA’ ya sunulmuş teknolojilerle uyumlu uygulamaların geliştirilmesi amaclanmaktadır. Mono projesinin kısaca Unix ve Linux sistemlerin .NET platformu olarak soz edebiliriz.

Mono kullanışlı yazılım geliştirme bileşenlerini barındırır:
C# ,Java,C,C++ dilleri icin derleyici. Gelecekte diğer diller icin de derleyiciler eklenebilir.
Sınıf yukleyici, Just-in-time derleyici ve runtime olarak cop toplayan Ortak Dil Altyapısı (Common Language Infrastructure)
CLR (Common Language Runtime) uzerinde calışabilen tum diller ile kullanılabilecek ortak sınıf kutuphanesi.

Bu bileşenler ile CLR, CTS gibi sistemler kullanılarak ceşitli diller vasıtasıyla program geliştirme sağlanabilir. Bir başka deyişle .NET’ teki mantıkla aynı. Ortak threading veya garbage collector yapısı gibi yapıları ortak olarak ceşitli diller ile kullanılabilir. Boylece yazılım geliştirme surecide daha etkin gercekleştirilebilir.

Mono aslında oturmamış gibi gozuksede ticari uygulamalarda kullanılabilecek olgunluğa erişmiştir. Mono’ nun sınıf kutuphanesi hergecen gun artmakta ve kullanılmaktadır. ASP.NET uygulamaları XSP ve mod-mono uzerinde gayet başarılı bir şekilde calışmaktadır. Bunlardan XSP daha cok deneme amaclı kucuk uygulamalar, mod-mono ise dunyanın en cok kullanılan web server’ ı olan apache uzerinde calıştırılmak uzere geliştirilmiştir.Yani işin ozu Mono, .NET Framework SDK’ nın yapısında sunulan bileşenleri sunmaktır. Burada kesinlikle kopyalama mantığı yoktur. Amac sistemlerin cross calışabilmesidir.Yani Linux’ ta yazdığınız programı Windows’ ta calıştırabilmenin tadına varacaksınız.

Mono ve GNOME projeleri amaclarından dolayı birbirini tamamlamaktadır. GNOME kutuphaneleri, ceşitli programlama dilleri ile kolaylıkla kullanılabilecek bicimde tasarlanmış ve ortak GObject sınıfından tureyen nesnelerde olusturulmuş aracları ve kod tabanını barındırmaktadır.

Mono, Microsoft .NET ile aynı teknik altyapıyı kullanmaktadır ve birbirleri tarafindan derlenmiş .NET binary dosyalar, dogal .NET uygulamaları olduğu surece birbirlerine ait CLR tarafindan calıştırılabilmektedirler.

Monoda "System.Windows.Forms" kutuphanesinden faydalanmak icin wine programı kullanılmaktadır. Mono projesi Linux, Unix tabanlı (FreeBSD, Solaris) ve Windows (NT, 2000, XP, ME, 98) işletim sistemleri uzerinde calışabilmektedir.

Mono’nun cok kucuk bir bolumu C ile, buyuk bir bolumu ise C#’ la yazılmıştır.
Genellikle .NET Framework uzerinde yoğunlaşmıştır.
Linux, BSD, SOLARIS ve Windows işletim sistemleri uzerinde calışabilir.
Yuksek performans icin JIT icerir.
Herhangi bir lisans ucreti yoktur.

Monodoc; yapısı ile MSDN’ e benzemektedir ve mono hakkında bircok bilginin olduğu bir kutuphanedir ve surekli olarak yenilenmektedir.

Gelelim ADO.NET konusuna; Mono icin geliştirilen Ado.Net, Microsoft ADO.NET kadar geniş olmamakla beraber işimizi gorecek duzeydedir. Mono, Microsoft ADO.NET System.Data icerisindeki tum sınıfları, ortak davranış gosteren kod tabanı ile sağlamaktadır. Dolayısıyla Microsoft ADO.NET ile geliştirilen uygulamalar herhangi bir değişiklik gerektirmeksizin Mono Runtime uzerinde calişabileceklerdir.Bu bircok databasele’ de bağlantı kurulabilmesine olanak sağlamaktadır.
__________________